Καλώς ήλθατε στο ιστορικό Αγιάννη του Άστρους που το 1822 ήταν πρωτεύουσα του Ελληνικού κράτους .
Ο Αγιάννης Αρκαδίας είναι ένα όμορφο ορεινό χωριό χτισμένος σε υψόμετρο 750 μ στις πρόποδες του Σαραντάψυχου βουνού του Πάρνωνα η Μαλεβού. Απέχει περίπου μισή ώρα από το Άστρος (17 χλμ ) και τις υπέροχες παραλίες του Αργολικού , είναι ιδιαίτερα προσφιλές μέρος για ημερήσιες εκδρομές χειμώνα, καλοκαίρι και για το πολύ ωραίο και υγιεινό ορεινό κλίμα του.
Το Άστρος και ο Αγγιάννης είναι μια κοινότητα και το σπουδαιότερο οι κάτοικοι είναι οι ίδιοι, είχαν και έχουν σήμερα σπίτια στον Άγιάννη και στο Άστρος. .Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι διπλοκάτοικοι με το Άστρος, τους χειμερινούς μήνες διαμένουν αρκετοί τα Σαββατοκύριακα ,και τους καλοκαιρινούς μήνες το χωριό γεμίζει ζωή.
Μπορείτε να επισκεφτείτε , την ” κτητορική πλάκα” της Σχολής Καρυτσιώτη στο “Κουτρί”, « το Κυβερνείο” του Αγιάννη στην πλατεία του Αι-Γιώργη , το λαογραφικό μουσείο στο «Κουτρί». Κοντά στο χωριό στη θέση «Ξηροκάμπι», σώζονται ερείπια του Κάστρου Εστέλλα η της Ωριάς(2χλμ), από την περίοδο της Φραγκοκρατίας, για το οποίο έχουν ειπωθεί πολλοί θρύλοι, παραδόσεις και τραγούδια. Επίσης πολύ κοντά στο χωριό, υπάρχουν και οι περίφημοι καταρράκτες της Λεπίδας(4χλμ). Το χωριό διαθέτει πολλές φυσικές ομορφιές: Πολλές παραδοσιακά πηγές , όπως το Σουληνάρι, Περδικονέρι, Πηγαδάκι, Μούσγα, Πρόδρομο ,νερόμυλους στο πρόδρομο,έχει τοπικό δίκτυο μονοπατιών, που συνδέονται και με τα πιστοποιημένα μονοπάτια του Πάρνωνα (Parnon Trail) , καθώς υπάρχουν ακόμα πολλά παραδοσιακά «αρχοντικά» κτίρια και γραφικές ιστορικές εκκλησίες. του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, του Αγιώργη ,την Παναγία κ.α. Η ιερά μονή της Μαλεβής απέχει μόνο 8 χλμ .
Ο Αγιάννης διαφημίζεται για το ωραίο ορεινό και υγιεινό κλίμα του που ανανεώνει και αναζωογονεί τους κατοίκους και τους επισκέπτες του, διαθέτει πολλές φυσικές ομορφιές και απέχει μόνο μισή ώρα από το Άστρος . Το ορεινό κλίμα, όπως έλεγαν χαρακτηριστικά για “να μη τους φάει ο κάμπος», ήταν και ένας από τους λόγους που οι κάτοικοι αναγκάστηκαν παρά όλες τις δυσκολίες να έχουν το επάνω και κάτω χωριό , τα χρειαζόντουσαν και τα δύο .
Η πρώτη μνεία του χωριού γίνεται στο Χρονικό της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης του Γεωργίου Σφρατζή, το 1453. Ο Άγιος Ιωάννης ( Αγιάννης) Κυνουρίας , ήταν η πρωτεύουσα του Ελληνικού κράτους το 1822 και προσέφερε πολλά και σημαντικά στην επανάσταση του 1821. Με την πρώτη διοικητική διαίρεση του ελληνικού κράτους το 1835 έως το 1841 ο Άγιος Ιωάννης εντάχθηκε και αποτέλεσε εδρα του Δήμου Θυρέας .(ΦΕΚ 16Α – 24/05/1835). Από το 1841 έως το 1912 , αποτέλεσε θερινή έδρα του Δήμου Θυρέας, χειμερινή έδρα ήταν το ΄Αστρος ΦΕΚ 5Α – 08/03/1841). Το 1845 αποτέλεσε έδρα της Επαρχίας Κυνουρίας. Από τον Αγιάννη προήλθε το Άστρος, το Παράλιο Άστρος και άλλοι μικροί οικισμοί.Είναι διοικητικά υπαγόμενος στη κοινότητα Άστρους , στο Δήμο Βόρειας Κυνουρίας και ανήκει στο νομό Αρκαδίας
Πώς θα πάτε: Από το αεροδρόμιο Αθηνών ακολουθείτε τη διαδρομή για Αθήνα, Κόρινθο, Τρίπολη, έξοδο προς Άργος (Στη έξοδο Στέρνα μετά την Νέμεα), Άργος, Τρίπολη (από το παλιό δρόμο), έξοδο προς Άστρος (Αριστερά μετά τους Μύλους), Άστρος και από εκεί την Ορεινή Μελιγού μετά φτάνετε στον Άγιάννη (217 χλμ).
Ο Άγιάννης απέχει περίπου από το Άστρος 17 χλμ , από το Άγιο Πέτρο 15 χλμ, από την Τρίπολη 52 χλμ, από το Αθήνα 187 χλμ και από το αεροδρόμιο Αθηνών 217 χλμ.
Οι γείτονες μας: Σε κοντινές αποστάσεις υπάρχουν αρκετοί γραφικοί παραδοσιακοί οικισμοί υου Πάρνωνα .(Πραστός (49 χλμ ), Καστάνιτσα (35 χλμ ),Σίταινα (29χλμ), Πλάτανος (15χλμ) ,Χάραδρος (12χλμ ) ,Ορεινή Μελιγού (4 χλμ ),Αγ. Πέτρος (15 χλμ), Καστρί (24 χλμ), Δολιανά (33 χλμ), Βέρβενα ( 53χλμ ) Στόλος 10χλμ).
Από τον Άγιο Ιωάννη ( Αγιάννη) Κυνουρίας :Σε κοντινές αποστάσεις βρίσκονται (μονή Μαλεβής 8 χλμ, Λουκούς (21χλμ), Τιμίου Προδρόμου (32 χλμ)και Παλαιοπαναγιάς (15 χλμ), και σε μακρυνές αποστάσεις η Μονή της Ορθοκωστάς (38χλμ), στο Πραστό,της Έλωνας (83 χλμ) στο Λεωνίδιο και η εκκλησία της Άγιας Θεοδώρας(110χλμ) στη Βάστα κοντά στή Μεγαλόπολη,
Από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 άρχισε στον Αγιάννη έντονη οικοδομική δραστηριότητα, που συνεχίζεται ώς τις μέρες μας, και αφορά κυρίως την αναπαλαίωση των παλιών παραδοσιακών οικιών. Ταυτόχρονα κτίστηκαν πολλά καινούργια σπίτια. Πολλοί επισκέπτες από όλη την Ελλάδα και την Γερμανία αγοράζουν σπίτια στο Αγιάννη. Έχει εξελιχθεί ως το παραθεριστικό χωριό του Άστρους και ιδίως το καλοκαίρι είναι τόπος συγκέντρωσης των απανταχού Αγιαννιτών, αλλά και παραθεριστών από όλη την Ελλάδα, την δεκαετία του εξήντα οι φίλοι του χωριού αποκαλούσαν το Αγιάννη “το μικρό Παρίσι”.
Η περίφημη Σχολή Καρυτσιώτη
Ο Δημήτρης Καρυτσιώτης έκτισε την περίφημη σχολή Καρυτσιώτη η “πανεπιστήμιο” στη προεπαναστατική Ελλάδα το 1798 στον Αγιάννη και το παράρτημα της σχολής το 1805 στο Άστρος . Η προσφορά του στη Θυρεάτιδα Γη και την πατρίδα είναι ανυπολόγηστη. Η προεπαναστατιμένη Ελλάδα είχε πολλά μικρά “κρυφά” και λίγα φανερά σχολεία. Ένα από τα ελάχιστα φανερά σχολεία ήταν και η περίφημη Σχολή Καρυτσιώτη που είχε κτιστεί το 1798 , 23 χρόνια πριν την Ελληνική επανάσταση και αυτό έχει μεγάλη σημασία. Είχε κτιστεί στο λόφο Κουτρί του Αγιάννη Κυνουρίας και ήταν ένα από τα λίγα “πανεπιστήμια” της προεπαναστατικής πατρίδας μας και οι μαθητές της ήταν απο ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά μας. Ο μεγαλος ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης, πανίσχυρος Αγιαννίτης πατριώτης της διασποράς, βρήκε τον τρόπο να επιτρέψουν οι 400 χρόνια κατακτητές Τούρκοι το κτήσιμο και την λειτουργία της σχολής στον Αγιάννη και στο παράρτημα της σχολής Καρυτσιώτη στο Άστρος Κυνουρίας ,που άνοιξε το 1805.
Το παράρτημα της σχολής Καρυτσιώτη στο Άστρος , στεγάζεται από το 1985 το Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους.
Η σχολή Καρυτσιώτη έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την τοπική κοινωνία για πολλά χρόνια και ακόμα μέχρι σήμερα, αφού όλοι οι Αγιαννίτες με πολύ μόχθο και με κάθε θυσία επιθυμούσαν τα παιδιά τους να μάθουν γράμματα και σαν απόφοιτοι “καλαμαράδες ” να αλλάξουν την ζωή τους ,σύμφωνα με τις “έξυπνες ” προσδοκίες του μεγάλου ευεργέτη τους Δημητρίου Καρυτσιώτη.
Η σχολή ήταν ένα είδος πανεπιστημίου για εκείνη την εποχή, αφού οι μαθητές διδάσκονταν αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, μαθηματικά, φυσική – χημεία, γαλλικά και ιταλικά κ.α. Έχτισε, ακόμη, οικήματα για τους μαθητές που φοιτούσαν στη Σχολή και για τους διδασκάλους. Επιπλέον, εφοδίασε τη Σχολή με όργανα φυσικής, αστρονομίας, χημείας, χάρτες και άλλα εποπτικά μέσα διδασκαλίας.Έστελνε μάλιστα και χρηματικά ποσά για την πληρωμή των διδασκάλων και των ιατρών που εργάζονταν εκεί. Ο Καρυτσιώτης πλούτισε τη Σχολή με βιβλία και δημιούργησε μία μεγάλη βιβλιοθήκη. Ήθελε να ιδρύσει στην πατρίδα του μια σχολή, εφάμιλλη των Ευρωπαϊκών, που θα παρείχε τη γνώση στους μαθητές, δίνοντας τους την ευκαιρία να διαλέξουν δύο κατευθύνσεις: την εμπορική και την επαγγελματική.
Από την πυρπόληση της Σχολής διασώθηκαν 1500 βιβλία, τα οποία φυλάσσονταν το 1827 στην οικία των Ζαφειροπουλαίων (Κάστρο Παραλίου Άστρους). Τα βιβλία αυτά ήταν, κατά την παράδοση, τοποθετημένα σε μια παλαιά ξύλινη βιβλιοθήκη που βρισκόταν στα γραφεία της Σχολής. Μεγάλο μέρος των βιβλίων αυτών έχει διασωθεί και καταγραφεί στις μέρες μας. Τα βιβλία αυτά ήταν ως επί το πλείστον κείμενα αρχαίων φιλοσόφων και συγγραφέων, εκκλησιαστικά κείμενα, εγχειρίδια φυσικής, μαθηματικών κ.α.
Ο στρατηγός Πάνος Ζαφειρόπουλος (Άκουρος).
Οι Αγιαννίτες προσέφεραν πολλά και σημαντικά στην Ελληνική επανάσταση του 1821 και ο σημαντικότερος από όλους του Αγιαννίτες ήταν ο στρατηγός Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος (Άκουρος) , υπεύθυνου για την στρατιωτική ασφάλεια σε καιρό πολέμου τηs εθνοσυνέλευσης στο Άστρος. Κατά την έναρξη της επανάστασης, υπό την ηγεσία του Πάνου Ζαφειρόπουλου, πάνω από 100 κάτοικοι του Αγιάννη, συμμετείχαν σε μάχες των Δολιανών και των Βερβένων, στην Τριπολιτσά και σε ολόκληρη την Πελοπόννησο. Ο Αγιάννης ανέδειξε και άλλες σημαντικές προσωπικότητες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην προετοιμασία και κατά τη διάρκεια της επανάστασης και βοήθησαν έμπρακτα στον απελευθερωτικό αγώνα, όπως ο Πάνος Σαρηγιάννης , Ιωάννης Ζαφειρόπουλος , Κωνσταντίνος Ζαφειρόπουλος και Γεωργάκης Διγενής πεσόντα μαχόμενος ηρωϊκά στο Δραγούνι το 1821.
Ο οικιστής του Παραλίου Άστρους Αγιαννίτης στρατηγός Πάνος Ζαφειρόπουλος η Άκουρος με τα αδέλφια του ,Κωνσταντίνο και Ιωάννη , έχτισε τις οικίες τους στο Κάστρο Παραλίου Άστρους το 1824 ,προνοητικά ανακαίνησε το εγκαταλελειμμένο κάστρο και το 1826 νικηφόρα αντιστάθηκε στον Ιμπραήμ. Ο Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος (Άκουρος) προνοητικά και έξυπνα , έσωσε και διαφύλλαξε τα περίπου 1,500 βιβλία της περίφημης Σχολής Καρυτσιώτη του Αγιάννη αναγνωρίζοντας την μεγάλη σημασία τους , από τις ορδές του Ιμπραήμ αρχικά στο «αρχοντικό« του στον Αγιάννη και αργότερα τα μετέφερε για καλύτερη προστασία στην οικία του στο Κάστρο του Παραλίου Άστρους. Τα βιβλία βρίσκονται σήμερα στο Ίδρυμα Μνήμης Αγελικής και Λεωνίδα Ζαφείρη στο Άστρος.
Το «κυβερνείο» του Αγιάννη
Aπό τις αρχές το 1821 άρχισαν συζητήσεις μεταξύ των επαναστατημένων για να γίνει ο Αγιάννης η πρωτεύουσα του ελεύθερου Ελληνικού κράτους. Η σχολή Καρυτσιώτη έπαιξε πρωτεύοντα και καθοριστικό ρόλο για να γίνει ο Αγιάννης πρωτεύουσα της επαναστατημένης Ελλάδας από τις 22 Αυγούστου έως την 1 Οκτωβρίου 1822 .Το «κυβερνείο» που βρίσκεται πολύ κοντά στη σχολή Καρυτσιώτη του Αγιάννη ήταν η έδρα της κυβέρνησης. . Το χρονικό αυτό διάστημα βεβαιώνεται και από τα Αρχεία των Λαζάρου και Γεωργίου Κουντουριώτη (τ. Α΄, σ. 92 κ.εξ.).
Το 1826 το χωριό καταστράφηκε ολοσχερώς από τις ορδές του Ιμπραήμ με την ίδια τύχη να έχουν και άλλα χωριά στην περιοχή,όπως Άγιος Πέτρος .Βέρβενα , Πραστός, Σίταινα και άλλα .Ο Ιμπραήμ κατέστρεψε ολοσχερώς τη φημισμένη Σχολή του Καρυτσιώτη και επίσης πολλές εκκλησίες, όπως ο Άγιος Βασίλειος, ο Άγιος Ευστράτιος, ο Άγιος Πέτρος.
Η κτητορική επιγραφή της περίφημης Σχολής Καρυτσιώτη
Από το Αρκάδες Εσμέν, Σμαράγδη Αρβανίτη
«Στην είσοδο του χωριού υπάρχει η σύγχρονη εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Συνεχίζοντας συναντάς ένα αλσύλλιο, το «Κουτρί». Εκεί ο επισκέπτης διακρίνει εντοιχισμένη μια μαρμάρινη πλάκα. Πρόκειται για την κτητορική επιγραφή της περίφημης Σχολής Καρυτσιώτη που μόνη αυτή σώθηκε μετά την πυρπόληση της Σχολής από τις ορδές του Ιμπραήμ στις 30 Ιουλίου του 1826.
Μετά το «Κουτρί», περί τα 250 μ., απαντά κανείς την κεντρική πλατεία του χωριού, με την μεγάλη πλατάνα. Εκεί βρίσκεται και ο ναός του Άι-Γιώργη, μεταβυζαντινός, με ολόγραφο το εσωτερικό του. Οι τοιχογραφίες είναι πιθανόν έργα του Αγιαννίτη ιερέα και ζωγράφου Γεωργίου Κουλιδά. Σε πολλές από αυτές διακρίνονται τα ίχνη από το πέρασμα του Ιμπραήμ: ξιφισμοί στα πρόσωπα των Αγίων και το βγάλσιμο των ματιών τους.
Κατηφορίζοντας από την πλατεία του Άι-Γιώργη προς το κάτω μέρος του χωριού φτάνουμε στην καμαρόσκεπη πηγή Πηγαδάκι,με την ανάγλυφη, αραβογράμματη τουρκική επιγραφή σε εντοιχισμένη πλάκα και χρονολογία 1100 (1742 μ.Χ.): «Ο ρεϊζης (αξιωματικός) Χατζη-Ισμαήλ, φιλάνθρωπος και ειρηνοποιός, αφήνει πηγή νερού καθαρού και γλυκού χάρη του κόσμου. Για το ζωγόνο έργο του να λέτε τη Φετιχά (προσευχή)».
Λίγο πιο κάτω βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, επίσης μεταβυζαντινή. Ο επισκέπτης θαυμάζει την υπεραιωνόβια πλατάνα και το άφθονο παγωμένο νερό που πηγάζει ακριβώς κάτω από την εκκλησία και ρέει από τέσσερις κανάλους. Μέχρι το 1960 περίπου το νερό κινούσε τέσσερις νερόμυλους και ποτίζονταν τα προσοδοφόρα περιβόλια. Δυστυχώς τώρα ο τόπος έχει σχεδόν εγκαταλειφθεί και τα βάτα πήραν τη θέση των μποστανιών.
Συνεχίζουμε ανατολικά, στο κάτω χωριό, προσπερνάμε το παλιό σχολείο, το προσκυνητάρι στη θέση της εκκλησίας του Αγίου Βασιλείου, που και αυτή πυρπόλησε ο Ιμπραήμ, και φτάνουμε στην πολυτραγουδισμένη πηγή, το Σουληνάρι, με την επιβλητική πλατάνα, στόλισμα για την περιοχή.
Από την πλατεία του Άι-Γιώργη, δρόμος οδηγεί στο άνω μέρος του χωριού, και στη Λάκκα, τη δεύτερη πλατεία, όπου βρίσκεται και ο ναός της Παναγίας, χτισμένος από τους αδελφούς Μ. Παπούλια (ή Τουρή) πάνω στα θεμέλια παλαιότερου που κατέστρεψε ο Ιμπραήμ. Από το σημείο αυτό μπορεί κανείς να θαυμάσει σχεδόν ολόκληρο το χωριό, την άγρια ομορφιά των γύρω βουνών και το ζωογόνο πράσινο. Ο δρόμος συνεχίζει και οδηγεί στην έξοδο από το χωριό προς το Μοναστήρι της Μαλεβής και τον Άγιο Πέτρο.
Βγαίνοντας από τον Αγιάννη επιβάλλεται μια στάση στο Περδικονέρι, πηγή με εξαίρετο και χωνευτικό νερό. Ο εξωραϊστικός Σύλλογος του χωριού διαμόρφωσε το χώρο με καθίσματα και στέγαστρο, δημιουργώντας έτσι ένα ιδανικό μέρος για ξεκούραση και για βόλτα ιδίως τα ζεστά καλοκαιρινά βράδια. Σε 2 χιλιόμετρα περίπου, στη θέση «Ξηροκάμπι», σώζονται ερείπια του Κάστρου Εστέλλα η της Ωριάς, από την περίοδο της Φραγκοκρατίας, για το οποίο έχουν ειπωθεί πολλοί θρύλοι, παραδόσεις και τραγούδια.
Αγιάννης του Άστρους (Άγιος Ιωάννης Κυνουρίας ) : Ιστορική αναδρομή. (Προσχέδιο) – astrosgr.com
Πολύ κοντά στο χωριό, υπάρχουν και οι περίφημοι καταρράκτες της Λεπίδας.(4χλμ)
Το χωριό διαθέτει εξαιρετικές ταβέρνες, όπου σερβίρονται κρέατα και τυριά παραγωγής των κτηνοτρόφων της περιοχής, αλλά και το περίφημο Αγιαννίτικο κρασί, το κοκκινέλι. Λειτουργεί επίσης παραδοσιακός ξενώνας με όλες τις σύγχρονες ανέσεις. Στιγμές χαλάρωσης απολαμβάνεις συντροφιά με ένα καφέ και γλυκό του κουταλιού στα καφενεία στην πλατεία του Άι-Γιώργη, κάτω από την πλατάνα, αγναντεύοντας τα βουνά. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και κυρίως στα πλαίσια των θρησκευτικών εορτών του Αγίου Γεωργίου, Αγίου Παντελεήμονα, της Αγίας Παρασκευής ,του Προφήτη Ηλία , της Παναγίας , του Προδρόμου , του Αγίου Δημητρίου οργανώνονται παραδοσικά πανηγύρια – γλέντια, αλλά και πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων.»
Το χωριό διαθέτει πολλές παραδοσιακά πηγές , όπως το Σουληνάρι, το Περδικονέρι, το Πηγαδάκι, τη Μούσγα, το Πρόδρομο και πολλά παραδοσιακά κτίρια.
Το χειμώνα οι κάτοικοι κατεβαίνουν στο Άστρος.
Πηγές
Από το Αρκάδες Εσμέν, Σμαράγδη Αρβανίτη
Από το astros–kynouria News ,Γιάννη Δ.Κουρμπέλη
Συνεργάτες Astros Kynouria News
Το άρθρο είχε δημοσιευτεί στο astroskynouria –News
Δείτε τον σύνδεσμο για περισσότερα Αγιάννης
Το ιστορικό Άστρος και ο ‘Αγιος Ιωάννης (Αγιάννης) είναι μία κοινότητα.
astrosgr.com 