Σαν σήμερα, στις 25 Σεπτεμβρίου 1849, πεθαίνει τυφλός και πάμφτωχος στον Πειραιά ο ενδοξότερος και ευγενέστερος όλων των αγωνιστών του 1821, ο Νικήτας Σταματελόπουλος, ο θρυλικός Νικηταράς.
Για τους Έλληνες ήταν ο ξακουστός Τουρκοφάγος, ενώ για τους συμπολεμιστές του ήταν ο φτωχός Νικήτας, που ποτέ δεν δέχθηκε να πάρει λάφυρα. Η εμφάνισή του στα πεδία των μαχών ξεσήκωνε τον ενθουσιασμό στους Έλληνες και προκαλούσε τον αληθινό τρόμο στους Τούρκους, που υποχωρούσαν αλαλάζοντας και μόνο στη θωριά του με το σπαθί στο χέρι. Αγνός και ανιδιοτελής, δεν καταδέχθηκε ποτέ να πάρει την παραμικρή αμοιβή, ακόμα και όταν η οικογένειά του πεινούσε. Όπως έγραψε ο Γεώργιος Γαζής, ο γραμματικός του Καραϊσκάκη «Ο Νικήτας επατούσε τον χρυσόν δια να κυνηγήσει τον εχθρόν, ευχαριστούμενος να ονομάζηται πένης ένδοξος παρά πλούσιος άδοξος». Μετά την επανάσταση, όταν ο Τερτσέτης ρώτησε το Νικηταρά γιατί δεν πήρε ποτέ του λάφυρα και ζει τώρα σε τόση φτώχια, ο Νικηταράς απάντησε αυστηρά «Πραματευτής δεν ήμουνα. Η μοίρα μου το θέλησε να γίνω Καπετάνιος. Και δεν θα ήτανε σωστό να κάμω πραμάτεια το Καπετανιλίκι μου για να καζαντίσω!».
Για τον Όθωνα και τους Βαυαρούς, τη Βαυαρική ακρίδα όπως τους αποκαλούσε ο απλός λαός, ο Νικηταράς ήταν κάτι παραπάνω από επικίνδυνος. Όχι μόνο γιατί ο Νικηταράς είχε σταθεί ολόψυχα στο πλευρό του Καποδίστρια, αλλά κυρίως γιατί στο πρόσωπό του οι ρακένδυτοι Έλληνες έβρισκαν ακόμα το ηρωικό τους ίνδαλμα, το ατρόμητο παλικάρι που ενσάρκωνε την τιμή και την υπερηφάνεια τους. Γι’ αυτό το Βαυαρικό παρακράτος τον συνέλαβε και τον φυλάκισε, υποβάλλοντάς τον σε φρικαλέα βασανιστήρια. Και όταν η μικρότερη κόρη του, στην οποία ο Νικηταράς είχε παθολογική αδυναμία, είδε να φέρνουν τον πατέρα της με καταματωμένα ρούχα με φορείο στην αίθουσα του δικαστηρίου που δικάζονταν, έχασε τα λογικά της και από τότε παραληρούσε λέγοντας «ωραία που σου παν’ τα κόκκινα πατέρα μου»…
Όταν μετά την πίεση της κοινής γνώμης ο Νικηταράς επέστρεψε τυφλός από την εξορία που τον είχε στείλει ο Όθωνας, αναγκάστηκε να ζητήσει για πρώτη φορά στη ζωή του από την κυβέρνηση ένα μικρό προνοιακό επίδομα για να μπορέσει να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στα έξοδα νοσηλείας της κόρης του. Η κυβέρνηση αρνήθηκε το επίδομα και του έδωσε μόνο μια άδεια επαιτείας για να ζητιανεύει κάθε Παρασκευή απόγευμα έξω από την εκκλησία της Ευαγγελίστριας στον Πειραιά. Έτσι, ο ημίθεος των Δερβενακίων στέκονταν ρακένδυτος και τυφλός κάθε Παρασκευή απόγευμα στο προαύλιο της εκκλησίας και ζητιάνευε…
Το ξημέρωμα της 25ης Σεπτεμβρίου 1849, η υπέροχη καρδιά του Νικηταρά σταμάτησε να χτυπά. Αμέσως κατακλύστηκε από πλήθος κόσμου το σπίτι του στον Πειραιά, καθώς όλοι οι απλοί άνθρωποι ήρθαν αυθόρμητα να δουν για τελευταία φορά το θρυλικό Νικηταρά. Στη μικρή διαθήκη του άφηνε μόνο το σπαθί του στο γιό του Γιάννη και δήλωνε την τελευταία του επιθυμία: να ταφεί δίπλα στο θείο του τον Κολοκοτρώνη, στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.
Την ημέρα της κηδείας συνέβη κάτι το αναπάντεχο. Έξω από το χαμόσπιτο υπήρχε ένα μόνιππο κάρο το οποίο θα μετέφερε τη σορό του Νικήτα στην Αθήνα. Μόλις όμως η σορός βγήκε στο κατώφλι του σπιτιού, το άπειρο συγκεντρωμένο πλήθος ξέσπασε σε γοερά κλάματα και οι παλιοί συμπολεμιστές του που είχαν σηκώσει αρχικά τη σορό, δεν την απόθεσαν στο κάρο αλλά την παρέδωσαν στους αμέτρητους ανώνυμους Έλληνες που προσφέρονταν εθελοντικά να σηκώσουν στις πλάτες τους τη σορό του Νικήτα. Χιλιάδες άνδρες, νέοι, γέροι και παιδιά σήκωσαν διαδοχικά τη σορό και έτσι, από πλάτη σε πλάτη, μεταφέρθηκε η σορός από τον Πειραιά μέχρι την Αθήνα, ενώ από τα μπαλκόνια των σπιτιών που περνούσε η τεράστια πομπή έπεφταν λουλούδια στο φέρετρο. Με αυτόν τον μεγαλειώδη και ανεπανάληπτο τρόπο, ένα ολόκληρο Έθνος σήκωσε στις πλάτες του και ξεπροβόδησε στην αιωνιότητα αυτόν τον υπέροχο άνδρα. Μόνο οι Έλληνες θα μπορούσαν να αποδώσουν τέτοια τιμή σε ένα νεκρό και τέτοια τιμή μόνο στο Νικηταρά θα μπορούσε να γίνει…
Δυστυχώς, σήμερα δεν γνωρίζουμε ακριβώς που ήταν ο τάφος του, καθώς και τι απέγιναν τα οστά του Νικηταρά. Αλλά όπως έγραψε και ο ιστορικός Δημήτριος Καμπούρογλου που προσπάθησε το 1926 να βρει τον τάφο του Νικηταρά «Οι Έλληνες ας παρηγορηθούν δια της σκέψεως ότι δια τον Νικηταράν πάσα η Ελληνική Γη έχει ανοιχτές τις αγκάλας»….
Πρίν λίγα χρόνια ένας φίλος μας προνοητικά και συνοπτικά είχε ονομάσει τα πράγματα με το όνομα τους και είχε προβλέψει τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών λέγοντας, «φτάσαμε στο σημείο να ντρεπόμαστε να λέμε είμαστε αριστεροί».
Τα κόμματα υπολογισμένα απευθύνονται στο εκλογικό σώμα με διαφορετικούς τόνους για να πάρουν όσους περισσότερους ψήφους μπορούν από όλες τις πλευρές.. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα επιτελικά στελέχη της Ν.Δ. υπουργοί Γεωργιάδης και Χατζιδάκης και του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Πολάκης και Σταθάκης, που μιλάνε με διαφορετικούς τόνους στους ψηφοφόρους για να πετύχουν τον σκοπό τους , που αντίστοιχα είναι ο ίδιος.
Οι αρχηγοί των κομμάτων είναι τελικά υπεύθυνοι , καθορίζουν τους εκλογικούς τόνους και ανάλογα «μαζεύουν η απλώνουν» τα επιτελικά τους στελέχη για να περάσουν το μήνυμα τους και να εισπράξουν ψήφους.
Στις τελευταίες εκλογές η ΝΔ κατόρθωσε να διατηρήσει τα ποσοστά της με μιά οριακή αυξηση , αν και ήταν κυβένηση και έπρεπε λογικά να είχε φθαρεί, και ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δέν έχασε τις εκλογές, κατά την κοινή ομολογία συνετρίβει, για εκλογικό «σοκ» μίλησε ο αρχηγός του .
Θα αναφέρουμε παρακάτω τους λόγους για την πολιτική συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ , αλλά τα δύο παρακάτω γεγονότα είναι πολύ σημαντικά και απαιτούν μεγαλη προσοχή από όλα τα κόμματα ,για κάθε μελλοντική τακτική και για τους επόμενους εκλογικούς τόνους .
1) Ο προσωρινά «αυτοαμφισβητούμενος» από την ηγεσία τέως υπουργός Πολάκης κέρδισε συντριπτικά στα Χανιά τον σοβαρό μετριοπαθή τέως υπουργό Σταθάκη ,αλλά ταυτόχρονα βροντερά ολόκληρη η Κρήτη έγινε γαλάζια.
2) Το μεγάλο μήνυμα της κοινωνίας είναι, ότι συνετρίβει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ , αλλά ταυτόχρονα εξαφανίστηκε και ο τέως υπουργός Βαρουφάκης , που λογικα έπρεπε να κέρδιζε από την συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Η κοινωνία από αγανάκτηση και οργή κάνει μερικές φορές λάθη, αλλά διαχρονικά είναι σωστή, διορθώνει τα λάθη της και δεν συγχωρεί ποτέ κανένα, έχει τους δικούς της απαράβατους νόμους.
Ας αναφέρουμε του λόγους για την πολιτική συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Η κοινωνία τελικά κατάλαβε το μεγάλο πολιτικό ψέμμα «διώξαμε την τρόϊκα» … ήρθαν οι «θεσμοί» και «θα σχίσουμε τα μνημόνια με ένα νόμο» ,ήταν η μεγαλύτερη πολιτική απάτη στην μακρόχρονη ιστορία μας. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχασε την αξιοπιστία του με τους «θεσμούς» και τα «σχισμένα μνημόνια», αλλά δεν έμαθε το μάθημα του και συνέχισε στην ίδια πορεία με περισσότερα λάθη.
Έκανε έξη μήνες «σκληρή διαπραγμάτευση» για να μας φέρει τελικά και άλλα χειρότερα μνημόνια.
Τελικά έκανε το «κρέας ψάρι» , όπως κατηγορηματικα επεσήμανε ο γνήσιος λαϊκος ηγέτης της αριστεράς.
Στην προεκλογική περίοδο ο αρχηγός του θύμισε στους ψηφοφόρους για τις «τράπεζες» δεν έφταιγε αυτός αλλά ο Βαρουφάκης, και η κοινωνία πολύ σωστά θυμήθηκε και αντέδρασε ανάλογα τιμωρώντας και τους δύο, ακόμα μετράνε τους ψήφους που χάσανε για τις τράπεζες…
Η ηγεσία δεν ήταν σίγουρη τι έπρεπε να κάνει με το τέως υπουργό Πολάκη , γιατί? Τελικά ποιά πορεία θα αποφασίσει να ακολουθήσει , γιατί περισκέπτεται…?
Αγκάλιασε τους προδότες «αποστάτες και παραβάτες». Φτάσαμε να λέμε ξεδιάντροπα δημόσια η κρατούσα πολιτική ηθική είναι , δεν είναι πρόβλημα την μια μέρα να είμαστε επιτελικά στελέχη, ακόμα και υποψήφιοι για αρχηγοί, σε ένα κόμμα και όταν χάνουμε βροντερά τις καρέκλες μας, την άλλη εβδομάδα γινόμαστε επιτελικά στελέχη στην αντίπλευρη όχθη για καινούργιες καρέκλες. Με άλλα λόγια δεν ντρέπονται να λένε δημόσια, σημασία έχουν οι καρέκλες και οι κουτάλες. Σωστά η κοινωνία αποκάλεσε τον Αντωνοραγκουσισμό οι «αποστάτες και παραβάτες». Δυστυχώς οι αποστάτες εκλέγησαν πάλι ,έχουν πείρα για τις κουτάλες, αλλά το ουσιαστικο είναι οι αποδέκτες αποδοκιμάστηκαν και οι αποστάτες είναι προδότες.
Η άποψη οι πολιτικοί μας φίλοι μπορεί να είναι και ο «διάβολος» , άμα μας συμφέρει, και οι ανεξήγητες τυχοδιωκτικές «δεξιές και αριστερές» συμμαχίες, τελικά δεν συγχωρέθηκαν και αποδοκιμάστηκαν κραυγαλέα από την κοινωνία , όλα έχουν τα όρια τους. Ευχόμαστε το μάθημα να έγινε τελικά αντιληπτό.
Τελικά έχασε το ψέμμα, η πολιτική απάτη, «φταίνε οι άλλοι», ο διχασμός, οι ύβρεις , η άρνηση, η τοξικότητα, η διχόνοια, ο Μπαρουφακισμός , ο Πολακισμός, ο Αντωνοραγκουσισμός….. ποτέ πιά. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν κατάφερε να περάσει κανένα συγκεκριμένο θετικό, γιατί πρωταρχικά είχε επιλέξει και ασχολείτο αποκλειστικά με την άρνηση και τους υψηλούς τόνους.
Τελικά η σημερινη ηγεσία δεν κατάλαβε το μήνυμα των πρόσφατων εκλογών και συνεχίζει το ίδιο βιολί, την άρνηση , δεν υπάρχει καμία συγκεκριμένη θετική πρόταση και για όλα «φταίνε οι άλλοι». ( Ο Μητσοτάκης χαμογελά ασταμάτητα , τρίβει τα χέρια του για την εξουσία και δοκιμάζει τους θώκους …. )
Το δίλλημα παραμένει και είναι για όλους «Πολάκης η Σταθάκης».
Οι εκλογικοι τόνοι στην παρουσα εκλογική περίοδο θα είναι καταλυτικοί για το πολιτικό σύστημα αλλά και για την ύπαρξη των πολιτικών δυνάμεων.\
Τα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας και τα επιτεύγματα του κοινωνικού κράτους για το ασφαλιστικό, την υγεία, την παιδεία σοβαρά απειλούνται σήμερα και είναι αναμφισβήτητα τα μεγάλα θέματα της κοινωνίας, όσο ποτέ άλλλοτε.
Αυτό λογικά θα έπρεπε να δυναμώνει την αντιπολίτευση σε μια παγκόσμια λαίλαπα που έρχεται. Αυτό δεν έγινε στις τελευταίες εκλογές γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν γίνεται πια πιστευτός από την κοινωνία και αυτό είναι το μεγαλύτερο του πρόβλημα που πρέπει να λύσει για να επιβιώσει.
Η αναξιοπιστία προήλθε από τα αρχικά στρατηγικά λάθη ( «τρόίκα και θεσμοί», «το κρέας έγινε ψάρι» , «σκληρή διαπραγμάτευση …για τις τράπεζες..») αλλά διαχρονικά δυναμώνεται με τα πολλά άλλα μικρά λάθη και μετατρέπεται τελικά σε έλλειψη ουσιαστικού περιεχομένου.
Αναλαμβάνω την ευθύνη μέχρι σήμερα δεν σημαίνει άδεια λόγια, αλλά σημαίνει έμπρακτα κάνω το αυτονόητο για να σταματήσει ο κατήφορος. Όταν αναλαμβάνεις την ευθύνη και ταυτόχρονα συνεχίζεις το ίδιο βιολί «φταίνε οι άλλοι» χωρίς ουσιαστικές προτάσεις, τελικά αυτοπυροβολείσαι και κάνεις κακό αρχικά κόμμα σου και γενικά στην προοδευτική παράταξη που θέλεις να εκπροσωπήσεις.Αυτό το θέμα θα το διαχειριστεί το κόμμα, αν μετά τις εκλογές θα έχει χάσει ακόμα πέντε μονάδες.
Αυτή η τακτική καταλήγει να είναι άλλο ένα πολιτικό δώρο στους πολιτικούς αντιπάλους που θα το απολαύσουν και θα το διαχειριστούν
Ο αρχήγός του ΠΑΣΟΚ -Κίμημα αλλαγής βιάστηκε και απροετοίμαστος έκανε το πρώτο λάθος που θα το πληρώσει ανάλογα, είπε δεν θα κάνει συνεργασία ούτε αν έχει 148-149 έδρες ο Μητσοτάκης…τότε το ερώτημα παραμένει πως θα κυβερνηθεί η χώρα….Θα ήταν σωστότερο να έλεγε έχουμε πρόγραμμα συγκεκριμένο και αυτό μας ενδιαφέρει ….να περάσουμε το πρόγραμμα μας .
Ο Μητσοτάκης σκέπτεται να γίνει δυνάστης τουλάχιστον για δέκα χρόνια και μετά βλέπουμε. Θέλει και προτείνει για πολιτικό αντίπαλο τον Πολάκη και τον Βαρουφάκη….Ο καθένας θέλει ότι τον συμφέρει και με χαρά δέχεται τα πολιτικά δώρα από όπου και αν προέρχονται. Το ιδανικό σενάριο για την δεξιά έχει στηθεί και αυτό είναι η διαίρεση της αντιπολίτευσης σε δύο αντιμαχόμενους ισοδύναμους ισχυρούς πόλους , ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής .
Η κοινωνία τελικά θα αποφασίσει και θα διαλέξει ένα κόμμα από το ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής που θα το κάνει την αξιωματική αντιπολίτευση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει πρόσφατα αποδείξει δεν μπορεί να κυβερνήσει, ούτε να είναι η αξιωματική αντιπολίτευση, χάνει έδαφος , βρίσκεται σε πτώση και ασχολείται με την άρνηση και για όλα «φταίνε οι άλλοι».
Το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής , η μεγάλη δημοκρατική παράταξη πρέπει να «ωριμάσει βίαια» και ορθολογικά , έμπρακτα με πραγματικές «δημοκρατικές διαδικασίες» να καταθέσει σοβαρά χωρίς υψηλούς τόνους το πρόγραμμα της ,που θα κληθεί αργότερα « με δημοκρατικές διαδικασίες» να εφαρμόσει. Αν τα κόμματα δεν λειτουργούν δημοκρατικά, τελικά εμείς θα τα πληρώνουμε όλα και ποτέ δεν θα δούμε ούτε ήλιο ούτε στον ήλιο μοίρα.
Προκαλούμε δημόσια την δημοκρατική παράταξη να πάρει θέση για το μεγάλο θέμα της δημοκρατίας, κάτι που αρνούνται να πάρουν θέση οι σημερινοί ηγέτες της, την περιορισμένη θητεία για όλα, κάτι που μας δείχνει ξεκάθαρα η μεταπολίτευση. Μόνο με έντιμη και ξεκάθαρη πορεία για τις δημοκρατικές διαδικασίες θα πάμε μπροστά ,θα γίνουμε αξιωματική αντιπολίτευση και κυβέρνηση η αν μείνουμε στα ίδια θα συνεχίζουμε να διαμαρτυρόμαστε για την λεηλασία….
Στην Αρκαδία συνεχίσαμε την «συντήρηση» και τα τζάκια, για εξήντα χρόνια …. θέλουμε τα «ίδια», καλά περνάμε… αλλά δεν φταίμε εμείς … τι να πούμε.
Στις επόμενες εκλογές οι καινούργοι «μασκαράδες και ψευταράδες» πρέπει να φύγουν οριστικά από την πολιτικη ζωή μας και να μπουν οριστικά στο πάγκο τους και στα ντουλάπια της ιστορίας.
Ο εμφύλιος πόλεμος του 1946 και η δικτατορία του 1967 αναμφισβήτητα αρνητικά και διχαστικά επηρέασαν την μεταπολίτευση και εμπόδισαν την κοινωνία να ασχοληθεί με τα πραγματικά προβλήματα της . Κάποτε πρέπει να γυρίσουμε σελίδα, να σταματήσουμε τις ύβρεις, τους διχασμούς και τα χρωματιστά καφενεία. Η σημερινή νέα γενιά είναι η τρίτη γενιά από τον εμφύλιο , που έγινε πριν 77 χρόνια, δεν φταίνε οι άλλοι, σήμερα εμείς μπορούμε καλύτερα.
Ας αρχίσουμε από τα αυτονόητα, σε κάτι που συμφωνούμε όλοι.
Ας γυρίσουμε σε μια καινούργια σελίδα, την συναίνεση , την αναγκαία εθνική συννενόηση και τον αμοιβαίο σεβαστό πολιτικό πολιτισμό. Μπορούμε καλύτερα.
Πρέπει να κάνουμε αυτά που λέμε δημόσια και αν δεν τα κάνουμε , με νόμο να τιμωρούμαστε υποδειγματικά για πολιτική απάτη.
Η περιορισμένη θητεία όλων των αιρετών μας ηγετών για όλες τις δημόσιες θέσεις στο κράτος , στα κόμματα και όλους τους δημοσίους φορείς , είναι επτά χρόνια.Ο Ροβεσπιέρος, ο “Αδιάφθορος ” , τον καιρό της παντοδυναμίας του έχει θεσπίσει και ακολουθήσει πειστά την περιορισμένη θητεία της μιαs μέρας, γιατί ήξερε η εξουσία διαφθείρει. Οι αμερικάνοι έχουν θεσπίσει την περιορισμένη θητείαγια τον πρόεδρο και οι αρχαίοι Ελληνες αφάρμοσαν καλύτερα τον εξοστρακισμό. Όσο και να φαίνεται υπερβολικό ,η εξουσία που είχε ήταν μόνο για μια μέρα και ανανεώτανε κάθε μέρα, επτά χρόνια ίσως είναι πολλά. Η περιορισμένη θητεία για όλα τα δημόσια λειτουργήματα έχει τις ρίζες της στις θέσεις του Πρωταγόρα για την δημοκρατία , γιατί στον Πρωταγόρα δεν υπάρχουν «ειδικοί» , επαγγελματίες πολιτικοί, για να μιλούν αποκλειστικά και όπως τους συμφέρει για την «ντροπή και το δίκαιο». Πρέπει να γνωρίζουμε και ταυτόχρονα να εφαρμόζουμε, η πολιτική δεν είναι προσοδοφόρο επάγγελμα, γιατί τότε αυτονόητα υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων.
Στο χάρτη παραπάνω η Βυζαντινή Αυτοκρατορία το 555 μ.χ. ήταν στο μεγαλέιο της ακμής της
Οι τρείς χάρτες περιγράφουν κραυγαλέα τα μάθήματα της ιστορίας που είναι πολύ επίκαιρα σήμερα, ο πόλεμος δεν τελείωσε…..
Την 29 Μαϊου 1453 «μαύρη Τρίτη» και αποφράδα ημέρα για το Ελληνικό έθνος ,τον χριστιανισμό και τον δυτικό πολιτισμό «η Πόλις Εάλω» , η Βασιλεύουσα αλώθηκε και υποδουλούθηκε στους Οθωμανούς «βάρβαρους» κατακτητές . Η πτώση της Κωνσταντινούπολης στους Οθωμανούς χαρακτηρίστηκε «το αίσχος των Λατίνων» γιατί ευτυχώς οι λιγοί φανατικοί διδάσκουν στα παιδιά τους το μίσος για το δυτικό πολιτισμό δεν σταμάτησαν τον πόλεμο μέχρι σήμερα και η «δύση» αποδέχεται αυτά χωρίς καμία αντίδραση, αγνοώντας την δική τους άλωση που γίνεται καθημερινά αναπόφευκτη.
«Η εξουσία φθείρει και το χρήμα διαφθείρει» το 1453 και σήμερα, δεν ξεχάσαμε τους «πάση θυσία» πρωθυπουργούς μιας καμμένης γης …
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
«Η Βυζαντινή αυτοκρατορία των πρώτων χρόνων του 13ου αιώνα βρισκόταν σε αναταραχή και σε παρακμή. Η οικονομία πήγαινε από το κακό στο χειρότερο, η διαφθορά στον κρατικό μηχανισμό γιγαντωνόταν, ενώ η εκμετάλλευση του λαού από τους κρατικούς αξιωματούχους και η συστηματική παραμέληση των επαρχιών από τους αυτοκράτορες είχε αποξενώσει τις επαρχίες από την πρωτεύουσα.»
Ουσιαστικά το τέλος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας άρχισε το 1204 με την τέταρτη σταυροφορία που προσκάλεσαν στην Βασιλεύουσα οι «πραιτωριανοί» της εξουσίας για να ξαναπάρουν τις χαμένες «κουτάλες» από τους άλλους πραιτωριανούς . Η αυτοκρατορία μετα το 1204 τεμαχίστηκε σε μικρότερες «αυτοκρατορίες» και σε ασταμάτητους εμφύλιους πολέμους μεταξύ τους απο το 1204 μέχρι το 1453 . τελικά παρέδωσαν την Βασιλεύουσα στους Οθωμανούς.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία μετα το 1204 τεμαχίστηκε σε μικρότερες «αυτοκρατορίες» με ασταμάτητους εμφυλίους πολέμους.
Οι Οθωμανοί ανενόχλητοι , από τους εμφυλίους πολέμους μεταξύ των πραιτωριανων αυτοκρατόρων ,άρχισαν το δικό τους μεγαλεπήβολο σχέδιο να πάρουν την πόλη , που το σχέδιο είχε αρχίσει πριν το 1204 και ολοκληρώθηκε σχεδόν μετά από 300 χρόνια ,κάτι που δεν καταλαβαίνουν σήμερα οι «Λατίνοι του αίσχους» .
Ο «μαρμαρωμένος Βασιλιάς» τελικά έμεινε μόνος με 2,000 μισθοφόρους , 5,000 πολιτικοφύλακες και 170 Σφακιανούς να υπερσπίσει την πόλη μπροστά σε 150,000 φανατικούς Οθωμανούς .
Νωρήτερα είχε απορρίψει επιγραμματικά την πρόταση του Μωάμεθ Β’ να παραδόσει την πόλη με αντάλαγμα την ελευθερία του και το Δεσποτάτο του Μωρέος .
«Το δε την πόλιν σοι δούναι ουτ’ εμού εστίν, ουτ’ άλλου των κατοικούντων εν ταύτη κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ού φεισόμεθα της ζωής ημών».
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία το 1450 ήταν έτοιμη να παραδοθεί και υποδουλωθεί στουε εχθρούς της.
Οι Οθωμανοί είχαν μεγάλα σχέδια και δεν σταμάτησαν το έργο τους για 300 χρόνια ………
Ήταν «μαύρη Τρίτη» αποφράδα ημέρα 29 Μαΐου 1453, όταν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου «έπεφτε» μπροστά στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού, υπερασπιζόμενος την Βασιλεύουσα.
Οι ήρωες Σφακιανοί συνέχιζαν την αντίσταση και την σφαγή των Οθωμανών και μετά την άλωση μέχρι τον θάνατο και του τελευταίου.
Ο «μαρμαρωμένος Βασιλιάς» αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος αναφώνησε δυνατά πριν τον επερχόμενο θάνατον του.
“ουκ έστι τις των Χριστιανών τού λαβείν την κεφαλήν μου απ’ εμού;”
Τετρακόσια χρόνια αργότερα όταν η Ελληνική επανάσταση στο δεύτερο έτος έδειχνε τις δυσκολίες που υπήρχαν, οι Αγγλοι φίλοι μας έστειλαν ένα ναύαρχο να συμβιβάσει τους εμπολέμους .Ο ναύαρχος συνάντησε τον γέρο του Μωριά στο Ναύπλιο και του ζήτησε να συμβιβαστεί με τους Τούρκους κατακτητές και ο γέρος του Μωριά έδωσε την απάντηση.
Παρακάτω ο γέρος του Μωριά με δύο λόγια τα λέει όλα.
–Εμείς ποτέ δεν παραδοθήκαμε , πολεμάμε τους Τούρκους κατακτητές ασταμάτητα τετρακόσια χρόνια στους κάμπους και στα βουνά, και για να καταλάβει καλύτερα ο ναύαρχος συνέχισε . Φωτιά και τσεκούρι στους συνεργάτες των κατακτητών. Ο ναύαρχος κατάλαβε καλά και η συνάντηση τελείωσε γρήγορα.
Την 29 Μαϊου 1453 «η Πόλις Εάλω» αλλά ο πόλεμος από ευτυχώς λίγους φανατικούς συνεχίζεται σήμερα , ας ξυπνήσουν κάποτε οι φίλοι μας στη «δύση» για να αποφύγουν την δική τους άλωση.
Πηγές
Χαρτες Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης (1741-1819) γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη) και κατά την Αγιαννίτικη παράδοση, έφυγε “με το ένα τσαρούχι”.Το 1798 έκτισε την μεγαλοπρεπή και “καλλιμάρμαρο” Σχολή Καρυτσιώτη στον λόφο Κουτρί στον Αγιάννη και το 1805 έχτισε στο Άστρος το παράρτημα της Σχολής του Αγίου Ιωάννη.
Το Ελληνικό κράτος αναγνωρίζοντας την μεγάλη προσφορά της Σχολής Καρυτσιώτη στο Ελληνικό έθνος εκήρυξε σαν «ιστορικόν διατηρητέον μνημείον», «ιστορικό τόπο» και «αρχαιολογικόν χώρον».
“Χαρακτηρίζομεν ως αρχαιολογικόν χώρον την περιοχήν ”Κουτρί” του χωρίου Άγιος Ιωάννης Κυνουρίας, θερινήν έδραν του Άστρους, ένθα ελειτούργησεν η ιστορική σχολή Καρυτσιώτη εν έτει 1798”.
Τίτλος ΦΕΚ Χαρακτηρισμός της πλατείας σχολής Καρυτσιώτη και τμήματος του αγροκηπίου, στο Άστρος Κυνουρίας, ως ιστορικού τόπου.
Από κτητορική επιγραφή της Σχολής Καρυτσιώτη του Αγιάννη.
«1798ΕΝ ΜΗΝΙ ΙΟΥΛΙΩ 18
Η ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΦΙΛΟΘΕΑΜΟΝΑ
ΤΙ ΕΣΤΗΚΑΣ ΘΑΜΒΟΥΜΕΝΟΣ ΦΙΛΕ ΦΙΛΟΘΕΑΜΟΝΜΕ ΑΠΟΡΙΑΝ ΜΥΣΤΙΚΗΝ ΖΗΤΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΟΥΝΑ ΜΑΘΕΙΣ ΝΑ ΒΕΒΑΙΩΘΕΙΣ ΤΙ ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΜΟΥ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΜΕ ΕΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΕ ΚΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΑΜΩΜΑ ΜΟΥ
ΕΙΜΙ ΟΙΚΙΑ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ, ΚΕΙΝΩΝ ΤΟΥ ΕΛΙΚΩΝΟΣΣΧΟΛΕΙΟΝ ΟΝΟΜΑΖΟΜΑΙ ΤΟΥ ΤΡΕΧΟΝΤΟΣ ΑΙΩΝΟΣΣΟΦΙΑΝ ΕΠΑΓΓΕΛΟΜΑΙ ΑΦ’ ΗΣ ΟΥΔΕΝ ΓΛΥΚΕΙΟΝΤΟΙΣ ΝΕΟΙΣ ΧΡΗΣΙΜΩΤΕΡΟΝ ΤΩ ΑΝΑΓΚΑΙΩ ΒΙΩ
ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ ΑΝΑΓΕΡΘΗΚΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΝΥΝ ΑΙΩΝΑΤΟ ΕΤΟΣ ΜΟΥ ΔΙΔΑΣΚΕΣΑΙ ΑΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑΝΟ ΚΤΗΤΟΡ ΟΠΟΥ Μ’ ΕΚΑΝΕΝ ΟΙΚΟΝ ΤΟΥ ΕΛΙΚΩΝΟΣΕΙΝ’ Ο ΚΛΕΙΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΟΝΟΣΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΝΕΛΛΑΣ ΕΙΝ’ ΥΙΟΣ ΑΝΑΘΡΕΜΜΑ ΚΑΙ ΠΟΝΟΣ
Ο ΤΟΠΟΣ ΟΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΙ ΕΙΝ’ Η ΑΥΤΟΥ ΠΑΤΡΙΔΑΚΑΡΥΤΣΙΩΤΗΣ ΛΕΓΕΤΑΙ ΠΑΝΤΟΥ Η ΑΥΤΗ ΦΑΜΙΛΙΑΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΟΥΤΟ ΕΓΙΝΕ ΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝΚΑΙ ΕΙΣ ΨΥΧΙΚΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑΝ ΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΟΚΕΩΝ
ΟΣΟΙ ΛΟΙΠΟΝ ΕΜΒΑΙΝΕΤΕ Μ’ ΟΛΗΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΝΠΑΡΑΚΑΛΕΙΤΕ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΤΗΝ ΑΝΩ ΒΑΣΙΛΕΙΑΝΝ’ ΑΞΙΩΘΗ ΝΑ ΧΑΙΡΕΤΑΙ ΟΜΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΕΙΝ ΤΑΙΣ ΑΥΛΑΙΣ ΤΟΥ ΑΒΡΑΑΜ ΚΟΛΠΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΔΙΚΟΥΣ ΤΟΥ, ΑΜΗΝ
Η ΣΥΝΔΡΟΜΙΝ ΑΠ΄ΕΓΙΝΕΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΝ ΜΟΥΠΡΟΚΟΠΙΟΝ ΤΟΝ ΘΥΤΗΝ ΜΟΥ ΦΙΛΟΝ ΚΑΙ ΕΡΑΣΤΗΝ ΜΟΥΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΟΝ ΑΝΙΨΙΟΝ ΤΟΥ ΑΝΩ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Δ’ ΥΙΟΝ ΚΥΡΙΟΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ»
Από το ίδιο σιγίλλιο του 1638 πληροφορούμαστε ότι ο Αγιάννης έγινε πατριαρχική εξαρχία «χάριν βεβαίως τῆς Σχολῆς τοῦ Ἀγίου Ἱωάννου, λειτουργούσης πολλοῦ παλαιότερον». Σύμφωνα, λοιπόν, με το συγκεκριμένο απόσπασμα στον Άγιο Ιωάννη λειτουργούσε σχολείο, πολύ πριν το 1638. Στον Άγιο Ιωάννη, λειτουργούσαν επίσης και «κατώτερα» σχολεία, όπως αυτό του Παπακυριακού και κρυφά σχολεία, αρχικά στο Μετόχι της Μονής Λουκούς, Άγιος Δημήτριος και αργότερα στους νάρθηκες των εκκλησιών του χωριού.
Oι Αγιαννίτες πραγματικά δεν παραδόθηκαν ποτέ στους κατακτητές και για απόδειξη με το τρόπο τους κατάφεραν να κρατήσουν τα σχολεία τους ανοικτά όλη την διάρκεια του τούρκικου ζυγού και διατήρησαν κρυφά και φανερά αναμμένη την φλόγα του έθνους.
Η σχολή Καρυτσιώτη έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την τοπική κοινωνία για πολλά χρόνια και ακόμα μέχρι σήμερα, αφού όλοι οι Αγιαννίτες με πολύ μόχθο και με κάθε θυσία επιθυμούσαν τα παιδιά τους να μάθουν γράμματα και σαν απόφοιτοι “καλαμαράδες ” να αλλάξουν την ζωή τους ,σύμφωνα με τις “έξυπνες ” προσδοκίες του μεγάλου ευεργέτη τους Δημητρίου Καρυτσιώτη. Στη σχολή φοιτούσαν νέοι από την ευρύτερη περιοχή και από όλη την Ελλάδα.
Η προεπαναστατιμένη Ελλάδα είχε πολλά μικρά “κρυφά” και λίγα φανερά σχολεία. Ένα από τα ελάχιστα φανερά σχολεία ήταν και η περίφημη Σχολή Καρυτσιώτη που είχε κτιστεί το 1798 , 23 χρόνια πριν την Ελληνική επανάσταση και αυτό έχει μεγάλη σημασία. Είχε κτιστεί στο λόφο Κουτρί του Αγιάννη Κυνουρίας και ήταν ένα από τα λίγα “πανεπιστήμια” της προεπαναστατικής πατρίδας μας και οι μαθητές της ήταν από ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά μας. Ο μεγαλος ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης, πανίσχυρος Αγιαννίτης πατριώτης της διασποράς, βρήκε τον τρόπο να επιτρέψουν οι 400 χρόνια κατακτητές Τούρκοι το κτήσιμο και την λειτουργία της σχολής στον Αγιάννη και στο παράρτημα της σχολής Καρυτσιώτη στο Άστρος Κυνουρίας ,που άνοιξε το 1805.
Η σχολή Καρυτσιώτη έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την τοπική κοινωνία , έπαιξε πρωτεύοντα και καθοριστικό ρόλο για να γίνει ο Αγιάννης πρωτεύουσα της επαναστατημένης Ελλάδας, από τις 22 Αυγούστου έως την 1 Οκτωβρίου 1822 και για να γίνει η Β’Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων στο Άστρος το 1823.Το “κυβερνείο” που βρίσκεται πολύ κοντά στη σχολή Καρυτσιώτη του Αγιάννη ήταν η έδρα της κυβέρνησης. Πριν την Εθνοσύνελευση είχε προηγηθεί το καταλυτικό κτίσιμο της Σχολής Καρυτσιώτη.
Η σχολή ήταν ένα είδος πανεπιστημίου για εκείνη την εποχή, αφού οι μαθητές διδάσκονταν αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, μαθηματικά, φυσική – χημεία, γαλλικά και ιταλικά κ.α. Έχτισε, ακόμη, οικήματα για τους μαθητές που φοιτούσαν στη Σχολή και για τους διδασκάλους. Επιπλέον, εφοδίασε τη Σχολή με όργανα φυσικής, αστρονομίας, χημείας, χάρτες και άλλα εποπτικά μέσα διδασκαλίας.Έστελνε μάλιστα και χρηματικά ποσά για την πληρωμή των διδασκάλων και των ιατρών που εργάζονταν εκεί. Ο Καρυτσιώτης πλούτισε τη Σχολή με βιβλία και δημιούργησε μία μεγάλη βιβλιοθήκη. Ήθελε να ιδρύσει στην πατρίδα του μια σχολή, εφάμιλλη των Ευρωπαϊκών, που θα παρείχε τη γνώση στους μαθητές, δίνοντας τους την ευκαιρία να διαλέξουν δύο κατευθύνσεις: την εμπορική και την επαγγελματική. Από την πυρπόληση της Σχολής διασώθηκαν 500 βιβλία, τα οποία φυλάσσονταν το 1827στην οικία των Ζαφειροπουλαίων(Κάστρο Παραλίου Άστρους). Τα βιβλία αυτά ήταν, κατά την παράδοση, τοποθετημένα σε μια παλαιά ξύλινη βιβλιοθήκη που βρισκόταν στα γραφεία της Σχολής. Μεγάλο μέρος των βιβλίων αυτών έχει διασωθεί και καταγραφεί στις μέρες μας. Τα βιβλία αυτά ήταν ως επί το πλείστον κείμενα αρχαίων φιλοσόφων και συγγραφέων, εκκλησιαστικά κείμενα, εγχειρίδια φυσικής, μαθηματικών κ.α.
Η πλατεία Καρυτσιώτη , τμήμα από τον «ιστορικό τόπο» το λεγόμενο «Αγροκήπιο» Καρυτσιώτη.
Στο κτήριο της σχολής στο Άστρος στεγάζεται σήμερα το Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους. Επίσης έκτισε δωμάτια για να μένουν οι μαθητές και οι καθηγητές στη σχολής. Στο προαύλιο χώρο της σχολής του Άστρους σώζονται μέχρι σήμερα οι επιβλητικές καμινάδες των δωματίων της σχολής των οικοτρόφων μαθητών της σχολής με την δική τους ξεχωριστή ιστορία, Το 1805 δώρισε στους κατοίκους του Άστρους και στη Σχολή μια έκταση περιπου 48 στρεμμάτων, το λεγόμενο «Αγροκήπιο», δίπλα και γύρω από τη Σχολή για να πληρώνονται για δίδακτρα οι καθηγητές της σχολής και να τρώνε οι οικότροφοι μαθητές της σχολής με τους καρπούς και τα φρούτα του “αγροκήπιου ” όπως σταφύλια, μούσμουλα.Το ίδιο έτος (1805) ο αδερφός του, Γεώργιος Καρυτσιώτης, επίσης μεγαλέμπορος στην Τεργέστη, μετέφερε με “σούγελο” <πέτρινο αυλάκι > για 5-6 χιλιόμετρα το νερό από τη <<Μάνα του νερού>>, πλησίον της Μονής Λουκους, στο Άστρος. Για “να ποτίζεται το αγροκήπιο για να είναι ανοικτή η Σχολή». Το έργο κατέληγε σε τρεις βρύσες (η μία απέναντι από το Δημοτικό σχολείο, η άλλη δίπλα στον Άγιο Κωνσταντίνο και η τρίτη δίπλα στο Δημαρχείο .
Στη τοποθεσία Κουτρί στον Αγιάννη το καινουργιο δημοτικό σχολείο χτισμένο στην θέση που βρισκόταν η Σχολή Καρυτσιώτη.
“Στα τέλη Ιουλίου – αρχές Αυγούστου του 1826 και οι δύο σχολές πυρπολήθηκαν από τις ορδές του Ιμπραήμ πασά και η Σχολή του Αγίου Ιωάννη, καταστράφηκε ολοσχερώς. Μαζί με τη σχολή καταστράφηκε όλο το χωριο, καθώς και οι 13 εκκλησίες και τα 2 μοναστήρια του. Σύμφωνα με τον ιστορικό Φαίδωνα Κουκουλέ, η σχολή «έγινε σωρός πετρών από την πυρκαϊάν του κοινού εχθρού της πίστεως Ιμβραήμ…». Κατά την Αγιαννίτικη παράδοση, η Σχολή καιγόταν συνεχώς επί μία εβδομάδα, καθώς οι κάτοικοί του είχαν διασκορπιστεί και δεν μπορούσαν να σβήσουν την φωτιά. Η σχολή του Άστρους σύντομα ανακαινίστηκε και έλαβε την ονομασία «Μουσείον Καρυτσιώτου».
Από την πυρπόληση της Σχολής διασώθηκαν 500 βιβλία, τα οποία φυλάσσονταν το 1827 στην οικία των Ζαφειροπουλαίων (Κάστρο Παραλίου Άστρους). Τα βιβλία αυτά ήταν, κατά την παράδοση, τοποθετημένα σε μια παλαιά ξύλινη βιβλιοθήκη που βρισκόταν στα γραφεία της Σχολής. Μεγάλο μέρος των βιβλίων αυτών έχει διασωθεί και καταγραφεί στις μέρες μας. Τα βιβλία αυτά ήταν ως επί το πλείστον κείμενα αρχαίων φιλοσόφων και συγγραφέων, εκκλησιαστικά κείμενα, εγχειρίδια φυσικής, μαθηματικών κ.α.” Τα βιβλία βρίσκονται σήμερα στο Ίδρυμα Ζαφείρη στο Άστρος.
Η Σχολής Καρυτσιώτη στο Άστρος και ο «Ιερός Χώρος» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων.
‘Κηρύσσομεν ως ιστορικόν διατηρητέον μνημείον το εν Άστρει διδακτήριον ένθα συνήλθεν εν έτει 1823 η β’ Εθνική Συνέλευσις”.
Ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης (1741-1819) γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη) .Το 1798 έκτισε την μεγαλοπρεπή και «καλλιμάρμαρο» Σχολή Καρυτσιώτη στον λόφο Κουτρί στον Αγιάννη και το 1805 έκτισε στο Άστρος το παράρτημα της Σχολής του Αγιάννη. Η σχολή ήταν ένα είδος πανεπιστημίου για εκείνη την εποχή, αφού οι μαθητές από όλη την Ελλάδα διδάσκονταν αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, μαθηματικά, φυσική – χημεία, γαλλικά και ιταλικά κ.α. Η «καλλιμάρμαρος» σχολή στον Αγιάννη κάηκε μέχρι τα θεμέλια το 1826 από τον Ιμπραήμ .Η σχολή στο Άστρος επίσης καταστράφηκε το 1826 από τον Ιμπραήμ , αλλά αναστηλώθηκε αργότερα από συγγενείς του Καρυτσιώτη και επαναλειτούργησε το 1829 με την ονομασία «Μουσείον Καρυτσιώτη». Ο Άγιος Ιωάννης (Αγιάννης) Κυνουρίας ήταν πρωτεύουσα της επαναστατημένης Ελλάδας, από τις 20 Αυγούστου έως την 1 Οκτωβρίου 1822 .
H Σχολή Καρυτσιώτη (Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους) και ο γειτονικος «Ιερός Χώρος» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων είναι αναμφισβήτητα ένα από τα σπουδαιότερα τοπόσημα της Κυνουρίας και της πατρίδας μας και έχει κηρυχθεί από το υπουργείο Παιδείας «διατηρητέον ιστορικόν μημείον το εν Άστρει διδακτήριον»και από το υπουργείοΠολιτισμού “ιστορικός τόπος”.
Η είσοδος του «Ιερού Χώρου» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων και του Αρχαιολογικού Μουσείου Άστρους είναι ένα ιστορικό μνημείο. Εδώ περπάτησαν για να συμμετέχουν στην εθνοσυνέλευση ο γέρος του Μωριά και οι σύνεδροι την εθνοσυνέλευσης.
Οι επαναστατημένοι Έλληνες επέλεξαν τελικά το Άστρος Κυνουρίας και το Αγροκήπιο Καρυτσιώτη για την Εθνοσυνέλευση ως «τόπος του Έθνους». Η Συνέλευση, στα πρότυπα των Συνταγμάτων της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 μ.Χ., συνέταξε και τη «Διακήρυξη της Β΄ των Ελλήνων Συνελεύσεως». Οι πληρεξούσιοι της εθνοσυνέλευσης και ο Κολοκοτρώνης ετίμησαν το μεγάλο εθνικό ευεργέτη μας Δημήτριο Καρυτσιώτη, «Εξεδόθη εν Άστρει εντός του Μουσείου του Καρυτσιώτου», λέει η διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης. Η συνέλευση απάντησε με την διακήρυξη ,στην υφήλιο και τους μεγαλους της εποχής . «Είμεθα αποφασισμένοι να ανεξαρτισθώμεν, ως έθνος αυτόνομον και ανεξάρτητον».” λίγο επίκαιρο σήμερα…
Ο χώρος του μουσείου, το κτήριο της Σχολής Καρυτσιώτη . μαντρωμένο με τον πέτρινο τείχο (μάντρα), μαζί με το Προαύλιο της Σχολής Καρυτσιώτη ( του Μουσείου Άστρους) που σώζονται μέχρι σήμερα οι καμινάδες των δωματίων των οικότροφων μαθητών της σχολής και τον χωριστó γειτονικό «Ιερό Χώρο» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνωνεíναι σεμνός , αρμονικός και επιβλητικός,είναι «διατηρητέον ιστορικόν μημείον» και «μουσείο από μόνος του». Δίπλα στη Σχολή στον «ιστορικό τόπο» του Αγροκηπίου Καρυτσιώτη βρίσκεται το τήλιο που σύμφωνα με την Αστρινή παράδοση έγινε το Κολοκοτρωνέϊκο τραπέζι προς τιμήν το Δημητρίου Υψηλάντη το 1821. Ο Γ. Τερτσέτης αναφέρει «συνέτρωγαν ο Δημήτριος Υψηλάντης και ο Κολοκοτρώνης εις τους ίσκιους των δένδρων του Άστρους».
Με την ανασύσταση του Ελληνικού κράτους η Σχολή λειτούργησε σαν σχολείο μέχρι το 1971 και σήμερα στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο. Η ιδέα του μουσείου Άστρους ξεκίνησε και έγινε πραγματικότητα το 1959 σε κτήριο του γειτονικού αγροκηπίου Καρυτσιώτη από τον αείμνηστο σεβαστό καθηγητή μας «αρχαίο Έλληνα» Κυριάκο (Κούλη) Χασαπογιάννη. Η Σχολή Καρυτσιώτη παραχωρήθηκε στην Εφορεία Αρχαιοτήτων (ΥΠΠΟΑ) από τον Δήμο Άστρους και μετά από σημαντικές επισκευές και συντηρήσεις μετατράπηκε σε Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους το έτος 1985.
Οι συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνουν συλλογή γλυπτών του Ρωμαίου Έπαρχου και συνεργάτη των Ρωμαίων κατακτητών Ηρώδη Αττικού από την έπαυλή του στην Εύα , Δολιανά Κυνουρίας (4 χλμ), με μια πληθώρα έργων, που περιλάμβαναν τόσο πρωτότυπα γλυπτά των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, όσο και ρωμαϊκά αντίγραφα. Οι συλλογές του Μουσείου επίσης περιλαμβάνουν γλυπτά, κεραμικά, χάλκινα αντικείμενα, επιγραφές, νομίσματα και άλλα ευρήματα από διάφορες θέσεις της αρχαίας Κυνουρίας, όπως τη Θυρέα και την Ανθήνη .Γλυπτά και αρχιτεκτονικά μέλη, όπως κιονόκρανα, εκτίθενται επίσης στον υπαίθριο προαύλιο χώρο του μουσείου.
Ο αείμνηστος καθηγητής μας «αρχαίος Έλληνας» Κυριάκος (Κούλης) Χασαπογιάννης κουβαλούσε τον σάτυρο του μουσείου στην τσέπη του, για κάθε ενδεχόμενο να τον προφυλάσσει από αρχαιοκαπήλους και για να υπάρχει να τον προβάλλει αργότερα κατάλληλα.
Το 2008 με την “πρόφαση της ρωγμής” το ΥΠΠΟΑ έκλεισε το Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους και μέχρι σήμερα με τη αναθεωρημένη “πρόφαση της στατικής επάρκειας” συνέχίζει τις “πολλές και άλλες μελέτες” και απερίσκεπτα δεν ανοίγει το μουσείο.
Τίτλος ΦΕΚ Περί κηρύξεως χώρου της μάχης των Βερβένων ως ιστορικού τόπου.
”Εγκρίνομεν τον χαρακτηρισμόν του χώρου της μάχης των Βερβένων ως ιστορικού τόπου, λόγω της αναμφιβόλου ιστορικότητός του και προς αποφυγήν της περαιτέρω αλλοιώσεως”.
KN 5351/1932, άρθρο 52
Ν 1469/1950
Χαιρετίζουμε τις επετειακές εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση .
Έχουμε προτείνει στο δήμο μας , σε όλους τους αρμόδιους , στην επιτροπή “Ελλάδα 2021” και στο κοινό νου, τα τέσσερα θέματα της Θυρεάτιδας Γης που έπαιξαν αναμφισβήτητα καταλυτική σημασία για την οργάνωση και επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα. Το «στρατόπεδο των Βερβένων» έπαιξε ουσιαστικό και σημαντικότατο ρόλο στην Ελληνική επανάσταση.
Αδιαμφισβήτητα υπάρχουν πολλά άλλα «αυτονόητα» και γνωστά που οι τοπικές κοινωνίες γιορτάζουν και επίσης θα τα προβάλουμε , όπως την σημαντική μάχη του απελευθερωτικού αγώνα στα ιστορικά Βέρβενα και τα ιστορικά Δολιανά.
Δεν είναι τυχαίο που οι πρόγονοι μας «τετρακόσια τόσα χρόνια ζούσανε στην καταφρόνια και ανάστασης ημέρα καρτερούσαν» . Στην παγκόσμια ιστορία κανένα έθνος δεν αντιστάθηκε τετρακόσια χρόνια και τελικά νικηφόρα έδιωξε τους κατακτητές .
Αυτά και πολλά άλλα που έχουμε , είναι αναμφισβήτητα σημαντικότατα για την επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα και μας λέει ο κοινός νους πρέπει πάντοτε να διακρίνουμε και να προβάλουμε σε τοπικό , περιφερειακό και εθνικό χώρο και στις επετειακές εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.
Στα ιστορικά Βέρβενα κατά την αρχαιότητα κατοικούσαν οι Βερβένιοι, αρκαδικό γένος, ενώ η περιοχή του σημερινού χωριού ανήκε στην αρχαία Αρκαδία. Τα αρχαιότερα λείψανα που έχουν επισημανθεί στην περιοχήανάγονται στη 2η χιλιετία π.Χ. και πρόκειται για λίθινες αξίνες που βρέθηκαν στη θέση Πέτρα. Στη θέση Παντελεήμων βρέθηκαν λείψανα λατρείας της Αρτέμιδος από τον 9ο αι π.Χ. μέχρι και τα ελληνιστικά χρόνια. Στη θέση αυτή κατά τον 6ο αι. π.Χ. κατασκευάστηκε ένας ολομάρμαρος ναός δωρικού ρυθμού.
Στην επανάσταση του 1821 τα Βέρβενα έπαιξαν σημαντικό ρόλο, κυρίως λόγω της στρατηγικής τους θέσης. Το “στρατόπεδο των Βερβένων” ήταν το πρώτο οργανωμένο στρατόπεδο του αγώνα,είχε περίπου 2,500 αγωνιστές ( τα άλλα τρία ήταν του Βαλτετσίου, Χρυσοβίτσι και Πιάνας) και ένα από τα σπουδαιότερα στρατόπεδα κατά τις πρώτες μέρες του αγώνα. Εδώ είχε εγκαταστήσει ο Κολοκοτρώνης το στρατηγείο του, στον Πύργο του Αυγουστή, πριν την επίθεσή του κατά των Τούρκων για την άλωση της Τριπολιτσάς.
Στα ιστορικά Βέρβενα λειτούργησε επίσης το πρώτο οργανωμένο “Φροντιστήριο του Αγώνα”, όπου εδιδάσκοντο η στρατιωτική οργάνωση, η πολεμική τέχνη και η στρατιωτική πειθαρχία των αυθόρμητων επαναστατημένων αγωνιστών . Στα ιστορικά Βέρβενα επίσης είχε εγκατασταθεί η Πελοποννησιακή Γερουσία για να συντονίσει τον απελευθερωτικό αγώνα . Στο κέντρο του χωριού, βρίσκεται ο τριώροφος θολωτός πύργος-κατοικία της οικογένειας Δαρβέρη, εκεί όπου εγκαταστάθηκε στα χρόνια της Επανάστασης το πρώτο εθνικό τυπογραφείο που στάλθηκε από την Τεργέστη ,αναγκαίο για την οργάνωση του Ελληνικού κράτους. Στις 21 Ιουνίου 1821 έφθασε στη Βέρβενα ο Δημήτριος Υψηλάντης από την Οδησσό της Ρωσίας, όπου και έγινε η επίσημη υποδοχή του από την Πελοποννησιακή Γερουσία, η οποία μνημονεύεται στην μαρμάρινη πλάκα, που αναρτήθηκε το 1920 στο σημείο της υποδοχής.
Ανεξαίρετα όλα τα χωριά της Θυρέας βοήθησαν την επανάσταση. Οι Προεστοί και Δημογέροντες του Πραστού, σε συνεννόηση με τον Κολοκοτρώνη και τους Βερβενιώτες, Καράμπελα και Κρητικό, συνέστησαν στα Βέρβενα το περίφημο «Κελάρι», δηλ. την επιμελητεία του Στρατού, για να εφοδιάζει και ο Πραστός με τρόφιμα το στρατόπεδο των Βερβένων, στο οποίο συμμετείχαν και πολλοί Πραστιώτες αγωνιστές. Ο Αγιοπετρίτης προεστός , Αναγνώστης Κοντάκης, γράφει πως: «αν δεν ήταν ο Πραστός, που επί 4 μήνες τροφοδοτούσε τον στρατό, ο αγώνας για την λευτεριά ήταν χαμένος». Γενικός φροντιστής ήταν ο Αγιαννίτης Γεώργιος Τροχάνης.
Τα ιστορικά Βέρβενα και τα ιστορικά Δολιανά (και το ταμπούρι του Τουρκοφάγου) είναι γνωστά από τις πρώτες σημαντικότατες νίκες στον απελευθερωτικό αγώνα στις 18 Μαϊου του 1821, που εκείνη την δύσκολη στιγμή γέμισαν με την αναγκαία αυτοπεποίθηση τους επαναστατημένους Έλληνες.
Οι Έλληνες απέκρουσαν νικηφόρα τους Τούρκους στα Δολιανά, με λίγους άνδρες σχετικά με τους Τούρκους υπό την ηγεσία του θρυλικού «Τουρκοφάγου» . Ο Νικηταράς στην μάχη των Δολιανών έσφαξε πολλούς Τούρκους και από τότε κέρδισε το προσωνύμιο του «Τουρκοφάγου”.
Ο Κολοκοτρώνης αναφέρει στα απομνημονεύματά του: «Το ορδί των Βερβένων τους επήρε από κοντά. Αφού εζύγωσαν κοντά εις τα Δολιανά ετσάκισαν και οι Τούρκοι οπού πολιορκούσαν τον Νικήτα, και έτσι εβγήκε ο Νικήτας με τους ανθρώπους του, και τους εκατέβασαν έως τον κάμπον κυνηγώντας».
Ταυτόχρονα οι Έλληνες απέκρουσαν νικηφόρα τους Τούρκους στα Βέρβενα και τους κυνήγησαν ως τα Δολιανά, όπου ενώθηκαν με τους άνδρες του Νικηταρά και συνέχισαν την καταδίωξη των Τούρκων μέχρι την Τριπολιτσά .
Οι Τούρκοι μετά την ήττα τους στα Βέρβενα και στα Δολιανά κλείστηκαν οριστικά στην Τριπολιτσά.
Η απελευθέρωση του έθνους δεν δωρίζεται αλλά κερδίζεται στα πεδία των μαχών με το αίμα των ηρώων προγόνων μας που έμπρακτα έκαναν το πατριωτικό τους καθήκον. Δυστυχώς στο Δραγούνι στις 18 Μαϊου του 1821, οι Τούρκοι με την υπεροχή του ιππικού νίκησαν τους Έλληνες και εκεί σκοτώθηκε ο Αγιαννίτης οπλαρχηγός του Πάνου Ζαφειρόπουλου Γεωργάκης Διγενής και Αγιαννίτες αγωνιστές. Ο Πάνος (Άκουρος)Ζαφειρόπουλος συμμετείχε στη μάχη των Βερβένων.
Η μάχη στα ιστορικά Βέρβενα και στα ιστορικά Δολιανά την 18ην Μαϊου 1821 ματαίωσε τη διάλυση του στρατοπέδου των Βερβένων και το σχέδιο των Τούρκων. Επίσης τόνωσε το ηθικό των επαναστατών και άνοιξε το δρόμο για την άλωση της Τριπολιτσάς.
Αναμφισβήτητα το “στρατόπεδο των Βερβένων” έπαιξε καταλυτική σημασία για την οργάνωση και επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα .Δεν είναι υπερβολή να πούμε από το “στρατόπεδο των ιστορικών Βερβένων” άρχισε ουσιαστικά και στρατιωτικά η απελευθέρωση της πατρίδας μας.
Το 1826 το χωριό πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ.
Έχουμε προτείνει στο δήμο μας , σε όλους τους αρμόδιους της επιτροπής “Ελλάδα 2021” και στο κοινό νου, τα πέντεθέματα της Θυρεάτιδας Γης που έπαιξαν αναμφισβήτητα καταλυτική σημασία για την οργάνωση και επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα.
Στους παρακάτω συνδέσμους είναι τα σπουδαιότερα θέματα που έχουμε στη Θυρεάτιδα Γη και πάντοτε πρέπει να διακρίνουμε και να προβάλουμε και στις επετειακέςεκδηλώσεις του 1821 .
Θεωρούμε σημαντικό να καταθέσουμε κάτι , που δυστυχώς είναι αυτονόητο , έμπρακτα και διαχρονικά φαίνεται πλέον ολοφάνερα,δεν το καταλαβαίνουν πολλοί πρόκριτοι, προεστοί και συμπολίτες μας.
Όταν λέμε να αναρτήσουμε χωρίς έξοδα δύο φωτογραφίες στην ιστοσελίδα του δήμου μας για την Εθνοσυνέλευση και την Σχολή Καρυτσιώτη , αυτά που έχουμε, δεν το λέμε για να προβάλλουμε τον Καρυτσιώτη, αλλά για να προβάλλουμε τον τόπο μας, που δεν είναι μιά μικρή πλατεία, αλλά ολόκληρος ο δήμος μας , η Κυνουρία ,η Πελοπόννησος και η πατρίδα μας. Όταν προβάλλουμε τους γείτονες μας ας πούνε Τσάκωνες και ας πούμε την όμορφη Καστάνιτσα ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ προβάλλουμε τον τόπο μας. Όταν προβάλλουμε τον τόπο μας δεν το κάνουμε για τους ντόπιους φίλους μας, αυτοί τα γνωρίζουν όλα, αλλά το κάνουμε για τους πιθανούς επισκέπτες μας.ΟΤΑΝ ΠΡΟΒΑΛΛΟΥΜΕ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΣΧΟΛΗ ΚΑΡΥΤΣΙΩΤΗ ΠΡΟΒΑΛΛΟΥΜΕ ΤΟ ΔΗΜΟ ΜΑΣ.
ΓΙΑΤΙ να υπάρχει ΤΟΣΗ ΚΟΥΤΑΜΑΡΑ ΚΑΙ ΣΤΕΝΟΚΕΦΑΛΙΑ για το ιστορικό Άστρος και τον τόπο μας γενικά. Ας το ξαναπούμε . Δεν λέμε ούτε θέλουμε να προβάλλουμε τον Καρυτσιώτη,,, ούτε μια μικρή πλατεία , αλλά τον τόπο μας , την «γούβα» μας, ολόκληρο το δήμος μας , τη Κυνουρία ,τη Πελοπόννησο και τη πατρίδα μας.
Η κεντρική σελίδα της καινούργιας ιστοσελίδας του δήμου μας που έγινε πρόσφατα , χωρίς μία φωτογραφία και μία αναφορά για την πρωτεύουσα του δήμου μας το ιστορικό Άστρος και ότι έχουμε, την Εθνοσυνέλευση και την Σχολή Καρυτσιώτη, είναι μιά ΝΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΥΒΡΙΣ της τοπικής κοινωνίας.
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ, με αυτά τα αυτονόητα που δεν κάνουμε διαχρονικά , ΑΥΤΟΠΥΡΟΒΟΛΟΎΜΑΣΤΕ. ΘΑ ΒΟΥΛΙΑΞΟΥΜΕ.
Ακούσαμε ο δήμαρχος «κοσκινάει»…. και θέλει να κάνει μια ολική αναμόρφωση της σελίδας που πρέπει να γίνει σωστά, μελετημένα καί με «κόστος» και δεν πρέπει να γίνουν μπαλώματα. Με τη νέα θητεία θα το βάλλει μπροστά από την αρχή!!! Έλεος πια.
Η πρόσφατη αλλαγή δεν ήταν ένα μεγάλο «μπάλωμα» ? Μήπως ήταν ένα «μπάλωμα» για να σβήσουμε το Άστρος? Γιατί δεν την «ξεμπαλώνει» και να βάλλει κάτι και από το Άστρος ? Για να προσθέσει δύο φωτογραφίες, ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΠΙΤΕΛΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ? Γιατί έκανε ΠΡΟΣΦΑΤΑ τις άλλες μεγάλες αλλαγές ΚΑΙ ΤΙΠΟΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΣΤΡΟΣ ? Δεν το καταλαβαίνει ,δεν μπορεί η δεν θέλει? Σε ποιούς απευθύνεται. Έλεος πια…… Για τι να περιμένουμε την επόμενη θητεία… να ανεβάσουμε δύο φωτογραφίες στη κεντρική σελίδα … γιατί ΣΗΜΕΡΑ ΣΕ ΜΙΣΗ ΩΡΑ δεν προσθέτει δύο φωτογραφίες μαζί με τα πρόσφατα «μπαλώματα»…Αυτό έπρεπε να είχε γίνει από το 2014 .
Οι φίλοι μας και οι γείτονες μας , όλοι είμαστε στη ίδια βάρκα της Θυρέας ,δεν περισσεύει κανένας ,δεν ανοίγουμε ποτέ τρύπες ,ούτε αφήνουμε άλλους να ανοίγουν τρύπες …,γιατί τελικά θα βουλιάξουμε και θα πνιγούμε όλοι στο τέλος ……
Όταν κάποιος μας επισκέπτεται δεν έρχεται να δει μόνο μια πλατεία, πάντοτε βλέπει περισότερα ας το καταλάβουμε…. Ας το πούμε διαφορετικά και επιγραμματικά ,είναι στο συμφέρον μας να προβάλλουμε τους γείτονες μας (και είναι στο συμφέρον μας να μην αυτοπυροβολιόμαστε), τελεία και πάβλα.Ο δήμαρχος μας δεν χρειάζεται την άδεια κανενός για να προβάλλει τον τόπο μας. ΕΧΕΙ ΕΝΤΟΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ και το υποσχέθηκε.Τελικά ο κοινός νους θα επικρατήσει.
“Καταπράσινο ορεινό χωριό με υπέροχη θέα και γνωστό για την νικηφόρα μάχη του Νικηταρά, επονομαζόμενου και Τουρκοφάγου, το Μάιο του 1821. Βρίσκεται στα 1050 μέτρα απέχει 25 χιλιόμετρα από την Τρίπολη, 45 από το Άστρος και διαθέτει καλές τουριστικές υποδομές, με ξενώνες, ταβέρνες. Ιδανικό χωριό για Σαββατοκύριακα και τριήμερα, κατάλληλο για όσους αγαπούν τη φύση και τους περιπάτους, από το χωριό περνά το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4. Ενώ ιδιαίτερη προτίμηση δείχνουν οι επισκέπτες και για το Δασικό χωριό που βρίσκεται λίγο πιο έξω από τα Άνω Δολιανά. Φημισμένο είναι το μάρμαρο Δολιανών ενώ μπορείτε να επισκεφτείτε το Λαογραφικό Μουσείο Χριστοφίλη και να δείτε την τέχνη και παράδοση της περιοχής. Μεγάλη προσέλευση έχει η γιορτή καστάνου, τοπικού προϊόντος της ορεινής Κυνουρίας, που γίνεται το Φθινόπωρο, και στην οποία ο επισκέπτης μπορεί να γευτεί το κάστανο σε δεκάδες συνταγές. Οι κάτοικοι του χωριού μεταφέρονται στα Άνω Δολιανά από τα Κάτω Δολιανά την 23η Απριλίου όπου μεταφέρουν και την εικόνα του Αγίου Γεωργίου από το ένα χωριό στο άλλο με τα πόδια, έθιμο που περνά από γενιά σε γενιά.”
“Το σωστό είναι:Η μεταφορά της εικόνας του Αγίου Γεωργίου γίνεται την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου με τα πόδια από τα Άνω Δολιανά στα Κάτω Δολιανά όπως μεταφέρονταν και οι κάτοικοι παλιά για να περάσουν το χειμώνα στα χειμαδιά (κάτω Δολιανά)Επίσης το χωριό έχει μεγάλη παραγωγή κερασιών που παραλείφθηκε.”
Από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης
Το δασικό χωριό «`Ανω Δολιανά» του Νομού Αρκαδίας βρίσκεται στις βόρειες πλαγιές του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 1.180μ. περίπου, στη θέση Χορευταρού – Κρέκιζα του ορεινού οικισμού `Ανω Δολιανών του Δήμου Κυνουρίας, σε απόσταση 20χμ. ΝΑ της Τρίπολης.
Κατασκευάστηκε από το Δασαρχείο Κυνουρίας, με πιστώσεις του Υπουργείου μας, και έχει δυο οδικούς άξονες πρόσβασης. Η έκτασή του είναι 29 στρέμματα και αποτελείται από 20 ξύλινες μονοκατοικίες. Από αυτές, άλλες έχουν μια κρεβατοκάμαρα – όπου μπορούν να φιλοξενηθούν άνετα 2-3 άτομα – και άλλες δυο ξεχωριστές κρεβατοκάμαρες – όπου μπορούν να μείνουν 4-5 άτομα. Οι μονοκατοικίες συμπληρώνονται με μπάνιο, κουζίνα, ψυγείο, κι έναν ενιαίο ευρύχωρο καθιστικό χώρο με τζάκι και τραπεζαρία.
Επίσης, υπάρχει ένα κεντρικό εστιατόριο διακοσίων ατόμων, με ένα μεγάλο τζάκι στη μέση, όπου οι επισκέπτες απολαμβάνουν τις ντόπιες λιχουδιές, φτιαγμένες με αρκαδικές συνταγές, από γνήσια τοπικά προϊόντα.
Η κατασκευή του δασικού χωριού έχει γίνει με ιδιαίτερη φροντίδα. Οι ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις, τα δίκτυα φωτισμού, ύδρευσης και αποχέτευσης είναι άριστα, ενώ τα ειδικά μέσα πυρόσβεσης που υπάρχουν εξασφαλίζουν την ασφάλεια της διαμονής.
Ο επισκέπτης, όλες τις εποχές του χρόνου, μπορεί να αποδράσει για λίγο μακριά από το άγχος και τη ρύπανση του περιβάλλοντος των μεγαλουπόλεων, και να περιπλανηθεί στο γραφικό περιβάλλον του δασικού χωριού, με τους πέτρινους τοίχους, τα πεζούλια και τα μονοπάτια, να παρατηρήσει και να θαυμάσει την πλούσια φύση και τις λειτουργίες της, να την αγαπήσει και να την προστατέψει. Μπορεί επίσης να μάθει την ιστορία και να γνωρίσει τη ζωή των σύγχρονων κατοίκων της Αρκαδίας, καθώς η θέση του δασικού χωριού είναι τέτοια, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ορμητήριο για επισκέψεις στα πανέμορφα παραδοσιακά χωριά της περιοχής.
Οι επισκέπτες του δασικού χωριού έχουν τη δυνατότητα να ασχοληθούν με διάφορες άλλες εναλλακτικές δραστηριότητες, όπως ιππασία, τοξοβολία, ποδήλατο βουνού, paint bull, πεζοπορία.
Το δασικό χωριό των `Ανω Δολιανών προσφέρεται για περιβαλλοντολογική εκπαίδευση και ενημέρωση των επισκεπτών, για συνέδρια και σεμινάρια δασοπονικού και περιβαλλοντολογικού περιεχομένου, ενώ υπάρχει δυνατότητα παροχής διευκολύνσεων σε σπουδαστές όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης.
ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/38870/844/9-8-1983 – ΦΕΚ 537/Β/13-9-1983 Τίτλος ΦΕΚ Χαρακτηρισμός της οικίας ιδιοκτησίας Αφών Χριστοφίλη στον οικισμό Άνω Δολιανά επαρχίας Κυνουρίας νομού Αρκαδίας ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου Κείμενο “Xαρακτηρίζουμε την οικία ιδιοκτησίας αδελφών Χριστοφίλη στον οικισμό Άνω Δολιανά επαρχίας Κυνουρίας νομού Αρκαδίας ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, δυνάμει του άρθρου 52 του Κ Ν 5351/32 “περί αρχαιοτήτων”, γιατί στο σπίτι αυτό οχυρώθηκε οαγωνιστής της Επανάστασης του 1821 ”Nικηταράς ο Tουρκοφάγος ‘ στη μάχη των Δολιανών και γι’ αυτό το λόγο είναι γνωστό ως ”ταμπούρι του Nικηταρά”. Η οικία, που βρίσκεται σε περίοπτη θέση και στρατηγική θέση του οικισμού, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα οχυράς κατοικίας της περιοχής”.
K N 5351/1932, άρθρο 52.
Από το «Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, 2015. Οδηγός για την προστατευόμενη περιοχή όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού. Φύση, Πολιτισμός, Οικοτουρισμός. Άστρος Αρκαδίας».
·ΔολιανάΤο ιστορικό χωριό των Δολιανών είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.050 μ. και σε απόσταση 35 περίπου χλμ. δυτικά του Άστρους, αποτελώντας την «πύλη» προς τον Πάρνωνα. Πρόκειται για έναν παραδοσιακό, γραφικό και δυναμικό ορεινό προορισμό, γνωστό στο πανελλήνιο. Τα Δολιανά είναι γνωστά από την αρχαιότητα για το μάρμαρο άριστης ποιότητας από το οποίο κατασκευάστηκαν σημαντικοί ναοί της αρχαιότητας καθώς και ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Βασιλείου στην Τρίπολη (1855). Τα εντυπωσιακά πετρόχτιστα σπίτια του οικισμού, τα γραφικά καλντερίμια, οι περίτεχνες βρύσες, περιτριγυρισμένα από καστανιές, βελανιδιές, κερασιές, καρυδιές, πλατάνια, συνθέτουν ένα μοναδικό ανθωπογενές και φυσικό περιβάλλον για τον επισκέπτη. Πληθώρα πεζοπορικών διαδρομών ξεκινούν από το χωριό και σε πολλά σημεία συναντούν το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4. Τα Δολιανά είναι επίσης γνωστά από την ονομαστή μάχη των Δολιανών που έγινε εδώ στις 18 Μαΐου του 1821 (Βλ. σελ. 268). Το ιστορικά διατηρητέο κτίριο «Ταμπούρι του Νικηταρά» (κτίριο ιδιοκτησίας Αφών Χριστοφίλη) στα Άνω Δολιανά, όπου οχυρώθηκε ο Νικηταράς με τους συντρόφους του, έχει μετατραπεί σε μουσείο. Λίγο έξω από το χωριό, μέσα σε μια καταπράσινη τοποθεσία απο καστανιές, βρίσκεται το εκκλησάκι του Άη Γιάννη, το ρέμα και ο ομώνυμος καταρράκτης. Το χωριό διαθέτει πλούσια τουριστική υποδομή, ξενώνες, ξενοδοχεία, εστιατόρια και ταβέρνες, καθώς επίσης και το πολυδύναμο Δασικό Χωριό. Τα Κάτω Δολιανά, βορειοδυτικά του Άστρους αποτελούν τη χειμερινή κατοικία των Δολιανιτών. Eδώ διαχειμάζουν οι κάτοικοι των Άνω Δολιανών και επιστρέφουν στο χωριό την άνοιξη, για να περάσουν τους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού, όπου μεταφέρουν και την εικόνα του προστάτη του χωριού Αγίου Γεωργίου την πρώτη Κυριακή του Νοέμβρη. Η μεταφορά αυτή γίνεται από το ένα χωριό στο άλλο με τα πόδια (25 χλμ.), έθιμο που περνά από γενιά σε γενιά. Στην ευρύτερη περιοχή των Κάτω Δολιανών, υπάρχουν σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία, όπως το Ασκληπιείο του Πολεμοκράτη και η Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού στην περιοχή Λουκούς, οι αρχαιολογικοί χώροι στο Κουρμέκι και Τσιόροβο, αρχαία φυλακεία (Ανεμόμυλος, Ξυλόπυργος), ρωμαϊκοί τάφοι και το αρχαίο λατομείο πωρόλιθου στη θέση «Κουφογή». Παραδοσιακό προϊόν των Άνω Δολιανών είναι τα κάστανα που μαζεύουν οι κάτοικοι το φθινόπωρο, οπότε διοργανώνεται η γιορτή τού κάστανου, ενώ στα Κάτω Δολιανά οι κάτοικοι ασχολούνται με την παραγωγή ελαιολάδου και βρώσιμων ελιών (χαρακτηριστικές ποικιλίες το μανάκι και οι χονδροελιές). Καλλιεργούνται επίσης και εσπεριδοειδή.
· Γιορτές Γης, όπως η γιορτή καστάνου και άλλες πλούσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις, τα ονομαστά Ηρώδεια, ιστορικές αναπαραστάσεις, κ.ά. διοργανώνονται στα Δολιανά κάθε χρόνο. Από το 2015 πραγματοποιείται ορεινός ημιμαραθώνιος αγώνας δρόμου στα Άνω Δολιανά στο πλαίσιο διήμερου εκδηλώσεων που διοργανώνεται με αφορμή την επέτειο της ιστορικής μάχης των Δολιανών στις 18 Μαΐου 1821.
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Άνω Δολιανά Αρκαδίας
Τα Άνω Δολιανά (ή και Δολιανά) είναι ορεινό, πετρόχτιστο χωριό στην επαρχία Βόρειας Κυνουρίας της Αρκαδίας, το οποίο ανήκει στην τοπική κοινότητα Δολιανών.[2] Το χειμώνα κατοικείται από λιγοστούς οικιστές, καθώς οι περισσότεροι διαχειμάζουν στα Κάτω Δολιανά και αρκετοί επιστρέφουν σε αυτό την άνοιξη. Στην απογραφή του 2011 είχε 90 κατοίκους. Είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός, σύμφωνα με σχετική νομοθετική ρύθμιση του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.[3][4]
Τα τελευταία χρόνια γνωρίζει αξιόλογη τουριστική ανάπτυξη ήπιας μορφής, με σημαντικό αριθμό επισκεπτών, ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα της χειμερινής περιόδου.[5][6]
Ο οικισμός βρίσκεται στο νότιο περίγυρο της πεδιάδας της Τρίπολης. Εκτείνεται σε υψόμετρο μεταξύ των 950 και 1.050 μέτρων και είναι χτισμένος αμφιθεατρικά στις βόρειες πλαγιές του Πάρνωνα, με βορεινή έκθεση, απλωμένος σε δύο γειτονιές και περιβαλλόμενος από ρεματιές και μικρούς καταρράκτες. Ιδιαίτερη αξία έχει η πανοραμική θέα από το σημείο, καθώς μοιάζει με μπαλκόνι[7] που βλέπει προς το οροπέδιο της Τρίπολης και τον κάμπο της Μαντίνειας, με τον οπτικό ορίζοντα να φτάνει ως τα όρη Μαίναλο, Αρτεμίσιο, Χελμό και Ερύμανθο.[8]
Το χωριό είναι κατάφυτο από καστανιές και πλατάνια, ενώ ένα δάσος με έλατα ξεκινάει από το βορειοανατολικό άκρο του. Στην περιοχή ευδοκιμούν ιδιαίτερα οι κερασιές, ενώ παλαιότερα υπήρχαν και βυσσινιές. Επίσης θα δει κανείς μηλιές, φιρικιές, καρυδιές, βελανιδιές αλλά και ορισμένες φουντουκιές και αχλαδιές, σε ένα θέαμα που παρουσιάζει ενδιαφέρον ιδιαίτερα το φθινόπωρο, με την εναλλαγή των χρωμάτων στις φυλλωσιές των φυλλοβόλων δέντρων.[9][10]
Είναι σε απόσταση 175 χιλιομέτρων ή 2 ωρών περίπου από την Αθήνα, 20 χιλιομέτρων (25 λεπτά) από την Τρίπολη και 33 χιλιομέτρων (35 λεπτά) από το Άστρος
Βορειοδυτικά της κοινότητας, στις θέσεις «Αλεπότρυπες» και «Ψοφιαίικα», βρίσκονται αρχαία λατομεία που χρονολογούνται από την αρχαϊκή-κλασική εποχή και παράγουν το ομώνυμο τοπικό μάρμαρο Δολιανών,[17] το οποίο είναι χρώματος λευκού, με τόνο προς το κυανότεφρο ή ανοικτοκυανότεφρο.[18][19] Είναι από τα ποιοτικότερα μάρμαρα της Πελοποννήσου, παρουσιάζοντας ομοιότητες με το Πεντελικόμάρμαρο της Αττικής, παρ’ όλο που δε φτάνει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του τελευταίου.[20]Χρησιμοποιήθηκε συνηθέστερα ως δομικός λίθος και σπανιότερα στη γλυπτική.
Επανάσταση
Προτομή του Νικηταρά στο ρέμα του Τσάκωνα, εκεί όπου εκτυλίχθηκε η Μάχη των Δολιανών.
Στις 18 Μαΐου του 1821, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, στο χωριό δόθηκε η λεγόμενη Μάχη των Δολιανών. Στη συγκεκριμένη μάχη, ο Νικηταράς που κρατούσε με 300 άντρες τα Άνω Δολιανά, κατάφερε να αποκρούσει 4.000 Τούρκους που επιτίθεντο με πυροβολικό. Εκείνη τη μέρα πήρε και το προσωνύμιο «Τουρκοφάγος» που τον συνόδευε μετέπειτα, διότι σύμφωνα με την παράδοση έπεσαν πολλοί Τούρκοι από το χέρι του. Στη μνήμη του έχει ανεγερθεί ανδριάντας στην είσοδο του οικισμού και συγκεκριμένα στην περιοχή «ρέμα του Τσάκωνα», το κυρίως θέατρο της μάχης
Αξιοθέατα
Το Ιστορικό και Εθνογραφικό Μουσείο Δολιανών
Στις 23 Μαΐου του 2015 εγκαινιάστηκε το «Ιστορικό και Εθνογραφικό Μουσείο Δολιανών», αφιερωμένο στην ιστορική μάχη που διεξήχθη στο χωριό αλλά και στην ευρύτερη λαογραφία της καθημερινότητας της περιοχής. Στεγάζεται στην οικία Χριστοφίλη, ένα από τα σπίτια στα οποία ταμπουρώθηκαν οι Έλληνες αγωνιστές, περιστατικό από το οποίο η οικία βαφτίστηκε «Το ταμπούρι του Νικηταρά».[45][46] Είναι ανοιχτό για το κοινό κάθε Σάββατο και Κυριακή πρωί με ελεύθερη είσοδο.[47]
Ιδιαίτερου κάλλους είναι το παλαιό σχολείο, το οποίο λειτουργεί σήμερα ως παραδοσιακός ξενώνας. Αποτελείται από δύο κτήρια , τα οποία έχουν κηρυχθεί διατηρητέα από το ΥΠΕΧΩΔΕ.[48] Το μικρότερο και παλαιότερο από αυτά ανεγέρθη το 1853.[7]
Ως σχολείο, λειτουργούσε τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο κάθε σχολικού έτους, μέχρι οι κάτοικοι να ολοκληρώσουν τη συγκομιδή καστάνων και σπαρτών και να μεταφερθούν στον πεδινό οικισμό. Σταμάτησε τη λειτουργία του τον Οκτώβριο του 1982.
Σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου από το κέντρο του χωριού, στο δρόμο προς τον οικισμό Δραγούνι και μετά τον καταρράκτη στο ρέμα του Αϊ Γιαννιού, βρίσκεται το γραφικό ξωκλήσι του Αϊ Γιάννη, στο μέσον μιας κατάφυτης πλαγιάς με πανοραμική θέα προς το χωριό.
Εδώ είχε στρατοπεδεύσει ο Νικηταράς με τα παλικάρια του από τις 16 Μαΐου του 1821, ερχόμενος από το στρατόπεδο των Βερβένων με τελική κατεύθυνση το Ναύπλιο για να προμηθευτεί σκαγομπάρουτα. Το πρωί της 18ης Μαΐου όταν και είχε προγραμματίσει την αναχώρησή του, μια Οθωμανική φάλαγγα υπό τον κεχαγιάμπεηΜουσταφά άρχισε να ανηφορίζει προς τον οικισμό με απώτερο σκοπό την πλαγιοκόπηση του στρατοπέδου των Βερβένων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο Νικηταράς να εισακούσει το κάλεσμα των χωρικών, να αναβάλλει την αναχώρησή του και να επιστρέψει στον οικισμό για να τον υπερασπιστεί. Έτσι ξέσπασε και η Μάχη των Δολιανών.
Το εκκλησάκι του Αϊ Γιάννη αντικριστά του οικισμού
Παραδοσιακές βρύσες
Λόγω του νερού που αφθονούσε στην περιοχή, στο χωριό είχαν κτιστεί αρκετές μαρμάρινες παραδοσιακές βρύσες, οι οποίες διασώζονται μέχρι και σήμερα, αν και ορισμένες έχουν πλέον στερέψει. Ενδεικτικά:
Σοποτός, αμέσως μετά τον οικισμό Κούβλη και λίγο πριν την είσοδο στα Δολιανά. Σύμφωνα με την αραβογράμματη επιγραφή της χτίστηκε το 1713 και η ονομασία της σημαίνει “καλά νερά” στα σλάβικα.[49]
Στις 18 του Μάη τέσσερις χιλιάδες Τούρκοι με κανόνια υπό τον Μουσταφά βγήκαν από την Τρίπολη με στόχο τη διάλυση του στρατοπέδου στα Βέρβενα και χωρίστηκαν σε τρεις φάλαγγες. Η πρώτη φάλαγγα επιτέθηκε στα Δολιανά, η δεύτερη στα Βέρβενα και η τρίτη στο Δραγούνι.[3] Από τα Δολιανά μόλις είχε περάσει ο Νικηταράς με κατεύθυνση το Άργος και το Ναύπλιο. Έτρεξε αμέσως με 120 ένοπλους εκεί πίσω και οχυρώθηκε στα πιο γερά σπίτια του χωριού.[2] Ξέσπασε μάχη κατά την οποία οι Έλληνες κατάφεραν, αν και κατά πολύ λιγότεροι να απωθήσουν τους Τούρκους. Στο μεταξύ έφτασαν ενισχύσεις από το στρατόπεδο Βερβένων αλλά αναγκάστηκαν να γυρίσουν πίσω και να οχυρωθούν στο εκεί στρατόπεδο όπου προέβαλαν αποτελεσματική αντίσταση στους Τούρκους και στη συνέχεια τους κυνήγησαν ως τα Δολιανά όπου ενώθηκαν με τους άνδρες του Νικηταρά.[3] Οι Τούρκοι τράπηκαν σε φυγή αφήνοντας εβδομήντα νεκρούς, τα κανόνια τους και τρεις σημαίες.[2] Επίσης ο Νικηταράς “κέρδισε” το προσωνύμιο του «τουρκοφάγου». Στη μάχη σκοτώθηκαν ο Γεωργάκης Διγενής και ο Αναγνώστης Ρόρης Δολιανίτης, ενώ άλλοι δώδεκα τραυματίστηκαν.[2]
Η σημασία της μάχης
Η μάχη των Δολιανών ματαίωσε τη διάλυση του στρατοπέδου στα Βέρβενα. Εκεί υπήρχαν 2.500 αγωνιστές και η απώλειά του θα ήταν σημαντική.[2] Επίσης τόνωσε το ηθικό των επαναστατών και άνοιξε το δρόμο για την άλωση της Τριπολιτσάς
Χωριό του κάμπου που δημιούργησαν οι διπλο-κάτοικοι των Άνω Δολιανών για τόπο χειμερινής κατοικίας τους τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ξεχωρίζουμε το όμορφο δημοτικό σχολείο (κτίσμα του 1904) και τα λείψανα αρχαίου πύργου (και οικισμού) στην θέση Τσιόροβο.
Στα Κάτω Δολιανά, κοντά στην ιστορική Μονή Λουκούς, περίπου 4 χλμ από το Άστρος ,είναι η Επαυλη του Ηρώδη του Αττικού ,Έπαρχου των Ρωμαίων κατακτητών.
Τίτλος ΦΕΚ Περί κηρύξεως χώρου της μάχης των Βερβένων ως ιστορικού τόπου.
Κείμενο
”Εγκρίνομεν τον χαρακτηρισμόν του χώρου της μάχης των Βερβένων ως ιστορικού τόπου, λόγω της αναμφιβόλου ιστορικότητός του και προς αποφυγήν της περαιτέρω αλλοιώσεως”.
KN 5351/1932, άρθρο 52 Ν 1469/1950
Σε ολόκληρη την Ελλάδα και κάθε εποχή μπορεί κάποιος ταξιδιώτης να επιλέξει πολλούς και συνάμα υπέροχους προορισμούς.
Τα Βέρβενα Αρκαδίας ,σας καλούν να τα γνωρίσετε.
Βρίσκονται στη Δυτική πλευρά του Πάρνωνα. Είκοσι λεπτά από την Τρίπολη, πενήντα λεπτά από το Άστρος και μόλις δύο ώρες από την Αθήνα. Η επίσκεψη σε αυτό το υπέροχο ορεινό χωριό της Αρκαδίας είναι μοναδική εμπειρία. Αποφασίστε το.
Γενικά ,μπορούμε να πούμε πως θα ταξιδέψετε πίσω στο χρόνο. Θα αισθανθείτε την αρμονία του φυσικού περιβάλλοντος ,θα μπείτε έστω και για λίγο, σ΄ έναν τρόπο ζωής απλό, ανέμελο ,γεμάτο ανθρώπινη ζεστασιά. Σε ολόκληρη την Ελληνική ύπαιθρο, αλλά εδώ στην Αρκαδία μας, η νοσταλγία του χθες ,η απόλαυση των απλών πραγμάτων και η χαλάρωση από τη δύσκολη καθημερινότητα μοιάζουν να συνυπάρχουν και να «δωρίζονται» απλόχερα σε κάθε επισκέπτη.
Ειδικότερα :
1. Τα Βέρβενα είναι ένας πανέμορφος παραδοσιακός οικισμός με δικό του χρώμα, μοναδικό γιατί η τουριστική ανάπτυξη δεν αλλοίωσε την ουσία του παραδοσιακού αυθεντικού του χαρακτήρα. Είναι ενταγμένο με αριστουργηματικό τρόπο στο φυσικό περιβάλλον, χτισμένο με υλικά που τα παρείχε ο τόπος του..
Σε υψόμετρο 1160 μ. (το ψηλότερο χωριό της επαρχίας Κυνουρίας και από τα ψηλότερα της Αρκαδίας ),είναι αξιοθαύμαστο η ύπαρξη μεγάλων και πλατιών δρόμων ,που εξυπηρετούν ντόπιους και ξένους.
2. ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΣΠΑΝΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Η καθαριότητά του , ξακουστή. Τα σοκάκια του ολάνθιστα. Εμμονή για τους κατοίκους ο καλός λόγος που βγαίνει από ξένα χείλη. Γιατί γνωρίζουν πως αυτός ο έπαινος αξίζει διπλά.
3. Οι κάτοικοί του ,κομμάτι και συνέχεια του τοπίου. Λιτοί, απλοί, ουσιώδεις. Η δωρικότητα του χαρακτήρα τους ,προτέρημα δυσεύρετο στις μέρες μας…
4. Αξιοπρόσεχτα:
· Η πανοραμική θέα ολόκληρου του Τεγεατικού και Μαντινειακού χώρου.
· Οι Πύργοι που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην επανάσταση του ΄21(Ο πύργος του Παπαϊωάννου (Δαρβέρη) ,του Μαρλαγκούζου, του Κρητικού ,του Αδραχτά ),
· η μεγάλη Βρύση,
· ο Ι.Ν. Τιμίου Προδρόμου,
· η εκκλησία της Παναγιάς κ.ά.
· και αν είστε από τους τυχερούς ,ίσως συναντήσετε και τον Πάνα ,το γιο του Ερμή και της Δρυόπης που τρέχει στις πλαγιές των Βερβενίων ορέων,
«κει στον ωραίον τόπο κει που αρέσει των ανθρώπων,
όπου είναι τα γλυκά κρασιά ,τα ωραία παλικάρια ,
κιτρολεμονιάς κλωνάρια»
. ΑΡΤΕΜΙΔΑ
5. Την ώρα του δειλινού θα μαγευτείτε από τα μοναδικά παιγνιδίσματα του φωτός. Ηλιοβασιλέματα θα δει κανείς πολλά στη ζωή του ,λίγα θα μείνουν στη μνήμη του
6. Λειτουργούν παραδοσιακές ταβέρνες με καλή κουζίνα και ντόπια υλικά.
———————————————–
Απο το Δημο μας
Ιστορικό χωριό γνωστό από την Επανάσταση του 1821. Εδώ δόθηκε η μία εκ των δύο νικητήρια μάχη υπό τον Κ.Καράμπελα κατά του Μουσταφά μπέη, η άλλη ήταν των Δολιανών, που οδήγησε στην Άλωση της Τριπολιτσάς. Από τα πιο ορεινά χωριά της Πελοποννήσου σε υψόμετρο 1160 μέτρα,έχει στα πόδια του τον κάμπο της Τρίπολης. Κατοικείται κατά κύριο λόγο το Καλοκαίρι, όπως και το διπλανό του χωριό Άνω Κούτρουφα, που είναι χαμένο μέσα σε καστανιές και καρυδιές. Απέχει 40 χιλιόμετρα από την Τρίπολη και ξεχωρίζει για τα πετρόχτιστα και μαρμαρόχτιστα σπίτια του. Επιβλητική είναι η Εκκλησία της Παναγίας που έχει κατασκευαστεί από Τηνιακούς μαστόρους. Στο χωριό λειτούργησε το πρώτο τυπογραφείο του Αγώνα του 1821, ενώ μαρμάρινη πλάκα που τοποθετήθηκε το 1920, υπενθυμίζει το γεγονός της άφιξης του Δημήτρη Υψηλάντη στο χωριό στις 21 Ιουνίου του 1821 όπου εγκαταστάθηκε και η Πελοποννησιακή Γερουσία. Τα Άνω Βέρβενα πυρπολήθηκαν το 1826 από τον Ιμπραήμ. Οι κάτοικοί του έχουν μεταφερθεί στα Κάτω Βέρβενα, παραθαλάσσιο οικισμό κοντά στο Παράλιο Άστρος, που αποτελεί τουριστικό θέρετρο με ανεπτυγμένη υποδομή και με εξαιρετική παραλία με άμμο.
Από το «Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, 2015. Οδηγός για την προστατευόμενη περιοχή όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού. Φύση, Πολιτισμός, Οικοτουρισμός. Άστρος Αρκαδίας».
Βέρβενα Τα ιστορικά Βέρβενα αποτελούν ορεινό κεφαλοχώρι του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας, στα βορειοδυτικά αντερίσματα του Πάρνωνα και σε υψόμετρο 1.160 μ. και σε απόσταση 42 χλμ. από το Άστρος. Στους αρχαίους χρόνους, σύμφωνα με τον λεξικογράφο Ησύχιο, ίσως να κατοικούσαν εδώ οι Βερβένιοι, Αρκαδικό γένος. Στην περιοχή του χωριού έχουν βρεθεί σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, ενώ στη θέση Παντελεήμονας, βόρεια του χωριού και σε απόσταση 2 περίπου χλμ. βρίσκονται τα ερείπια του ιερού ναού της Κνακεάτιδος Αρτέμιδος. Γύρω από τα Βέρβενα υπάρχουν ερείπια Βυζαντινών οικισμών.
Στα πολυτραγουδισμένα Βέρβενα ξαφνιάζει ευχάριστα τον επισκέπτη η επιβλητικότητα του τοπίου και η αρχιτεκτονική του ιστορικού χωριού. Κάθε σημείο και κτήριο του οποίου ξυπνάει την περηφάνια και ζωντανεύει τις μνήμες του 1821, όπου εδώ γράφτηκαν μερικές από τις πιο ένδοξες σελίδες της ιστορίας του Καράμπελας, ένας από τους πιο ονομαστούς κλέφτες της Πελοποννήσου, τα κατορθώματα του οποίου ύμνησε η λαϊκή μούσα. Στην επανάσταση του 1821 τα Βέρβενα έπαιξαν σημαντικό ρόλο, κυρίως λόγω της στρατηγικής τους θέσης. Το στρατόπεδό τους υπήρξε το πρώτο και ένα από τα σπουδαιότερα κατά τις πρώτες μέρες του αγώνα. Εδώ είχε εγκαταστήσει ο Κολοκοτρώνης το στρατηγείο του, στον Πύργο του Αυγουστή, πριν την επίθεσή του κατά των Τούρκων για την άλωση της Τριπολιτσάς. Εδώ λειτούργησε επίσης το πρώτο οργανωμένο Φροντιστήριο του Αγώνα και έγινε η ηρωϊκή μάχη στις 18 Μαίου του 1821 (Βλ. σελ. 267). Σημαντικές προσωπικότητες του Αγώνα πέρασαν κατά τη διάρκεια της Επανάστασης από τα Βέρβενα, μεταξύ των οποίων και ο Δημήτριος Υψηλάντης, ο οποίος απευθύνθηκε στους αγωνιστές με έναν εμψυχωτικό λόγο (21 Ιουνίου του 1821). Το χωριό πυρπολήθηκε ολοκληρωτικά το 1826 από τον Ιμπραήμ. Την όμορφη εικόνα του χωριού συμπληρώνουν τα επιβλητικά πυργόσπιτα, τα εντυπωσιακά πετρόχτιστα σπίτια, τα γραφικά σοκάκια, οι πλατείες με τα μαρμάρινα γλυπτά. Αξιόλογες είναι οι εκκλησίες του Τιμίου Προδρόμου και της Παναγίας, έργο Tηνιακών μαστόρων από τις αρχές του αιώνα, που κατασκευάστηκε με χρήματα της Αδελφότητας Βερβενιωτών από την Αμερική. Μοναδική πηγή ύδρευσης του χωριού μέχρι να φτιαχτεί το υδραγωγείο αποτελούσε η «Μεγάλη Βρύση», χτισμένη το 1788 από λευκό μάρμαρο που αποτελείται από δύο τόξα που αντιστοιχούν σε κρουνούς. Η πρόσοψή της είναι διακοσμημένη με ανάγλυφες παραστάσεις που εικονίζουν ανθρώπινες μορφές, ζώα, δέντρα και γεωμετρικά μοτίβα. Αξιοσημείωτο ενδιαφέρον πα ρου σιάζουν τα έργα του Βερβενιώτη γλύπτη Κωνσταντίνου Γκαύρου, που δεσπόζουν τοποθετημένα από τον ίδιο σε περίοπτα σημεία του χωριού. Ήταν ένας λαϊ κός, αυτοδίδακτος γλύπτης της πρώτης εικοσαετίας του 20ου αιώνα και επηρεάστηκε από τους Τηνιακούς μαστόρους που έκτιζαν την Εκκλησία της Παναγιάς. Το χωριό τον χειμώνα δεν κα τοικείται. Αρκετοί κάτοικοι δια χειμάζουν εδώ και πολλά χρόνια στον οικισμό Κάτω Βέρβενα, στο Άστρος αλλά και σε πολλά άλλα σημεία τόσο της Αρκαδίας όσο και των γειτονικών νομών.
Δημοτικό τραγούδι των Βερβένων Πατήσανε τα Βέρβενα – μωρέ σήμερα τα κάνανε μπιργιάνι-γειά σου λεβέντη Γιάννη Πήραν άσπρα, πήραν φλωριά-μωρέ σήμερα πήραν μαργαριτάρια-βαράτε παληκάρια Πήρανε και μια νιόνυφη-καλέ σήμερα Τριών ημερών νυφούλα-μωρ’ Βερβενιωτοπούλα Μπροστά την παν’ δεν περπατεί-καλέ σήμερα Και πίσω δεν πηγαίνει-τα δέντρα τα μαραίνει -Περπάτα αστρί, περπάτα αυγή-καλέ σήμερα Περπάτα νιονυφούλα-μωρ’ Βερβενιωτοπούλα Μη σε βαραίνουν τα φλωριά-μωρέ σήμερα Μη σε βαραίνει η φούντα-μωρ’ Βερβενιωτοπούλα -Δε με βαραίνουν τα φλωριά-μωρέ σήμερα δεν με βαραίνει η φούντα-μωρ’ Βερβενιωτοπούλα Μον’ με βαραίνει το παιδί-καλέ σήμερα που τ’άφησα στην κούνια-π’ανάθεμά τα ούλα Κι είπα της κούνιας: κούνα το-μώρε σήμερα Να πάω να γυρίσω-να μην τ’αλησμονήσω. (Συλλογή: Ιωάννου Η. Τυροβολά)
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τα Βέρβενα (ή Βέρβαιναη Βέρβενα, γνωστά και με το μη ορθό Άνω Βέρβενα) είναι ορεινό κεφαλοχώρι της Κυνουρίας του Νομού Αρκαδίας το οποίο έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός. Είναι χτισμένα στις βόρειες πλαγιές του όρους Πάρνωνα σε υψόμετρο 1.160 μέτρων, αποτελώντας τον ορεινότερο οικισμό του και ένα από τα ορεινότερα χωριά της Πελοποννήσου. Απέχουν 20 χιλιόμετρα από την Τεγέα Αρκαδίας, 35 χιλιόμετρα από την Τρίπολη και 45 χιλιόμετρα από το Αστρος. Οι κάτοικοι διαμένουν το καλοκαίρι και κατά τους χειμερινούς μήνες μεταφέρονται στα Κάτω Βέρβενα, στο Ξηροπήγαδο, στο Άστρος αλλά -σε μικρότερο βαθμό, και στους γύρω οικισμούς
Αρχαίοι χρόνοι[
Κατά την αρχαιότητα, ίσως κατοικούσαν εδώ οι Βερβένιοι, αρκαδικό γένος, σύμφωνα με τον λεξικογράφο Ησύχιο [2], ενώ η περιοχή του σημερινού χωριού ανήκε στην αρχαία Αρκαδία. Τα αρχαιότερα λείψανα που έχουν επισημανθεί στην περιοχή ανάγονται στη 2η χιλιετία π.Χ. και πρόκειται για λίθινες αξίνες που βρέθηκαν στη θέση Πέτρα, όπου η ομώνυμη βρύση…………….
Ελληνική Επανάσταση[
Κατά την Επανάσταση του 1821, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ίδρυσε στα Βέρβενα στρατόπεδο και είχε εγκαταστήσει το στρατηγείο του στον Πύργο του Αυγουστή, ο οποίος ακόμη σώζεται. Στις 18 Μαΐου 1821, οιΤούρκοιαπό τηνΤρίπολη Αρκαδίαςεπιτίθενται εναντίον του στρατοπέδου χωριού, αλλά αποκρούονται στη μάχη Βερβένων καιΔολιανών. Στις 21 Ιουνίου 1821 έφθασε στη Βέρβενα ο Δημήτριος Υψηλάντης από την Οδησσό της Ρωσίας, όπου είχε εγκατασταθεί και η Πελοποννησιακή Γερουσία, όπου και έγινε η επίσημη υποδοχή του, η οποία μνημονεύεται στην μαρμάρινη πλάκα, με τη μορφή ανοιχτού ειληταρίου, που αναρτήθηκε το 1920 στο σημείο της υποδοχής.
Τον Ιούλιο του 1825, στο χωριό επιτέθηκαν τουρκο-αιγυπτιακές δυνάμεις, ενώ το 1826 πυρπολήθηκε από τονΙμπραήμ
Τα Κάτω Βέρβενα είναι ένας μικρός οικισμός στους πρόποδες του όρους Ζάβιτσα, 5 χιλιόμετρα από το Άστρος Κυνουρίας. Είναι ο πρώτος οικισμός της πεδιάδας του Άστρους που συναντάμε ερχόμενοι από την Αθήνα. Αποτελεί τη χειμερινή κατοικία για τους περισσότερους από τους κατοίκους των ορεινών Βερβένων.
Μέχρι το 1927 ονομαζόταν Τσερένι. Κατόπιν, στις 20 Αυγούστου 1927 μετονομάστηκε σε Τημένιον[2], ονομασία που κράτησε μέχρι τις 13 Νοεμβρίου 1984, οπότε και πήρε τη σημερινή του ονομασία.[3]
Από το «Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, 2015. Οδηγός για την προστατευόμενη περιοχή όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού. Φύση, Πολιτισμός, Οικοτουρισμός. Άστρος Αρκαδίας».
Ο Χάραδρος είναι ένα όμορφο ημιορεινό χωριό, 17 χλμ. νοτιο δυτικά του Άστρους, στις βορειοανατολικές πλαγιές του Πάρνωνα, χτισμένο σε υψόμετρο 568 μ.
Μεγάλα και μικρά υψώματα, κορυφογραμμές ποικίλες, πλαγιές με λιόδεντρα, ρέματα και φαράγγια συνθέτουν το τοπίο. Η χαραδραϊικη γη γίνεται ομορφότερη με τις χρωματικές συνθέσεις και αντιθέσεις που αποκτά στις εποχές του χρόνου. Στα όρια του χωριού παρατηρούνται αξιόλογοι αρχαιολογικοί χώροι όπως, το Σπήλαιο του Άσουλα (Άη Γιώργη) (Βλ. σελ. 126), με διαχρονική κατοίκηση από τη Νεολιθική περίοδο έως και τους Βυζαντινούς χρόνους, και το αρχαίο φυλακείο στη θέση Ελληνικό, λίγο πριν την είσοδο στο χωριό, το οποίο σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση. Οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού ασχολούνται σήμερα με την καλλιέργεια της ελιάς και την κτηνοτροφία. Η παλαιότερη εκκλησία του Χαράδρου είναι ο Προφήτης Ηλίας, που σύμφωνα με την παράδοση έχει κτισθεί στα ερείπια ενός παλαιότερου ναού. Είναι ο πολιούχος του χωριού και εορτάζει στις 20 Ιουλίου. Στο χωριό ξεχωρίζουν το ανακαινισμένο σχολείο του (1927) και η βρύση Βαρικό (1937) με τα δύο πανύψηλα πλατάνια της. Σε απόσταση 2 χλμ. νοτιοανατολικά του Χαράδρου βρίσκονται οι Άγιοι Ασώματοι, μικρός οικισμός που αποτέλεσε κατά το παρελθόν τη χειμερινή έδρα για τους κατοίκους των Βουρβούρων.
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Χάραδρος (ή Τρεστενά ως το 1927[3]) είναι ένα μικρό ημιορεινό χωριό του νομού Αρκαδίας, χτισμένο σε υψόμετρο 535 μέτρων στις βορειοανατολικές πλαγιές του Πάρνωνα. Περιτριγυρίζεται από βουνά και έχει θέα ένα μικρό κάμπο. Πλαγιές με ελιές, ρέματα και φαράγγια συνθέτουν το τοπίο της περιοχής. Βρίσκεται στην επαρχία Κυνουρίας και απέχει 18 χιλιόμετρα από το Άστρος.
Αξιοθέατα του χωριού αποτελούν το κτίριο του σχολείου που χτίστηκε το 1927 και η βρύση Βαρικό του 1937, την οποία σκιάζουν δύο πανύψηλα πλατάνια. Στον οικισμό λειτουργούσε ελαιοτριβείο μέχρι το 1999
Από το «Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, 2015. Οδηγός για την προστατευόμενη περιοχή όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού. Φύση, Πολιτισμός, Οικοτουρισμός. Άστρος Αρκαδίας».
«Η Μελιγού αποτελεί όμορο χωριό του Άστρους, της έδρας του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας. Εντός του οικισμού ο επισκέπτης θα παρατηρήσει την προτομή του Κολοκοτρώνη, ο οποίος είχε κατασκηνώσει εδώ μαζί με τους στρατιωτικούς κατά τη διάρκειας της Β΄ Εθνικής Συνέλευσης των Ελλήνων και θα θαυμάσει τις εκκλησίες του Τιμίου Προδρόμου και του Αγίου Νικολάου, τις πλατείες και το πάρκο-χώρο αναψυχής και γήπεδο δίπλα στο δημοτικό σχολείο. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα πετρόχτιστα νερογέφυρα δίπλα στο χωριό και ιδιαίτερα η επιβλητική νερογέφυρα (Μυλοβάγενο) στην περιοχή του Αγίου Γεωργίου. Εντυπωσιακή η θέα από το Καστράκι Μελιγούς (Βλ. σελ. 215) προς την πεδιάδα της Θυρέας, τον υγρότοπο του Μουστού και τον Αργολικό Κόλπο. Το εκκλησάκι της Αγίας Αναστασίας, με αρχιτεκτονικά μέλη από την αρχαιότητα, βρίσκεται σε μια περιοχή η οποία ίσως και να κρύβει και σηματοδοτεί την αρχαία πόλη της Θυρέας, η οποία σύμφωνα με τις γραπτές αναφορές του Θουκυδίδη «απέχει θαλάττης σταδίους δέκα» . Δύο χλμ. νότια της Μελιγούς βρίσκεται η λιμνοθάλασσα του Μουστού (Βλ. σελ. 31) σημαντικός πόλος έλξης επισκεπτών, τα νερά της οποίας καταλήγουν μέσω συμπλέγματος τεχνητών και φυσικών καναλιών στον Αργολικό Κόλπο, με εντυπωσιακές τις εκβολές τους και το γεφύρι της Καζάρμπας (Βλ. φωτ. σελ. 228). Από το Βαυαρικό γεφύρι της Καζάρμπας έως τις Πόρτες απλώνεται μια μοναδική παραλία, σε ένα ειδυλιακό περιβάλλον που διατηρείται αναλλοίωτο, αφού χωροθετείται στην Περιοχή Απόλυτης Προστασίας του υγροτόπου Μουστού.
Σε απόσταση 12 χλμ. νοτιοδυτικά του Άστρους και σε υψόμετρο 616 μ. είναι χτισμένη η ορεινή Μελιγού. Εντυπωσιακά τα πετρόχτιστα σπίτια του χωριού και οι εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου και της Παναγίας. Σημείο αναφοράς για τον επισκέπτη είναι η όμορφη πλατεία της Παναγίας με τα επιβλητικά υπεαιωνόβια πλατάνια και τα πλούσια νερά. Βορειοδυτικά του χωριού Μελιγού και σε μικρή απόσταση από αυτό, στη θέση Σπαθοκομμένο, βρίσκεται αρχαίο φυλακείο. Η ιστορική Μονή της Αγίας Τριάδας αποτελεί ένα ακόμα δυναμικό αξιοθέατο της Μελιγούς. Πληθώρα πολιτιστικών εκδηλώσεων και πλούσια πανηγύρια διοργανώνονται από τους Πολιτιστικούς και Αθλητικούς Συλλόγους του χωριού καθόλη τη διάρκεια του έτους. «
Η μαγευτική παραλία Πόρτες βρίσκεται στην κάτω Μελιγού , είναι σημείο αναφοράς για όλους τους ντόπιους κατοίκους και “ανήκει” σε όλους ….. στο Παράλιο Άστρος , στο Άστρος και στην Μελιγού. Οι Αστρινοί συμφωνούν με τους επισκέπτες που αναφέρουν ότι απόλαυσαν τα μπάνια τους “στις Πόρτες, την καλύτερη παραλία του Άστρους “.
Ορεινή Μελιγού Αρκαδίας
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
«Η Ορεινή ΜελιγούΑρκαδίας, είναι ένας ορεινός, παραδοσιακός οικισμός[της Κυνουρίας. Βρίσκεται χτισμένη σε υψόμετρο 616 μ., σε απόσταση 12 χλμ. δυτικά του Άστρους και δίπλα από το χωριό Άγιος Ιωάννης. Διοικητικά υπάγεται στον Δήμο Βόρειας Κυνουρίας
Ιστορία
Η Ορεινή Μελιγού αναφέρεται για πρώτη φορά στο Χρονικό του Μορέωςαπό τον Γεώργιο Σφραντζή το έτος 1435 με το όνομα Μελιγού. Το όνομα «Μελιγού» είναι σλαβικής προέλευσης και προέρχεται από την φυλή των Μηλιγγών (ή Μελιγγών), οι οποίοι μαζί με τους Εζερίτες εγκαταστάθηκαν τον 9ο αι. στον Πάρνωνα, αφήνοντας πολλά τοπωνύμια. Τον 17ο και 18ο αι. η Μελιγού αναπτύχθηκε και έγινε ένα από τα πλουσιότερα και ισχυρότερα χωριά της περιοχής μαζί με τον Άγιο Ιωάννη, τον Άγιο Πέτρο, τον Πλάτανο και άλλα. Σημαντική ήταν η προσφορά της Μελιγούς στην Επανάσταση του 1821, καθώς πολλοί Μελιγιώτες συμμετείχαν σε διάφορες μάχες όπως των Βερβένων, των Δολιανών, της Τριπολιτσάςκ.ά. Το 1826, η Ορεινή Μελιγού, καταστράφηκε ολοσχερώς από τις στρατιές του Ιμπραήμ Πασά, ενώ την ίδια τύχη είχαν και άλλα χωριά της περιοχής. Μετά την απελευθέρωση, η Μελιγού υπήχθη στον Δήμο Θυρέας (με έδρα τον Άγιο Ιωάννη και Άστρος), ενώ οι κάτοικοί της εγκαταστάθηκαν μόνιμα στα Μελιγγιώτικα Καλύβια (σημερινή Χειμερινή Μελιγού Αρκαδίας).
Το χωριό
Η Ορεινή Μελιγού, βρίσκεται χτισμένη στην πλαγιά ενός κατάφυτου και καταπράσινου βουνού. Το χωριό είναι γεμάτο με παραδοσιακά αρχοντικά, βρύσες, ταβέρνες και εκκλησίες. Στο χωριό, υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου με το νεκροταφείο και η Παναγία, η οποία εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου. Σε κοντινή απόσταση από το χωριό, υπάρχουν τα ξωκκλήσια του Αγίου Σάββα, του Προφήτη Ηλία και της Αγίας Τριάδας, πρώην μονή χτισμένη τον 17ο αι. Βορειότερα του χωριού βρίσκονται, στη θέση Σπαθοκομμένο, λείψανα αρχαίου φυλακίου. Στο χωριό λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο εκδηλώσεις και πανηγύρια, με σημαντικότερα της Παναγίας (7 – 8 Σεπτεμβρίου) και της Αγίας Τριάδας. Τον χειμώνα το χωριό μένει με λιγοστούς κάτοικους, αφού οι περισσότεροι κάτοικοι κατεβαίνουν στη Μελιγού»
Τειχιό – Ελληνικό
Σε κόντινη απόσταση απέναντι από την Άνω Μελιγού βρίσκεται τοΤειχιό – Ελληνικό.Σε απόσταση περίπου 5 χιλιομέτρων από το Άστρος στην κορυφή του λόφου πάνω από τις στροφές «κοδέλες » σε λίγη απόσταση από τον ανηφορικό δρόμο προς τον Αγιάννη βρισκεται το Ελληνικό η Τειχιό,από εκεί η θέα της Θυρεάτιδας Γης και του Αργολικου κόλπου είναι εξαιρετικη. Στο σημείο υπάρχει επιγραφή της αρχαιολογικής υπηρεσίας που οδηγεί σε αγροτικό δρόμο και μετά από 2 χιλιόμετρα φθάνει ο επισκέπτης σε ένα πλάτωμα, που αποτελεί την αρχή 15λεπτης πορείας που οδηγεί στην κορυφή ενός λόφου, του Τειχιού ή Ελληνικού. Εδώ αντικρίζει κανείς τα ερείπια του αρχαίου ιερού ναού του Θεού Απόλλωνα, ερείπια τειχών, οικοδομημάτων και υπόγειων δεξαμενών και λειψάνων της Άνω Θυρέας ή για κάποιους άλλους της Νηρηίδας.
Αγία Τριάδα
«Στον δρόμο από Αστρος για Ορεινή Μελιγού, λίγο πριν φθάσουμε στο χάνι του Κοπανίτσα, ακολουθούμε αριστερά το χωματόδρομο και τα σήματα προς το Μοναστήρι της Αγίας Τριάδος (1612). Το μοναστήρι είναι ερειπωμένο, αλλά το καθολικό του σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση
Η Μελιγού όπως οφείλουμε να ξέρουμε είναι Χωριό της Κυνουρίας, Κοινότητα του άλλοτε Δήμου Θυρέας και τώρα Διαμέρισμα του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας. Το συναμφότερο της Μελιγούς αποτελούν τα δύο τμήματα αυτής «εν ενί σώματι και μιά καρδία», η Απάνω Μελιγού ( Εαρινή κατοικία, ή Ορεινή Μελιγού, ή το «Χωριό») και η Κάτω Μελιγού (Χειμερινή κατοικία, ή Πεδινή Μελιγού, ή ο «Γιαλός», ή «Καλύβια Μελιγούς»). Κατοικείται από τους Μελιγιώτες ή Μελιγίτες, επιπρόσθετα δε στο Γιαλό έχουν εγκατασταθεί πολλοί ξενοχωρίτες από τα ορεινά της Κυνουρίας (Πλατανίτες και Βερβενιώτες κυρίως, αλλά όχι μόνο) αναφομοίωτοι. Το κοντινότερο, μέχρι παρεξηγήσεως, χωριό στη Μελιγού είναι ο Αγιάννης ή Άστρος, που αποτελεί την έδρα του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας. Ορισμένα επί πλέον στοιχεία για το χωριό μας:
1. ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Το χωριό μας «Μελιγού», όπως σήμερα επισήμως ονομάζεται, οφείλει το όνομά της – λένε οι ειδικοί – στους Μελιγγούς ή Μηλιγγούς Σλάβους, οι οποίοι κατά τους μέσους χρόνους (6ος-7ος κλπ αιώνες), εγκαταστάθηκαν στις υπώρειες των ορέων «Πάρνων» ή «Μαλεβός» (όπως τον αποκαλούμε εμείς) και «Ταΰγετος» και ειδικώτερα για εμάς στη σημερινή «Ορεινή Μελιγού» και μάλιστα στις θέσεις «Κουτρί» και «Μελιγγαριά» όπου υπάρχουν καταφανή ίχνη παλαιών συνοικισμών και τοποθεσίες με σλαβικές ονομασίες.
Η κάθοδος των Σλάβων στην Πελοπόννησο κατά τον μεσαίωνα, η συμπεριφορά τους προς την αυτοκρατορία και προς τους Φράγκους και η εν τέλει αφομοίωση με την ελληνικότητα του χώρου και την πλειοψηφία του πληθυσμού αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο συνεχούς μελέτης για τους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους.
Το «Χρονικό του Μορέως», έμμετρο κείμενο άγνωστου του 14ου αιώνα, δίνει πληροφορίες για τους Σλάβους της Πελοποννήσου μεταξύ των οποίων και οι Μηλιγγοί ή Μελιγγοί (δρούγγος ή δρόγγος του Μιληγγού ή του Μελιγού που απετελείτο από Σλαβικά και Ελληνικά ή αμφίμικτα χωριά).
Περαιτέρω η Μελιγού (δηλαδή η αρχέγονη εγκατάσταση στο ορεινό τμήμα) είναι γνωστή και στο έτος 1435 μ. Χ. όπου αναφέρεται από τον Γεώργιο Φραντζή ως «Μελίγον» μαζί με άλλα γειτονικά χωριά που υπάρχουν και σήμερα.
Κατά την περίοδο (1683-1699), που σοβούσε η Ενετοτουρκική διένεξη για την κυριαρχία στην Πελοπόννησο, και συγκεκριμένα το 1687, αναφέρεται ξανά το χωριό μας στον υπ’ αριθμόν 61 κώδικα της Μονής των Ιβήρων Αγίου Όρους από τον Θεοφύλακτο Αγοραστό που σημειώνει ότι «ήλθεν ο Μεϊμέτ πασάς και μη θέλοντος τα χωρία να τον προσκυνήσουν, εσκλάβωσεν και έκαψεν τον Άγιον Ιωάννην, στου Μελιγγού, την Καστάνιτσα κλπ».
Το έτος 1700, κατά τη Ενετοκρατία, η Μελιγού αναφέρεται στην απογραφή του Γκριμάνι ως χωριό της περιφέρειας του Αγίου Πέτρου με 43 οικογένειες (περίπου 160 κατοίκους).
Κατά τον 18ο και 19ο αιώνα το χωριό μας αναφέρεται από τους επισκέπτες, περιηγητές ή και κατασκόπους ευρωπαίους της εποχής εκείνης.
2. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ
Κατά τη δεύτερη Τουρκοκρατία και την Επανάσταση μέχρι το 1833 η Μελιγού υπαγόταν διοικητικά στην Επαρχία του Αγίου Πέτρου. Το 1833-1834 η Μελιγού περιελήφθη στην Επαρχία Κυνουρίας ως Κοινότητα του Δήμου Θυρέας. Με την κατάργηση των παλαιών Δήμων το 1914 η Μελιγού ονομάστηκε ως Κοινότητα Μελιγούς με ενιαίο γεωγραφικό χώρο την Ορεινή και Χειμερινή Μελιγού. Με την εισαγωγή των συστημάτων «Καποδίστριας» και «Καλλικράτης» η Μελιγού αποτελεί σήμερα Κοινοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας.
Η διοικητική υπαγωγή της Μελιγούς είναι στην Επαρχία Κυνουρίας του Νομού Αρκαδίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου
Δικαστικά η Μελιγού υπάγεται στο Πρωτοδικείο και Εφετείο Ναυπλίου.
Η Μελιγού ως σύνολο καταλαμβάνει 25.000,- περίπου στρέμματα ενιαίου χώρου και ο πληθυσμός της είναι 900 κάτοικοι περίπου.
3. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Κατά τη δεύτερη τουρκοκρατία οι μελιγιώτες, οι οποίοι κατείχαν γη στο λεγόμενο πεδίον του Άστρους, κατασκεύαζαν πρόχειρες κατοικίες στην άκρη της πεδιάδας, όπου παρέμεναν για λίγο, όσο χρειαζόταν για την καλλιέργεια των κτημάτων. Συν τω χρόνω τα κτίσματα αυτά έγιναν ισόγεια σπίτια και ονομάστηκαν «Καλύβια Μελιγούς» ή «Μελεγγίτικα ή Μελιγιώτικα Καλύβια» και αποτέλεσαν τη χειμερινή κατοικία των κατοίκων. Τα καλύβια έγιναν κανονικά σπίτια, διώροφα, ο κόσμος απαλλάχτηκε από το φόβο των διαφόρων από θαλάσσης κινδύνων και από τη μάστιγα της ελονοσίας του έλους της λίμνης «Μουστός» και φτάσαμε στο σήμερα όπου η κύρια κατοικία των Μελιγιωτών είναι στην Πεδινή ή Χειμερινή ή Κάτω Μελιγού ή στο «Γιαλό», ενώ η Ορεινή ή Απάνω Μελιγού ή το «Χωριό», αποτελεί τόπο αναψυχής και πανηγυριών με κάθε ευκαιρία.
Το «Χωριό» βρίσκεται σε υψόμετρο 600 μέτρων περίπου και ο «Γιαλός» 50 μέτρων περίπου από την επιφάνεια της θάλασσας.
«ΣΟΥΓΕΛΟΣ – ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ – ΜΑΝΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Τα μνημεία αυτά στην Κάτω Μελιγού αποτέλεσαν κάποτε μνημειώδη έργα για την επιβίωση των κατοίκων του Χωριού. Χτίστηκαν πριν από την απελευθέρωση από τους Τούρκους και το νερό ακολουθούσε την πορεία από την πηγή (Μάνα) με ανοιχτό υδραύλακα (Σούγελος από το τουρκικό ομώνυμο su yollari), περνούσε από το επιβλητικό Μυλοβάγενο του Νερόμυλου στο εξωκκλήσι του Αγιώργη, από δύο πέτρινα θολωτά γεφύρια των δύο χειμάρρων της Μελιγούς (το ένα σώζεται), από ενδιάμεσες δεξαμενές και κατέληγε σε τρεις δημόσιες βρύσες στο χωριό για την ύδρευση και σε χωμάτινα αυλάκια για την άρδευση. Η παλαιότερη γραπτή αναφορά που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα για τα μνημεία αυτά είναι το συμβολαιογραφικό εργολαβικό έτους 1837 με το οποίο ανέθεσε ο Ειδικός Πάρεδρος Μελιγούς την επισκευή της Μάνας του Νερού και του Σούγελου σε μάστορα («τέκτονα») από το Καστρί. Η πορεία από τη Μελιγού κατά μήκος του Σούγελου μέχρι το Μυλοβάγενο και από εκεί μέχρι τη Μάνα του Νερού είναι για κάθε επισκέπτη αληθής πορεία ιστορίας μέσα στο φυσικό περιβάλλον, που αξίζει να την ζήσε.»
«Μάνα του Νερού» λέγεται και η πηγή πάνω από την μονή της Λουκούς από την οποία με το σούγελο του Καρυτσιώτη υδρεύοντο το Άστρος και τα Κάτω Δολιανά. Πριν διακόσια χρόνια ο Καρυτσιώτης μας δώρησε την σχολή και μας έφερε το νερό στο χωριό για να πληρώνονται οι καθηγητές της σχολής από το αγροκήπιο” .
Με το θάρρος δανειστήκαμε φωτογραφίες και κείμενα από τους φίλους μας Μελιγιώτες
Τίτλος ΦΕΚ Περί κηρύξεως χώρου της μάχης των Βερβένων ως ιστορικού τόπου.
Κείμενο
”Εγκρίνομεν τον χαρακτηρισμόν του χώρου της μάχης των Βερβένων ως ιστορικού τόπου, λόγω της αναμφιβόλου ιστορικότητός του και προς αποφυγήν της περαιτέρω αλλοιώσεως”.
KN 5351/1932, άρθρο 52
Ν 1469/1950
ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/38870/844/9-8-1983 – ΦΕΚ 537/Β/13-9-1983 Τίτλος ΦΕΚ Χαρακτηρισμός της οικίας ιδιοκτησίας Αφών Χριστοφίλη στον οικισμό Άνω Δολιανά επαρχίας Κυνουρίας νομού Αρκαδίας ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου Κείμενο “Xαρακτηρίζουμε την οικία ιδιοκτησίας αδελφών Χριστοφίλη στον οικισμό Άνω Δολιανά επαρχίας Κυνουρίας νομού Αρκαδίας ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, δυνάμει του άρθρου 52 του Κ Ν 5351/32 “περί αρχαιοτήτων”, γιατί στο σπίτι αυτό οχυρώθηκε οαγωνιστής της Επανάστασης του 1821 ”Nικηταράς ο Tουρκοφάγος ‘ στη μάχη των Δολιανών και γι’ αυτό το λόγο είναι γνωστό ως ”ταμπούρι του Nικηταρά”. Η οικία, που βρίσκεται σε περίοπτη θέση και στρατηγική θέση του οικισμού, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα οχυράς κατοικίας της περιοχής”.
K N 5351/1932, άρθρο 52.
Στις πρώτες σημαντικότατες νίκες των Ελλήνων αγωνιστών του 1821 στο Βαλτέτσι, στα Βέρβενα και τα Δολιανά κρίθηκε η τύχη του απελευθερωτικού αγώνα και άνοιξαν οι δρόμοι για την απελευθέρωση της υποδουλωμένης Τριπολιτσάς, που ήταν το ευφυέστατο και μεγαλεπήβολο σχέδιο του Γέρου του Μωριά, καθοριστικής σημασίας για τη τελική επιτυχία του αγώνα. Χαρακτηριστικά πριν την μάχη των Δολιανών και των Βερβένων , οι Έλληνες έλεγαν «έρχονται οι Τούρκοι» και κρυβόντουσαν και μετά τη αποφασιστική νίκη έλεγαν «που είναι οι Τούρκοι» για να τους σφάξουν. Ο «Τουρκοφάγος» με το αιματοβαμμένο σπαθί του σηκωμένο ψηλά κυνήγαγε τους Τούρκους μέχρι την Τριπολιτσά φωνάζοντας δυνατά «Που πάτε ωρέ Περσιάνοι! Σταθείτε να πολεμήσετε»! Ουσιαστικά στα ιστορικά Βέρβενα και στα ιστορικά Δολιανά « έκλεισαν οι στράτες του Μωριά» για να είμαστε σήμερα ελεύθεροι.
«Στις 12 και 13 Μαΐου 1821 έγινε στο Βαλτέτσι της Αρκαδίας μια μάχη καθοριστικής σημασίας ανάμεσα σε Έλληνες και Τούρκους. Επρόκειτο για την πρώτη «τακτική» μάχη, που είχε διάρκεια 23 ώρες σύμφωνα με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη που ήταν επικεφαλής των Ελλήνων. Οι πρόγονοί μας πέτυχαν μια μεγάλη νίκη η οποία τους έδωσε μεγάλη αυτοπεποίθηση, καθώς πείστηκαν ότι μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους. Αν οι Τούρκοι κέρδιζαν τη μάχη του Βαλτετσίου το μέλλον της Επανάστασης ήταν ζοφερό. Ο Κολοκοτρώνης γράφει σχετικά: «Εκείνος ο πόλεμος (στο Βαλτέτσι) εστάθη η σωτηρία της Ελλάδος».».
Η ήττα των Τούρκων στο Βαλτέτσι σήμανε εκτός των άλλων και την αποτυχία του σχεδίου τους για προέλαση προς τη Μεσσηνία από τον δρόμο της Μεγαλόπολης. Η ήττα τους έπρεπε ν’ αντισταθμιστεί πολύ γρήγορα από μια νίκη. Ο Μουσταφάμπεης η Κεχαγιάμπεης που ήταν ο αρχηγός των Τούρκων στο Βαλτέτσι, μόλις πέντε ημέρες αργότερα αποφάσισε να εκστρατεύσει εναντίον του στρατοπέδου των Βερβένων το οποίο θεωρούσε εύκολο στόχο καθώς ήταν περισσότερο απομονωμένο από τα υπόλοιπα. Πίστευε ότι το στρατόπεδο θα διαλυόταν και οι Τούρκοι θα έφταναν στον Μυστρά και από εκεί στη Μεσσηνία για να καταπνίξουν την Επανάσταση. Αλλά και σε περίπτωση ήττας τους ο δρόμος του Άργους και της Κορίνθου θα ήταν ανοιχτός για να κατέβουν ενισχύσεις από την Ανατολική Στερεά.
Το βράδυ της 17ης προς 18ης Μαΐου 1821 ξεκίνησε ο Κεχαγιάμπεης από την Τριπολιτσά επικεφαλής μεγάλης δύναμης (4.000 άνδρες και κανόνια, κατά τον Σπ. Τρικούπη) , με στόχο τη διάλυση του ελληνικού στρατοπέδου στα Βέρβενα.
Όταν έφτασε στις Ρίζες, ο Κεχαγιάμπεης χώρισε τη δύναμή του σε τρεις φάλαγγες.
Η δεύτερη φάλαγγα επιτέθηκε στα Δολιανά, έχοντας απώτερο στόχο να προσβάλλει το στρατόπεδο των Βερβένων από τα νοτοανατολικά.
Η τρίτη φάλλαγα (κυρίως ιππικό) επιτέθηκε στο Δραγούνι.Με σχέδιο να ενωθεί αργότερα με τις άλλες δυνάμεις που εμάχοντο στα Βέρβενα.
Η απελευθέρωση του έθνους δεν δωρίζεται αλλά κερδίζεται στα πεδία των μαχών με το αίμα των ηρώων προγόνων μας που έμπρακτα έκαναν το πατριωτικό τους καθήκον. Δυστυχώς στο Δραγούνι στις 18 Μαϊου του 1821, οι Τούρκοι με την υπεροχή του ιππικού νίκησαν τους Έλληνες και εκεί σκοτώθηκε ο Αγιαννίτης οπλαρχηγός του Πάνου Ζαφειρόπουλου Γεωργάκης Διγενής και 17 Αγιαννίτες αγωνιστές. Ο Πάνος (Άκουρος)Ζαφειρόπουλος αυτή την ημέρα συμμετείχε στη μάχη των Βερβένων.
Ο Νικηταράς είχε περάσει από τα Δολιανά αλλά μόλις ενημερώθηκε ότι οι άνδρες του Κεχαγιάμπεη επιτίθενται στο χωριό επέστρεψε εκεί μαζί με τον αδελφό του Νικόλα Σταματελόπουλο και οχυρώθηκαν σε 13 πετρόκτιστα σπίτια. Άλλοι 100 άνδρες από τον Άγιο Πέτρο Κυνουρίας έσπευσαν στο πλευρό του ενώ και δύο ντόπιοι οπλαρχηγοί ο Μητρομάρας Αθανασίου και ο Ηλίας Κωνσταντόπουλος ένωσαν τις δυνάμεις τους με εκείνες του Νικηταρά.
Ο Κεχαγιάμπεης είχε περισσότερους από 2.000 άνδρες οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν Τουρκαλβανοί
Ο Κεχαγιάμπεης έκανε στρατηγείο του την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και αφού τοποθέτησε τα πυροβόλα του σε καίριες θέσεις άρχισε τον κανονιοβολισμό του χωριού των Δολιανών για να διασπείρει τους αμυνόμενους. Τα σπίτια των Δολιανών αποδείχτηκαν ανθεκτικά και οι Έλληνες πολεμιστές παρακινούμενοι από τον Νικηταρά αγωνίζονταν γενναία. Μάλιστα ένας αγωνιστής από τη Βαρβίτσα σκότωσε τον Τούρκο αρχικανονιέρη. Η μάχη συνεχιζόταν το ίδιο όμως γινόταν και στα κοντινά Βέρβενα.
Στο στρατόπεδο των Βερβένων υπήρχαν 2.500 περίπου πολεμιστές με επικεφαλής τους Παναγιώτη Γιατράκο, Αντώνη Μαυρομιχάλη, Αναγνώστη Κοντάκη , Πανο (Άκουρο) Ζαφειρόπουλοκαι το επίσκοπο Βρεσθένης Θεοδώρητο.
Ο Παναγιώτης Γιατράκος προσπάθησε αρχικά να χτυπήσει τους Τούρκους όταν έφταναν στα Βέρβενα αλλά σε αφύλακτο μέρος. Έτσι η προσπάθειά του δεν απέδωσε. Σιγά σιγά ο κλοιός γύρω από τα Βέρβενα στένευε ιδιαίτερα όταν έφτασε και στο τμήμα που πέρασε από το Δραγούνι. Σύντομα οι Τούρκοι κατέλαβαν το ύψωμα που βρίσκεται πάνω από το χωριό και έστησαν πάνω σ’ αυτό τη σημαία (το μπαϊράκι όπως λεγόταν τότε) τους.
Δεν πρόλαβαν όμως να χαρούν την επιτυχία τους αυτή, γιατί δύο άριστοι Μανιάτες σκοπευτές, υποσχέθηκαν να σκοτώσουν τον μπαϊρακτάρη (=τον σημαιοφόρο), αφού πάρουν πρώτα ως αμοιβή10 φισέκια (φυσίγγια δηλαδή) ο καθένας και την ευχή του δεσπότη Θεοδώρητου. Πραγματικά αυτό έγινε. Οι Μανιάτες σκότωσαν τον σημαιοφόρο και πέταξαν κάτω τη σημαία. Ένας άλλος μπαϊρακτάρης , έστησε και δεύτερη σημαία, αλλά οι Μανιάτες τον σκότωσαν κι αυτόν.
Αυτό το γεγονός έδωσε θάρρος στους Έλληνες, ενώ αντίθετα οι Τούρκοι το θεώρησαν κακό οιωνό. Αποφάσισαν έτσι να φύγουν, φοβούμενοι πανωλεθρία ανάλογη μ’ αυτή του Βαλτετσίου. Τότε δέχτηκαν την επίθεση όσων ήταν κλεισμένοι στα Βέρβενα. Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, οχυρώθηκαν σε μία εκκλησία ανάμεσα στα Βέρβενα και τα Δολιανά. Οι απώλειες των Τουρκαλβανών δεν ήταν πολύ μεγάλες.
Ο Σπυρίδων Τρικούπης, γράφει για 70 νεκρούς, ενώ ο Αναγνώστης Κοντάκης που πήρε μέρος στη μάχη, αναφέρει ότι οι εχθρικές απώλειες ήταν μεγαλύτερες και ότι η κύρια μάχη έγινε στο φαράγγι ανάμεσα στα Βέρβενα και τα Δολιανά και κράτησε όλη την ημέρα. Οι ηττημένοι άφησαν στο πεδίο της μάχης πολλά λάφυρα
Οι Τουρκαλβανοί υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν ως τα Δολιανά, όπου συνέχισαν τη μάχη ως τις 2 μετά τα μεσάνυχτα. Εξαντλημένοι τότε τράπηκαν σε φυγή και χάθηκαν μέσα στον κάμπο της Τριπολιτσάς. Εκεί όμως τους περίμεναν και τους χτυπούσαν μερικοί θαρραλέοι Έλληνες, διότι ήταν «σκότος βαθύτατον και δεν διεκρίνοντο οι ημέτεροι από τους εχθρούς». Μια ξαφνική βροχή, τους γλίτωσε από τη σφαγή.
Η μάχη στα ιστορικά Βέρβενα και στα ιστορικά Δολιανά την 18ην Μαϊου 1821 ματαίωσε τη διάλυση του στρατοπέδου των Βερβένων και το σχέδιο των Τούρκων. Επίσης τόνωσε το ηθικό των επαναστατών και άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση της υποδουλωμένης Τριπολιτσάς.
Οι Τούρκοι μετά την ήττα τους στα Βέρβενα και στα Δολιανά κλείστηκαν οριστικά στην Τριπολιτσά. Ο γέρος του Μωριά αναμφισβήτητα δικαιώθηκε και άρχισε να « κλείνει τις στράτες του Μωριά»…για τα επακόλουθα.
Αναμφισβήτητα το “στρατόπεδο των Βερβένων” έπαιξε καταλυτική σημασία για την οργάνωση και επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα .Δεν είναι υπερβολή να πούμε από το “στρατόπεδο των ιστορικών Βερβένων” άρχισε ουσιαστικά και στρατιωτικά η απελευθέρωση της πατρίδας μας.
Ο Νικηταράς απέκτησε μεγάλη αίγλη και τότε του δόθηκε το προσωνύμιο «Τουρκοφάγος». Κατά κάποιον τρόπο, πήρε εκδίκηση για τον πατέρα του και τον εντεκάχρονο αδελφό του Ιωάννη που σφαγιάστηκαν στη Μονεμβασιά τον Οκτώβριο του 1816.
Ο Νικηταράς, το πραγματικό ονοματεπώνυμο του οποίου ήταν Νικήτας Σταματελόπουλος, γεννήθηκε το 1782 στη Μεγάλη Αναστασίτσα (σήμερα Νέδουσα Μεσσηνίας). Η μητέρα του, ήταν αδελφή της γυναίκας του Θ. Κολοκοτρώνη. Η γενναιότητα και η προσφορά του στον Αγώνα, είναι γνωστές. Ξεχωριστή ήταν και η ανιδιοτέλεια του. Μια φορά μόνο, μετά τη μάχη στα Δερβενάκια καταδέχτηκε να πάρει από τα πλούσια λάφυρα ένα πολύτιμο σπαθί, το οποίο πρόσφερε αργότερα σ’ έναν έρανο για το Μεσολόγγι.
Μετά την Επανάσταση, φυλακίστηκε γιατί θεωρήθηκε αρχηγός της «Φιλορθοδόξου Εταιρείας» (Δεκέμβριος 1839). Δικάστηκε και αθωώθηκε στις 11 Ιουλίου 1840, ωστόσο η Κυβέρνηση δεν τον απελευθέρωσε τότε, αλλά μόλις στις 18 Σεπτεμβρίου 1841. Είχε σχεδόν τυφλωθεί, καθώς έπασχε από ζάχαρο.
TΜετά την αποφυλάκισή του, του δόθηκε «άδεια επαιτείας» κάθε Παρασκευή στον Πειραιά, εκεί που βρίσκεται σήμερα ο ναός της Ευαγγελίστριας. Μετά το 1844 από τον Όθωνα του δόθηκε ο βαθμός του Υποστράτηγου μαζί με μία πενιχρή σύνταξη. Πέθανε στις 25 Σεπτεμβρίου 1849.
Έχουμε προτείνει στο δήμο μας , σε όλους τους αρμόδιους της επιτροπής “Ελλάδα 2021” και στο κοινό νου, τα πέντε θέματα της Θυρεάτιδας Γης που έπαιξαν αναμφισβήτητα καταλυτική σημασία για την οργάνωση και επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα.
Στους παρακάτω συνδέσμους είναι τα σπουδαιότερα θέματα που έχουμε στη Θυρεάτιδα Γη και πάντοτε πρέπει να διακρίνουμε και να προβάλουμε και στις επετειακέςεκδηλώσεις του 1821 .
Από το «Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, 2015. Οδηγός για την προστατευόμενη περιοχή όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού. Φύση, Πολιτισμός, Οικοτουρισμός. Άστρος Αρκαδίας».
ΣίταιναΗ ελατοσκέπαστη Σίταινα, Τσακωνοχώρι, σε απόσταση 23 χλμ. νοτιοδυτικά του Άστρους και υψόμετρο 740 μ., βρίσκεται χτισμένη αριστερά και δεξιά μιας όμορφης – καταπράσινης ρεματιάς και κάτω από τις επιβλητικές κορυφές του Πάρνωνα. Τα παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια της φέρουν τα χαρακτηριστικά της Τσακώνικης αρχιτεκτονικής. Η πρώτη γραπτή αναφορά του χωριού γίνεται σε χρονικό του γνωστού ιστορικού Γεωργίου Φραντζή, το έτος 1435.
Κατά την περίοδο της Κλεφτουριάς ο Δημήτριος Καλιοτζής, ο Σιταινιώτης, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους επτά πιο ονομαστούς Κλέφτες της Πελοποννήσου, θα αποτελέσει τον τρόμο των Τούρκων και η πλούσια δράση του θα υμνηθεί από τη λαϊκή Μούσα σε πολλά δημοτικά τραγούδια. Εντυπωσιακή είναι η συμμετοχή των Σιταινιωτών στην εθνική εξέγερση του 1821. Στη Σίταινα θα δημιουργηθούν δύο στρατιωτικά σώματα, με περισσότερους από 100 αγωνιστές και επικεφαλής τους Γεώργιο Λ. Μπουρμά και Θεόδωρο Ιωάννου ή Κρητικό. Ο Θ. Ιωάννου με την έναρξη της Επανάστασης θα εγκαταλείψει το Ναύπλιο, όπου ζούσε έχοντας δύο ιδιόκτητα πλοία και το μονοπώλιο των ανθράκων. Στη Σίταινα θα οργανώσει και θα οπλίσει με προσωπικά του έξοδα, έχοντας πουλήσει τα δύο του πλοία, περισσότερους από 80 Σιταινιώτες, υπό την αρχηγία του οποίου πολέμησαν σε όλες τις μάχες της Πελοποννήσου. Στο βυζαντινό κάστρο της Ζάγκολης, 3 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του χωριού, τέλη Ιουλίου-αρχές Αυγούστου του 1826, οι οχυρωμένοι κάτοικοι και αγωνιστές της Σίταινας θα αποκρούσουν επιτυχώς και θα ταπεινώσουν τις ορδές του Ιμπραήμ. Το 1835 με βασιλικό διάταγμα δημιουργείται ο Δήμος Σιταίνης. Οι τρεις εντυπωσιακές και περίτεχνα διαμορφωμένες πλακόστρωτες πλατείες του χωριού, οι καμαροσκέπαστες πλούσιες βρυσάδες και τα κρυστάλλινα νερά πολλών πλούσιων πηγών, οι εκκλησίες των Ταξιαρχών και του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου με τα έντονα Βυζαντινά χαρακτηριστικά, ο νερόμυλος και τα διάσπαρτα και ανεξίτηλα ίχνη μιας πλούσιας παράδοσης, σε συνδυασμό με το πλούσιο και πολυποίκιλο φυσικό περιβάλλον, δημιουργούν μοναδικές εικόνες μαγευτικής ομορφιάς, που κερδίζουν τον επισκέπτη. Το ελατόδασος της Σίταιναςαποτελεί ένα μοναδικό φυσικό μνημείο. Εντυπωσιακά οροπέδια, όπως του Προφήτη Ηλία- Κάμπου, της Λούτσας και του Κάμπου, πλούσια και πολυσύνθετη χλωρίδα, ένας πολυδαίδαλος κόσμος μονοπατιών, με έντονα τα χνάρια και τα σημάδια της έντονης ανθρώπινης δραστηριότητας κατά το παρελθόν που σηματοδοτούν τα ασβεστοκάμινα, τα μαρμαράλωνα και τα χωματάλωνα, τα πηγάδια. Στην ευρύτερη περιοχή του χωριού υπάρχουν και ενδιαφέροντα σπήλαια, τα οποία αποτέλεσαν καταφύγιο των κατοίκων, τόσο κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όσο και κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής (Καρατζά, Καλιοτζή, Καραχάλιου). Η Σίταινα χάρη στο πλούσιο της φυσικό περιβάλλον και τα πολυάριθμα μονοπάτια, πολλά από τα οποία ακολουθούν το αρχαίο οδικό δίκτυο της περιοχής, αποτελεί σήμερα πόλο έλξης για ομάδες πεζοπόρων και ορειβατικούς συλλόγους, για τις ανάγκες των οποίων έχει διαμορφωθεί χώρος ελεύθερης κατασκήνωσης πλησίον της πλατείας του Θεολόγου, από τον πολιτιστικό σύλλογο του χωριού. Ανάμεσα στις πολλές και ενδιαφέρουσες διαδρομές μονοπατιών που ανοίγονται και ξεδιπλώνονται από το χωριό, εκείνες προς το φαράγγι και τον καταρράκτη του Λούλουγκα-κάστρο Ζάγκολης και προς το οροπέδιο Προφήτη Ηλία-κορυφές Τούρλας αποτελούν διαδρομές γνωστές στο πανελλήνιο και με τη μεγαλύτερη περιπατητική κίνηση. Από τις υπόλοιπες διαδρομές ξεχωρίζουν το παλιό μονοπάτι- μουλαρόδρομος που οδηγεί στον Πλάτανο, η διαδρομή προς το δάσος της Λεκάς, το μονοπάτι προς το γεφύρι και το φαράγγι της Κουτουπούς. Η Σίταινα αποτελεί επίσης ιδανική αφετηρία για την περιήγηση στο θαυμαστό κόσμο των φαραγγιών του Βρασιάτη. Στη Σίταινα γεννήθηκε και έζησε για πολλά χρόνια ο ποιητής Θεόδωρος Παπαγιωργόπουλος (1862-1941), ο οποίος και αρθρογραφούσε σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά των Αθηνών με τα ψευδώνυμα «Σφουγγής» και «Πάρνης». Η Σίταινα υπήρξε επίσης η γενέτειρα του ιερομονάχου Ιωσήφ Καρατζά, κτήτορα της Ιεράς Μονής Μαλεβής (1916). Εκτός από τα θρησκευτικά πανηγύρια ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού διοργανώνει κάθε καλοκαίρι πλούσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες, όπως το Αντάμωμα των Σιταινιωτών, Γιορτές Νεολαίας, τη Γιορτή των Φαραγγιών, τον Κύκλο του Ψωμιού.
Από ExploringGreece
Η Σίταινα μαζύ με την Καστάνιστα και τον Πραστό αποτέλεσαν τον αρχικό πυρήνα της Τσακωνιάς. Γραφικότατο χωριό μέσα στα έλατα, προσφέρει πολλαπλές δυνατότητες για εξορμήσεις στην φύση του Πάρνωνα. Το χωριό έχει παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια και πολλά νερά
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Σίταινα είναι ένα ορεινό χωριό του νομού Αρκαδίας, χτισμένο αμφιθεατρικά στις πλαγιές του Πάρνωνα σε υψόμετρο 700 μ., κοντά στην ψηλότερη κορυφή του, τη Μεγάλη Τούρλα (1934 μ.). Το χωριό βρίσκεται σε απόσταση 30 χλμ. από το Άστρος. Η Σίταινα υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Βόρειας Κυνουρίας.
Η Σίταινα, αναφέρεται για πρώτη φορά στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή, με την ονομασία Σίτανα. Η ονομασία «Σίταινα», είναι σλαβική[3] και σημαίνει τέλμα, βάλτος. Τα επόμενα χρόνια, αναφέρεται σε διάφορα έγγραφα της Τουρκοκρατίας και της Ενετοκρατίας. Κατά τα προεπαναστατικά χρόνια, στην Σίταινα γεννιέται ο γνωστός κλέφτης και πρωτοπαλίκαρο του Καπετάν Ζαχαριά, Δημήτριος Καλιοντζής. Σημαντική ήταν η προσφορά του χωριού και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, καθώς 150 Σιταινιώτες, εντάχθηκαν σε διάφορα σώματα, με μεγάλη επιτυχία. Το 1826 ο Ιμπραήμ Πασάς κατέστρεψε ολοσχερώς το χωριό, όπως και όλα τα άλλα χωριά της Κυνουρίας. Σύμφωνα με την παράδοση οι κάτοικοι του χωριού κατέφυγαν στο σπήλαιο της Ζαγγόλης. Τα επόμενα χρόνια η Σίταινα αποτέλεσε έδρα της Κοινότητας Σιταίνης.
Το χωριό
Το χωριό είναι γεμάτα με έλατα και διάφορα δέντρα, ενώ, όπως και τα άλλα Τσακωνοχώρια, έχει πολλά αρχοντικά – πυργόσπιτα, δείγματα της Τσακώνικης αρχιτεκτονικής. Η Σίταινα έχει δύο εκκλησίες: τους Ταξιάρχες και τον Άγιο Ιωάννη Θεολόγο. Κοντά στην κορυφή του Πάρνωνα, υπάρχει το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Κοντά στο χωριό υπάρχει η οχυρωμένη εκκλησία της Παναγίας Ζαγγόλης, την οποία αναφέρει ο περιηγητής Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ το 1805. Σε αυτό το σπήλαιο κατέφυγαν οι κάτοικοι της Σίταινας, μετά την καταστροφή του από τον Ιμπραήμ.
Σε κοντινή απόσταση βρίσκονται τα φαράγγια του Λούλουγγα, της Κουτουπούς, της Ζαρμπάνιτσας και της Μαζιάς, στα οποία πραγματοποιείται πεζοπορία και ορειβασίας. Κοντά στην Σίταινα βρίσκονται τα χωριά Πραστός, Καστάνιτσα Αρκαδίας, Πλάτανος Αρκαδίας κ.ά.
Από το «Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, 2015. Οδηγός για την προστατευόμενη περιοχή όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού. Φύση, Πολιτισμός, Οικοτουρισμός. Άστρος Αρκαδίας».
Που ομιλείται η τσακώνικη διάλεκτος Λεωνίδιο, Πραγματευτή, Μέλανα, Τυρό, Σαπουνακέικα, Άγιο Ανδρέα, Πραστό, Σίταινα, Καστάνιτσα. Συνοικισμούς: Σαμπατική, Λιβάδι, Βασκίνα, Παλιόχωρα, Άγιος Παντελεήμονας (Φούσκα), Δερνικέικα
Η τσακώνικη διάλεκτος
Η τσακώνικη διάλεκτος, ο τσακώνικος χορός, η ενδυμασία, τα ήθη και έθιμα των Τσακώνων, αποτελούν άλλη μια δυναμική της περιοχής του Πάρνωνα. Σύμφωνα με το «Χρονικόν της Μονεμβασιάς»: «Οι δε των θρεμμάτων νομείς και αγροικικοί κατωκίσθησαν εν τοις παρακειμένοις εκείσε τραχανοίς τόποις, οι και επ’ εσχάτων τζακονίαι επωνομάσθησαν». Οι Τσάκωνες, ως γνήσιοι απόγονοι των Δωριέων, διατήρησαν ανόθευτη τη ρίζα τους και η τσακώνικη γλώσσα αποτελεί και σήμερα τη ζωντανή έκφραση της Δωρικής διαλέκτου. Στην κοιτίδα της Τσακωνιάς, το σήμερα επιμένει να βαδίζει και να δημιουργεί στα χνάρια του χθες σε μια αέναη κι αδιάλειπτη πνοή της Ελλάδας.
O ιδιαίτερος γλωσσικός θησαυρός του τόπου μας Η τσακώνικη διάλεκτος έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο των υπό εξαφάνιση γλωσσών της UNESCO και αναγνωρίζεται ως πολιτισμικό κατόρθωμα και ανεπανάληπτος θησαυρός πολιτισμού. Η γλώσσα διατηρήθηκε γνήσια και ανόθευτη στα στόματα των απλών ανθρώπων, των ξωμάχων, των ποιμένων και των γεωργών. Στις ευχές, στους χαιρετισμούς, στις κατάρες, στις καθημερινές εκφράσεις, στα πειράγματα και τα αστεία, εκεί βρίσκεται αιώνες τώρα ο γλωσσικός θησαυρός των Τσακώνων. Σε αυτό το ξεχωριστό κομμάτι της Ελληνικής γης που λέγεται Τσακωνιά (κοιτίδα της Τσακωνιάς υπήρξε ο Πραστός, η Καστάνιτσα και η Σίταινα), σε αυτούς τους τραχινούς τόπους, οι κάτοικοι της περιοχής, διαθέτοντας ελάχιστα μέσα, όχι μόνο επιβίωσαν, αλλά άφησαν πίσω τους μια πολύτιμη κληρονομιά, την τσακώνικη παράδοση, την πανέμορφη γλώσσα, τον μοναδικό υποβλητικό τσακώνικο χορό, τα τσακώνικα τραγούδια, την υφαντική τέχνη, τις συνήθειες τους, ό,τι ονομάζουμε σήμερα ήθη και έθιμα. Όλα αυτά συνθέτουν την ταυτότητα του τόπου με μια ζωντανή γλώσσα που είναι στο χέρι των Tσακώνων, αλλά και όλου του ελληνισμού, να την αγκαλιάσει και να την προστατέψει από τη λησμονιά
Γραφικό χωριουδάκι χτισμένο στην νοτιοανατολική πλευρά του Πάρνωνα σε υψόμετρο 450 μέτρα, απέχει 180 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Ο οικισμός έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος παραδοσιακός και ο επισκέπτης μαγεύεται με την πρώτη ματιά από την πλούσια βλάστηση και τα πολλά νερά που αντικρίζει με το που φτάνει στο χωριό.
Γνωστό το χωριό για το μικροκλίμα του και για το νερό του. «Σαν του Πλάτανου το νερό δε θα βρεις σ’ άλλα μέρη. Με μια γουλιά δε θες γιατρό, με δυο βρίσκεις ταίρι». Ο παλιός νερόμυλος η πέτρινη βρύση, η επιβλητική εκκλησία, τα σοκάκια, ο Πύρος του Μοίρα που συναντά όποιος φτάνει στο χωριό προσφέρουν εικόνες που ξεκουράζουν και γαληνεύουν μυαλό και ψυχή. Όσοι αναζητούν περιπέτεια και άμεση επαφή με τη φύση μπορούν να τη βρουν εξερευνώντας το Φαράγγι Σπηλάκια.
Στην περιοχή υπάρχει η Σπηλιά του Σωτήρος ή Σωσίμου, επίσης μπορεί κανείς να κάνει πεζοπορία στο φαράγγι της Λεπίδας. Πλούσια είναι και η πανίδα της περιοχής, ενώ ξεχωριστές και γνωστές οι γιορτές των ερώτων, των νερών και των φεγγαριών τον Αύγουστο με το γέμισμα του Φεγγαριού αλλά και οι γιορτές των κερασιών το Μάιο.Σε κοντινή απόσταση τα χωριά Χάραδρος και Σίταινα με πλούσια βλάστηση και απαράμιλλη φυσική ομορφιά.
Από το «Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, 2015. Οδηγός για την προστατευόμενη περιοχή όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού. Φύση, Πολιτισμός, Οικοτουρισμός. Άστρος Αρκαδίας».
Πλάτανος
Ο Πλάτανος είναι γνωστός για το κλίμα του και για το νερό του. Η μαρμάρινη επιγραφή στη βρύση της κεντρικής πλατείας «προειδοποιεί»: Σαν του Πλατάνου το νερό δεν θα βρεις σ’ άλλα μέρη με μια γουλιά δεν θες γιατρό με δυό βρίσκεις ταίρι.
Ο Πλάτανος απέχει 20 χλμ. από το Άστρος και βρίσκεται χτισμένος αμφιθεατρικά, σε υψόμετρο 450 μ. στη βορειοανατολική πλευρά του όρους Πάρνωνα, στη βάση μιας καταπράσινης ρεματιάς. Είναι περιτριγυρισμένος από πανέμορφο και παρθένο φυσικό περιβάλλον γεμάτο καστανιές, πεύκα, πλατάνια και έλατα. Ο Πλάτανος είναι ένα γραφικό χωριό γεμάτο με πλακόστρωτα στενά δρομάκια, πέτρινα σπίτια, άφθονα νερά, αλλά και πολλά οπωροφόρα δέντρα, όπως κερασιές, αχλαδιές, καρυδιές. Τα σπίτια του διατηρούν τα κύρια στοιχεία της τοπικής αρχιτεκτονικής, η οποία συνδυάζεται με νησιώτικα στοιχεία.
Στην είσοδο του χωριού βρίσκεται η κεντρική λιθόστρωτη πλατεία με τον πρώτο καταρράκτη του χωριού τις «Χαρές» και εντυπωσιακή πλούσια βλάστηση. Η κεντρική εκκλησία του χωριού είναι η Αγία Άννα, ενώ υπάρχουν ακόμη δύο εκκλησάκια μεταβυζαντινά, ο Άγιος Γεώργιος και οι Άγιοι Θεόδω ροι με περίτεχνες αγιογραφίες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει, επίσης, ο Πύργος του Μοίρα με αμυντική γωνιακή κατασκευή (18ος αι.), που αποτελεί χαρακτηριστικό πυργόσπιτο. Απέναντι από το χωριό, ένας εμβληματικός βράχος με την ονομασία «Καλόγερος», λόγω σχήματος, παρέχει υπέροχη θέα προς το χωριό, αλλά και προς τον Πάρνωνα.
Νοτιοανατολικά του χωριού, κοντά στο γεφύρι αρχίζει το ειδυλλιακό φαράγγι των Σπηλακιών (Βλ. σελ. 121) και αυτό με πυκνή βλάστηση και άφθονο νερό που καταλήγει στον ποταμό Βρασιάτη. Άλλο μονοπάτι, λίγο μετά το γεφύρι, οδηγεί στο ξωκλήσι του Αγιώργη. Στην περιοχή του φαραγγιού υπάρχει η Σπηλιά του Σωτήρος ή Σωσίμου, που στα χρόνια της Επανάστασης έγινε καταφύγιο για τους κατοίκους του χωριού από τη μανία των στρατιωτών του Ιμπραήμ. Ο επισκέπτης μπορεί επίσης να απολαύσει τη φύση της περιοχής κάνοντας πεζοπορία στο φαράγγι της Λεπίδας (Βλ. σελ. 119). Ένα άλλο μονοπάτι, ανάμεσα από τις πεζούλες όπου καλλιεργούν οι Πλατανήτες τα μποστάνια τους, οδηγεί στη Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου ή Σέλας, όπως είναι γνωστή, σε μια περιοχή εξαιρετικής ομορφιάς. Οι περίτεχνες τοιχογραφίες της Μονής αναπαριστούν μαρτύρια, με ευθείες αναφορές στην περίοδο της τουρκοκρατίας.
Οι μόνιμοι κάτοικοι του Πλάτανου είναι λιγοστοί, το καλοκαίρι όμως το χωριό ζωντανεύει. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους διοργανώνονται πλούσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως οι φημισμένες «Γιορτή κερασιών, νερών και ερώτων» (Βλ. σελ. 282), η «γιορτή Καστάνου και Σύκου» , το πρωτότυπο τουρνουά «Συνάντηση ταβλιού» , τα «Πανσελήνια» και πλήθος άλλων.
Νερόμυλοι και Νεροτριβή:. Στην κεντρική πλατεία του Πλάτανου βρίσκεται ο Μπαρκαίικος νερόμυλος και δίπλα του η δίστομη πέτρινη παραδοσιακή βρύση. Πρόκειται για τον μόνο μύλο από τους τέσσερις που είχε παλαιότερα το χωριό, με εσωτερικό μηχανισμό που λειτουργεί ακόμα αλέθοντας σιτάρι και καλαμπόκι εξυπηρετώντας τις τοπικές ανάγκες, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί μουσειακό χώρο για τους επισκέπτες του χωριού. Δίπλα και ακριβώς κάτω από τον Μπαρακαίικο νερόμυλο βρίσκεται η Περραίικη νεροτριβή ή ντριστέλα (Βλ. σελ. 219). Πριν την ρεματιά υπάρχει ο Λατσαίικος νερόμυλος ο οποίος καλύπτεται από μεγάλα υπεραιωνόβια πλατάνια.
Καταρράκτης Νυμφών & μονότοξο γεφύρι: Κατηφορίζοντας προς τη ρεματιά, το καλά συντηρημένο μονοπάτι, οδηγεί προς τον καταρράκτη των Νυμφών. Ο καταρράκτης έχει ύψος περίπου 10 μ. και περιβάλλεται από πλούσια βλάστηση και επιβλητικά πλατάνια. Το σημείο είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στους φυσιολάτρες ιδιαίτερα το καλοκαίρι. Διασχίζοντας το μονοπάτι, παράλληλα με το ποτάμι, συναντάμε το παλιό μονότοξο γεφύρι (Βλ. σελ. 354)
Το πετρογέφυρο του Πλατάνου :Το μονότοξο πετρογέφυρο του Πλατάνου είναι ένα κομμάτι της ιστορίας και παράδοσης του χωριού. Στις μέρες μας η χρηστικότητά του έχει περιοριστεί, ωστόσο η ομορφιά του περισσεύει. Χτισμένο στις αρχές του 19ου αιώνα, εξυπηρετούσε τις καθημερινές ανάγκες των κατοίκων, καθώς συνέδεε τον Πλάτανο με την παραλιακή Κυνουρία. Οι αγωγιάτες και οι τσοπάνηδες του Πλατάνου μετέφεραν την πραμάτεια και τα κοπάδια τους χρησιμοποιώντας αυτό το γεφύρι, κυρίως τον χειμώνα, ως μοναδική δίοδο προς την Ανατολική Κυνουρία και την Αργολίδα. Επιπλέον, κάτοικοι των γειτονικών χωριών (Αγίου Ιωάννη, Ορεινής Μελιγούς, Χάραδρου κ.ά.) μετέφεραν με ευκολία τα δημητριακά τους προς τους νερόμυλους του Πλατάνου που βρίσκονταν κοντά στο γεφύρι. Σήμερα, η ανάγκη συντήρησης και ανάδειξης του πετρογέφυρου – που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της φυσιογνωμίας του Πλατάνου και έχει ιδιαίτερο πολιτιστικό ενδιαφέρον – είναι επιτακτική, καθώς οι ορμητικοί υδάτινοι όγκοι που συγκεντρώνονται από τη Λεπίδα (καταρράκτης Λεπίδας) και τους γύρω χείμαρρους, οι οποίοι στη συνεχεία καταλήγουν στον Βρασιάτη ποταμό, μπορούν ενδεχομένως να απειλήσουν στο μέλλον το πανέμορφο αυτό μνημείο του χωριού.
Έχει απόσταση 180 χλμ από την Αθήνα και 22 χλμ από το Παράλιο Άστρος. Περιβάλλεται από πολλά πλατάνια εκατοντάδων χρόνων εξ ου και η ονομασία του χωριού. Έχει τη μορφή νησιού με σοκάκια όπου δεν μπαίνουν αμάξια. Οι κάτοικοι υποστηρίζουν ότι η καταγωγή τους είναι από νησί, πιθανόν την Αίγινα. Έχει κηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός. Δίπλα στο χωριό κυλά ο ποταμός Βρασιάτης. Λόγω του ποταμιού έχουν δημιουργηθεί στο χωριό πολλές δημόσιες βρύσες και αυλάκια στα σοκάκια. Συνορεύει με το χωριό Χάραδρος, Άγιος Ιωάννης και το τσακώνικο χωριό Σίταινα. Σε απόσταση 2 χλμ από το χωριό βρίσκεται το φαράγγι της Λεπίδας
Ιστορία
Ο Πλάτανος αναφέρεται για πρώτη φορά στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή το 1435, με την ονομασία Πλαταμώνας. Κατά τα επόμενα έτη, αναφέρεται σε αρκετά έγγραφα την περίοδο της Ενετοκρατίας. Πριν και κατά τη διάρκεια της Β΄ Τουρκοκρατίας (18ος και 19ος αι.) το χωριό γνώρισε μεγάλη ακμή, μαζί με άλλα γειτονικά χωριά. Την ίδια περίοδο χτίστηκαν και αρκετά αρχοντικά πυργόσπιτα. Σημαντική ήταν η προσφορά του χωριού κατά την Επανάσταση του 1821. Το 1826, ο Ιμπραήμ πέρασε από το χωριό όμως οι κάτοικοι σωθήκανε γιατί κρυφτήκανε σε μια σπηλιά στον απέναντι λόφο που οι κάτοικοι την λένε ακόμα “τρούπα”. Υπάρχει μέσα φούρνος και στέρνα.
Μετά την απελευθέρωση, έγινε έδρα του δήμου Πλατανούντος, ενώ τα επόμενα χρόνια, μετά τη συγχώνευσή του στον Δήμο Θυρέας, αποτέλεσε την έδρα της ομώνυμης κοινότητας.
Το χωριό
Στον Πλάτανο, λόγω των άφθονων νερών του, λειτουργούσαν παλαιότερα νερόμυλοι, νεροπρίονο και νεροτριβή. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια αγροτικών προϊόντων, όπως κεράσια, κάστανα, σύκα, αλλά και ντομάτες και διάφορα κολοκυνθοειδή. Οι παλαιοί θυμούνται τα χωράφια γεμάτα φανάρια τη νύχτα όπου οι κάτοικοι πήγαιναν και τα πότιζαν. Επίσης ο μισός πληθυσμός του χωριού κάποτε ασχολιόταν με την κτηνοτροφία. Τώρα είναι 3-4 οικογένειες.
Τα παραδοσιακά μουσικά όργανα του χωριού, είναι το λαούτο και το βιολί. Οι οργανοπαίχτες, καλούνταν σε πανηγύρια και γάμους και στα διπλανά χωριά.
Στο χωριό υπάρχουν 5 εκκλησίες: ο Άγιος Γεώργιος, που βρίσκεται στον απέναντι λόφο και θεωρείται ως η πρώτη εκκλησία του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, ο πρώτος οικισμός βρισκόταν εκεί, οι Άγιοι Θεόδωροι, που βρίσκονται στο πάνω μέρος του χωριού. Η πέρα Παναγιά, που βρίσκεται στον δεύτερο λόφο δεξιά του χωριού, περικυκλωμένη από νερά και πεζούλες κατοίκων που οργώνουν. Η περιοχή εκεί λέγεται Σέλα και παλαιότερα αποτελούσε μοναστήρι το οποίο κατασκευάστηκε στα τέλη του 15ου αι. και αγιογραφήθηκε από τον Γεώργιο Κουλιδά. Σύμφωνα με την παράδοση, η εκκλησία πήρε την ονομασία της από έναν Τούρκο αγά, ο οποίος έταξε μια χρυσή σέλα προκειμένου να σωθεί το παιδί του από μία αρρώστια, που τελικά σώθηκε. Στην εκκλησία, ζούσαν καλόγεροι που όμως κρεμάστηκαν από τους Τούρκους. Έχει δημιουργηθεί βρύση και τσιμεντένια παγκάκια στην περιοχή του παρεκκλησιού. Εκεί, την Τρίτη του Πάσχα γινόταν γιορτή με οργανοπαίχτες.
Η εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος βρίσκεται στο πάνω μέρος του χωριού και γίνεται λειτουργία κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου. Και αυτή η εκκλησία αποτελούσε παλαιότερα μοναστήρι (18ος αι.) όπου είχαν κελιά καλόγεροι. Τέλος, η εκκλησία του Αγίου Πέτρου, που βρίσκεται δίπλα από το κοινοτικό γραφείο του Προέδρου του χωριού. Κεντρική εκκλησία του χωριού είναι η Αγία Άννα, που γιορτάζεται στις 25 Ιουλίου η κοίμηση της, με περιφορά εικόνας στα σοκάκια του χωριού. Η εκκλησία έχει εικόνα μισοκαμμένη από την επιδρομή του Ιμπραήμ.
Στα παλαιά χρόνια, στη γειτονιά του χωριού ονόματι Καρακαλά ήταν συγκεντρωμένη η αγορά, με κουρείο, παντοπωλείο και δύο κρασοπουλειά.
Στο χωριό λειτουργεί ξενώνας από το 2010 με παροχή καφέ και φαγητού. Υπάρχουν 2 ακόμη καφενεία. Οι επισκέπτες είναι κυρίως ορειβάτες και φυσιολάτρες, οι οποίοι κάνουν πεζοπορία στο φαράγγι της Λεπίδας, στη γέφυρα που οδηγεί στον παλαιό δρόμο για το Άστρος που ονομάζεται Σκάλα και εξυπηρετούσε τον κόσμο πριν γίνει το οδικό δίκτυο. Ακόμη κάνουν πεζοπορία στο παλαιό μονοπάτι Πλάτανος-Σίταινα.
Δείτε τους παρακάτω συνδέσμους , για κείμενα και φωτογραφίες <οι πηγές μας >
«Σκαρφαλωμένος στο κλείσιμο μιας μικρής καταπράσινης χαράδρας του Πάρνωνα.Ο Πλάτανος Κυνουρίας είναι αυτόακριβώς που ζητάς για μια εκδρομή έξω από τα καθιερωμένα»
Αφιερώνεται στην Θυρεάτιδα Γη/ Dedicated to Thyreatis Land. # 4
Ευχαριστούμε όλους τους φίλους μας που καθημερινά επισκέπτονται την ιστοσελίδα μας https://astrosgr.com/, μας υποστηρίζουν και μας ενθαρρύνουν να συνεχίσουμε την προσπάθεια για την προβολή του τόπου μας, για ότι έχουμε .
Θέλουμε να μοιραστούμε μαζύ σας τα πρόσφατα ευχάριστα στοιχεία από την ιστοσελίδα μας. (Μάϊος 7, 2023 )
Οι επισκέπτες της ιστοσελίδας μας https://astrosgr.com/, ανέρχονται σε ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ και αυξάνονται σταθερά και εντυπωσιακά. Οι πρώτες χώρες σε σειρά είναι από Αμερική, Ελλάδα,Καναδάς, Αυστραλία, Ιρλανδία, Γαλλία,Γερμανία, Αγγλία,Κύπρος, Ισπανία, Ιταλία, Ελβετία,Bέλγιο,Ολλανδία, Αυστρία, Σιγκαπούρη, Κίνα, Ρωσσία, Ινδία, Αργεντινή, Βραζιλία, Πολωνία, Σερβία,Φιλανδία ,Σουηδία, Τουρκία, Μεχικό , Ουγγαρία, Γουεταμάλα…. Έχουμε επισκέπτες από όλο τον κόσμο.
Οι επισκέπτες μας είναι 50% καινούργιοι και 50% προηγούμενοι και οι περισσότεροι χρησιμοποιούν κινητά , ενθαρρυντικά ποσοστά, όπως ακριβώς περιμέναμε.
Oι επισκέπτες μας διαβάζουν όλα τα θέματα και ενδιαφέρονται για τα κοινά. Βλέπουμε ευχάριστα τους επισκέπτες μας να διαβάζουν, όχι μόνο τις πρόσφατες αναρτήσεις μας, αλλά επίσης να βρίσκουν και τις παλιές αναρτήσεις χρησιμοποιώντας τις δύο σελίδες των περιεχομένων για τα θέματα που τους ενδιαφέρουν
Όλοι μπορούμε καλύτερα. Σας ευχαριστούμε , να είσαστε καλά.
Το ιστορικό Άστρος Κυνουρίας βρίσκεται στη δυτική παραλία του Αργολικού , νότια από την πρώτη πόλη της Ευρώπης το ιστορικό Άργος και την έδρα του Μυκηναϊκού πολιτισμού Μυκήνες.
Η Αθήνα απέχει 170 χλμ, περίπου δύο ώρες ,το αεροδρόμιο περίπου 200 χλμ και το ‘Άστρος έχει το φημισμένο και το καλύτερο Αττικό κλίμα.
Ένας γνωστός μας, αλλοδαπός ακαδημαϊκός και καθηγητής που μιλάει Ελληνικά, μιλάγαμε για το πρόσφατο συνέδριο και Σύνταγμα του Άστρους , έψαχνε να μάθει κάτι για την Εθνοσυνέλευση και μας ρώτησε.
-Γιατί ο δήμος δεν προβάλλει στην ιστοσελίδα του την Εθνοσυνέλευση, την Σχολή Καρυτσιώτη και όλα τα ιστορικά θέματα . Ξέρετε οι αλλοδαποί τρελλένονται για την Ελληνική ιστορία ….
– (Τι να πώ και εγώ).
–Κάποτε θα το καταλάβουν και θα το κάνουν , αλλά θα ρωτήσουμε και το δήμο, θέλετε να προσθέσετε και το όνομα σας, αφού το αναφέρατε..
-Φυσικά , θα ρωτήσω και άλλους καθηγητές ……..
-Έχουμε και εμείς φτιάξει μια ιστοσελίδα αν θέλετε να δείτε κάτι ,τα έχουμε όλα στον τόπο μας και έχουμε εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες……
Αφού υποσχεθήκαμε να ρωτήσουμε , πρέπει να το κάνουμε,ο φίλος μας καθηγητής περιμένει γραπτή αιτιολογημένη απάντηση.
Γιατί κύριε δήμαρχε, αφού δεν το καταλαβαίνετε , δεν μπορείτε η δεν θέλετε να κάνετε μια ανάρτηση με δύο λέξεις και δυο φωτογραφίες , ΓΙΑΤΙ δεν μας λέτε τους λόγους να το καταλάβουμε και εμείς, για να μην μαζεύουμε υπογραφές από τους συμπολίτες μας και αλλοδαπούς καθηγητές? Αφού έχετε ομολογήσει θα το κάνετε , το προσθέσατε και στο εκλογικο σας πρόγραμμα ΠΟΥ ΤΟ ΕΙΧΑΤΕ ΑΡΧΙΚΑ «ΞΕΧΑΣΕΙ», πότε θα το κάνετε, πριν τις εκλογές η ΠΟΤΕ για να ξέρουμε ?
Βαρεθήκαμε να λέμε τα ίδια , μάλλιασε η γλώσσα μας, αλλά η τοπική κοινωνία δεν βαρέθηκε και δεν ξεχνά τις υποσχέσεις σας.
Τι άλλο να πούμε? Έλεος πια….ΟΥΤΕ ΤΑ ΑΥΤΟΝΟΗΤΑ…
Ο δήμαρχος μας υποσχέθηκε θα φτιάξει την ιστοσελίδα του δήμου μας και πρόσφατα την έφτιαξε, δεν μας ενδιαφέρει πόσα χρήματα ξόδεψε, αλλά μας ενδιαφέρει το αποτέλεσμα .
Έχουμε κάνει πολλές αναφορές και παρεμβάσεις για τα αυτονόητα , έχουμε στείλλει κείμενα ακόμα και φωτογραφίες , πήραμε και αριθμούς πρωτοκόλλου, αλλά ποτέ δεν πήραμε καμμία απάντηση, εκτός το 2020 ,στην αρχή την παρακάτω επιστολή, φυσικά όλα αυτά θα τα κάναμε χωρίς χρήματα, απλά θέλαμε να προσφέρουμε στη Θυρεάτιδα Γη, ότι μπορούσαμε .
Η ιστοσελίδα έγινε ,όπως έγινε.Τι να πούμε? «Καλά λέει ο σοφός λαός μας , είμαστε άξιοι της μοίρας μας».
Δεν θα σχολιάσουμε την καινούργια ιστοσελίδα , το είχαμε κάνει κάποτε με λεπτομέρειες , τα σχόλια ανήκουν αποκλειστικά στους προεστούς, στους προκρίτους και στους συμπολίτες μας.
Για να βοηθήσουμε τον δημόσιο διάλογο σκεπτομάστε να δημοσιεύσουμε όλες τις αναφορές μας , πιστεύουμε μέχρις τις εκλογές να προλάβουμε όλες ,είναι πολλές….. Οι δημόσιες παρεμβάσεις μας είναι γνωστές .
Δείτε τις 6 όμορφες φωτογραφίες από την κεντρική σελίδα, ,ειλικρινέστατα πολύ όμορφες φωτογραφίες, ΟΜΩΣ ΤΗΝ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΣ ΤΗΝ «ΞΕΧΑΣΑΝΕ»!!!!.
Θα αφήσουμε στην τοπική κοινωνία να προσθέσει και άλλες φωτογραφίες στην ιστοσελΊδα του δήμου μας για τα αυτονόητα πριν τις εκλογές , ΑΝ ΤΟ ΚΡΙΝΕΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟ, ευχόμαστε ΚΑΤΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΣ….. αφού τις «ΞΑΝΑξέχασε» ο δήμος μας ….. τί άλλο να πούμε?
ΜΠΡΑΒΟ στο Θέατρο Πλατεία και στους φίλους του θεάτρου. Σε μια μικρή κοινωνία με εθελοντές και ερασιτέχνες ηθοποιούς , ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΔΥΣΚΟΛΗ ΔΟΥΛΕΙΑ , κάνουν μια αξιοθαύμαστη προσπάθεια για το πολιτισμό και την τοπικη κοινωνία, χωρίς την στοχειώδη βοήθεια και συμπαράσταση από τις εξουσίες.ΝΑ ΕΙΣΑΣΤΕ ΚΑΛΑ, ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ.
Στο Άστρος το “ΘΕΑΤΡΟ πλατεία” με καλλιτεχνικό διευθυντή τον Αλέξανδρο Παπαηλιού, εκτός από τις παραστάσεις και τις πρόβες, άνοιξε νέο κύκλο εκδηλώσεων, που συνεχίζονται!
Είναι ένας κύκλος εκδηλώσεων που σκοπό έχουν να προβάλουν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους την έννοια του πολιτισμού από τον τόπο μας μέχρι το πλανητικό χωρίο και από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Ένι έχου πάσου χρόνε να σβαίχου γιατσί ό ξοικάζου τηλεόραση, ένι ορού μόνο τα νέα .Κάθε ρ αμέρα ένι σβαϊχου τσαι ένι γράφου για το astrosgr.com . Εμποίκα το astrosgr.com για να ανοίε το Μουσείο Άστρους πφή ένι κλειστέ δέκα πέντε χρόνε. Μ’ Ενι αρέσουντα να μαθαίνου κάθε ρ αμέρα τσαι να γράφου Τσακώνικα λέξει τσαι φράσει. Έδαρι ένι έχου τα χαρκία τα γραμμακιτζή Κωστάκη , το Ανθολόγιο Λυσικάτου τσαι το Γιάννη Καμβύση Για να κοντούμε τα γρούσσα ναμου τσαι έδαρι αρχινίζουκα να μελετού αγάλια αγάλια . Έγραβα τουρ αντωνυμίε τσαι φράσει στο astrosgr/Tσάκωνες τσαι για νία εβδιμά σ’ εμελετήκα . Εμαθήκα τουρ αντωνυμίε, επέκα εμαθήκα…, ένι κιστίου ενεί θα ορούντα γλήγορα το μάθημα τσι ένι έχου μαθητέ..Τσαί εμαθήκα μεριτζέ τσακώνικε λέξει τσαι φράσει Να έτε κα. Νιουμ’ ένι ευχαριστού.
Σάμερε εμποίκα πρεσσού δουλείε. Εξάκα τα τράπεζα για να άρου χρήματα τσαι μετά εζάκα τσαι αγοράκα λαχανικέ τσαι φρούτε. Όταν εκάνα τα τσεα μι εζβαϊα το ηλεκτρονικέ ταχυδρομείε μι πθη ήγκιαϊ πρεσσού, σάμερε όλοι κάτσι είνι θέουντε τσαι με το διαδύκτιε ένι εύκολε να γράφουντε τσαι να θέουντε πρεσσά. Εγράβα κάτσι για το astrosgr.com. Επέραε πρεσσού ούρα τσαι όμα έχου χρόνε να μελετήου Τσακώνικα. Εσβάία τσαι εγράβα για νία ούρα τα ρήματα με τον αόριστε .Ενι θέου να μάθου πρεσσά ρήματα με τον αόριστο ,αρχίνια να σ΄γράφου σε ένα κατάλογο. Ένι πρέπουντα να ξέρου κα τον αόριστε,πθη ένι δύσκολε, γιατσί με το παρατατικό σ’ έμε χρησιμοποιούντε πρεσσέ βολέ , όταν εμέ αούντε πουρ επεραήκαμε ταν εβδιμά τσαι έμε αούντε τσι ενάτε για το παρελθόν.Νιουμ’ ένι ευχαριστού.