ΤΑ ΤΣΑΚΩΝΙΚΑ-ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΔΩΡΙΤΣΗ (ΔΩΡΙΚΑ) ΓΡΟΥΣΣΑ
” Τη γλώσσα των προγόνων μου, που εβύζαξα με το γάλα της αγίας μητέρας μου, ποτέ δεν εξέχασα σε όλη τη ζωή μου.Με ,κατέπλησσε πάντοτε η δωρική αρχαιοπρέπειά της και με νανούριζε πολλές φορές, η πολύφθογγη, σφιχτή, ηχηρή και πλούσια προσωδία της” Τα γρούσσα του προγόνου μοι, πφι εσηλύα με το γα τα αγία μάτη μοι. ποτέ δεν ν ι’ εξεχάκα σε όα τα ζωή μοι. Με έκει καταπλήχα (με έκει ποία να νη θαμιάζου=θαυμάζου) πάντοτε α δωρικά αρχαιοπρέπεια ση τσαι με έκει νανουρίζα πρεσσοί βολέ α πολύφθογκο, σφιχτα, ηχηρά τσαι πλούσιε προσωδία ση
΄Ενταοι έκει γράφου ο συγγραφέα τα τσακώνικα γραφή Α ΤΣΙΟΥΡΑΝΑ. αείμνηστε Γιώργο Στρατήγη, πφί οι προγόνοι ση ίγκιαει από ταν Γαστένιτσα, τθον διάσημο γλωσσολόγο Δέφνερ, όταν εσβαήε τα έμορφα παρανύθια ση τσαι εκιάτσε του χέρε ση τσαι ξεφυλήε το σπουδαίο λεξικό ση με του ρ’ 6000 λέξε ση τσαι το λαογραφικό θησαυρέ ση
Κάθε Ελληνικά περιοχή ένι έχα τα δικά ση διάλεκτο πφι έν δεήνα του κάτοιτσοί ση με το πρόσφατε (κοντινέ) αλλά τσαι μακρυνέ παρελθόν, τάσου τθα πλαίσια τα ιστορία, του θρύλοι, του πραδόσει τσαι του ρ’ άλλοι συνθήτσε του τόπου. Μεριτσοί από ‘τεοι είνει α Ποντιακά, α Τσυπριακά, α Κρητικά, α Επτανησιακά , α Τσακώνικο τσαι άλλοι
Α Τσακώνικο ένι μπορού να αλεί κανένα ότσι δεν ένι διάλεκτο, αλλά ουσιαστικά νία γρούσσα, ιστορικά συνέχεια τα αρχαία δωρικά, όπφου να μου εδενάνει οι έρευνε
΄Ενι πραγματικά νία ζωντανά τσιβωτό ιερα ιστορικά παρακαταθήτση, πφι εφυάτθε (απαραμάτσε) αναλλοίωτε από το αδιάκοπο πέρασμα του χρόνου τσαι πφι να μου ένι συνενούκχα με το πρεσσιού παληέ παρελθόν.
΄Ενταοι όμως για να είνει α βάση για νία σοβαρά μελέτη ένι πρέπουντα να ζάμε τθα κείμενα, τα αρχαία τσαι τα νέα, τα δικά νάμου τσαι τθα ξένα τσαι να σι συγκρίνουμε
Πρώτε ο Ηρόδοτε, πφι πρώτε εγράβε ιστορία, τθο βιβλίε ση ” Α ΟΥΡΑΝΙΑ”, παράγραφο 79 να μου ένι δίου νία καθαρά εικόνα για του κάτοιτσοι τα Κυνουρία
Οικέοι δε την Πελοπόννησον έθνεα επτά. Τούτων δε τα με δύο αυτόχθονα εόντα κατά χώρην, ίδρυται νυν και τη πόλει, οίκεον Αρκαδες τε και Κυνούριοι…………. οι δε Κυνούριοι, αυτόχθονοι εόντες, δοκέουσι μούνοι είναι΄Ιωνες, εκδερωρίευνται δε υπό τε Αργείων αρχόμενοι και υπό του χρόνου, εόντες ορνεήται και περίοικοι δηλαδή εφτά έθνη είνει κατοικούντα τθαν Πελοπόννησο Από’ένταοι δύου είνει γεννατοί τσαι απαραματοί όρπα (ΑΥΤΌΧΘΟΝΟΙ) τσαι είνει αραμούντε όρπα πφι ίγκιαει αραμαμούντε τσαι του παλιοί χρόνου.οι Αρκάδε ται οι Κυνούριοι…….οι δε Κυνούριοι, ένι δενάχουντα ότσι είνει ΄Ιωνε τσαι οι μόνοι πφι αραμάκαει τθα Πελοπόννησο, αλλά κάτου από από ταν τσυριαρχία του ΄Αργου τσαι με του χρόνου είνει αφομοιουτοί με του Δωριοί. ΄Εντεοι είνει οι Ορνεάτε τσαι οι γειτόνοι ση
Ο Γάλλε Villoison, τθον πρόλογο τα Ιλιάδα πφι εδημοσιεύε το 1788 ένι αού cum plurimis Tsakonibus in Peloponneso et maxime Spartiae et Naupliae collocutus sum. Et |Athenis, six evdimadum spatio qvendam exiis conduxi qvo suggerente Tzakonae lingue sive recentis Lakonicae grammaticam et vocabularium a me edendam sgripsi. In suis asperimis et et fere inacessis montibus, multas antiquas voces et forma Doricas caeteris Graecis recentioribus, novas et inauditas retinentur, verbi gratia dicunt, κακά pro κακή, ψιούχα proψυχή,γιορτά, βροντά,,, πφι σε ελεύτερε μετάφραση ένι θέντα να αλεί ένι κουβεγκιαστέ με πρεσσοί Τσακωνε τθα Πελοπόννησο τσαι με πρεσσοί από του κάτοιτσοι τα Σπάρτη τσαι το Ανάπλι. Τσαι τθαν Αθήνα όταν σε διάστημα έξι βδημάε εμαζούκα στοιχεία από’ ντεοι πφι είνει ξέρουντε τα τσακώνικο γρούσσα, δηλαδή τα Λακωνικά πφι ένι νιλικχουμένα σάμερε, εγράβα γραμματιτσή τσαι λεξιλόγιε από ένταοι τα στοιχεία πφι εμαζούκα. Σε ένταοι του σκληροί τσαι στσεδόν απάτητοι σhίνοι είνει κχοντούκχουντε (φυάτθουντε) αρχαίοι λέξε τσαι φόρμε τσαι φθόντζοι, είνει αούντε κακά αντί κακή, ψιούχα αντί ψυχή κλπ
Ο Γ DEVILLE τθα μελέτη τα τσακώνικο διάλεκτο πφι νιε δημοσιέυε το 1866 ένι γράφου le tsakonien est il heritier de ce dialecte laconien qui se parlais autrefois precisement dans les memes localite ( Etude du dialecte Tzakonien 1866)= δηλαδή η κληρονονία έντανη τα Λακωνικά διαλεκτου πφι έκει νιλικχουμένα τθα παληά, εφυάτθε με επιμέλεια σε έντεοι τθου ρ’ ίδιοι τόποι…..
Ο Γερμανέ Φαλμεράυερ, πφι με τα ψευκικα (λαθευτά) επιχειρήματά ση επροσπαθήτσε να διαστρεβλούει τσαι ν αμφισβητεί ταν ιστορικά προέλευση τσαι ταν συνέχεια τα Ελληνικά Φυλή, για του Τσυνούριοι ένι παραδεχούμενε ότσι α εισβολή πφι εμποίκαει οι Σλάβοι δεν επηρεάε του κάτοιτσοι πφι ίγκιαει αραμούντε τθου ρ’ ορεινοί τόποι του Μαλεβού. ΄Εγκεινη ένα δενάχουντα, ένι γράφου από τα γρούσσα του τσακώνοι τσαι από τα έθιμά σου, πφι μερικα από’νταοι είνει σούντα μέχρι του χρόνοι του Λυκούργου ( Α Φραγκοκρατία τθαν Ελλάδα σελ 40)
΄Ετενη όμως πφι εμελετήτσε σοβαρά τα τσακώνικα τσαι ανακαλίβε ταν ιστορικά σημασία σου, με πρεσσά στοιχεία , έκει ο
Γερμανέ γλώσσολόγο Δέφνερ, υφυγητή τα Γλωσσολογία τθα Λατινικα γρούσσα τσαι φιλολογία τθο Πανεπιστήμιε τα Αθήνα από το 1872-1878. Με εντολή τα Ακαδημία του Βερολίνου εγιουρίε το 1874 τσαι 1875 ταν Πελοπόννησο για να μάθει τα γρούσσα τσαι του διαφοροι τοπιτσοί διάλεκτοι. Τθα Τσακωνιά εζάτσε το 1874 τσαι αραμάτσε 3 βδημάε, αλλά εξαναζάτσε το 1875 τσαι απαραμάτσε 35 μήνοι για να μάθει κα τα τσακώνικα. Γεωργοί τσαι τσhοπάνηδε από τα ορεινά χουρία, γέροι τσαι γριάδε ίγκιαει οι δασκάλοι ση , να μου γράφου ο ίδιε. Ο ατσhε έντενη ερευνητή εγράβε αξιόλογα βιβλία για τα τσακώνικα, όπφου περί τσακωνικής διαλέκτου, πφι ένι αποκαλύπτου ότσι το χαρακτηριστικό τα γρούσσα ένι το δωρικό α αντί το Ιωνικό η, .ένι παραδεχούμενε ότσι α λέξη Τσακωνας εμπαήτσε από ταν παραφθορά από του λέξε τους Λάκωνας-Τσλακωνας-Τσάκωνας. Εγράβε ακόνη δύου γραφτα το 1875 τσαιτο 1880, τα Τσακωνικά Γραμματιτσή το 1881, Λαογραφικά το 1922, Λεξικό της Τσακωνικής Διαλέκτου το 1923 τσαι γιάκεινη α τότθε Τσοινότητα Αγιελιδίου νιε εκιμίε με το να πει επίτιμο δημότα ση
Αλλά τσαι ΄Ελληνοι λόγιοι τσαι επιστήμονε ασκολήτθαει τσαι αποδενάνει τα γνησιότητα τα τσακώνικα γρούσσα (διάλεκτο) από ταν αρχαία Δωρικά. Πρώτε ο Αγιελιδώτα ιερέα Μ . Οικονόμου εγράβε πραγματεία τα λακωνικά ( Τσακώνικο) γρούσσα το 1846
Ο Καθηγητή Γ, Χατσηδάκη τθα Ακαδημαϊκά σβαήσματα ( τόμ Α σε΄68-69 Αθήνα 1902 ένι ξαναού .εκεινι πφι έγράβε ένα ΄Αγγλε καθηγητή (όνη θυμούμενε το όνουμά ση) το 1894 τθα διατριβή ση α εθνογραφικά θέση του Τσακώνοι ότσι ο δωρισμό τα τσακώνικα γρούσσα ενάτθε τσοινέ χτήμα τα επιστήμη
Ο Λεκκό, ο Στρατήγη τσαι άλλοι,
Ο καθηγητή τα αρχαιολογία του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίτση Γ Ρωμαίο πφι εμποίτσε ως προΊστάμενε τσαι διευθυντή τθου ρ’ ανασκαφέ πφι ενάτθαει του ρ’ αρχέ του 20 ου αιώνα ανακαλύβε αχνάρια από πρεσσοί αρχαίοι πολικείε όπφου τα Λύγκια,κοντά τθον ΄Εγιε Βασίλη. τα Πολίχνη τθα Πούληθρα, Πρασιέ, τθαν Πάκα του Αγιελιδίου τα Θυρέα κοντα τον Αγιε Αντρία, εσκάβε δε τθα κορφά του Σερνιαλίου τσαι ερέτσε πρεσσά αρχαία κομμάκια, βάση βωμού, αρχαίο τείχος τσαι το κυριούτερε το μιτσί αγαλματάτσι πφι έκει αφιερουτέ τθον Απέλον Τυριτ (α), τσαι ακόνη χνάρια (υπολέιματα)ιερού πφι έκει αφιερουτέ τθον Απόλλωνα Τυρίτα, τσαι αποδενάε ότσι το όνουμα του χουρίου Τυρός ένι τόσιου αρχαίο τσαι ενθουσιαστέ εγράβε α τετοια αρχαία ονουμασία του Θεού δηλαδή Απέλον Τυριτας, ένι βαβαιούκχα τα θέση του Τερού από τότθε μέχρι σάμερε . Αλλά τσαι οι αρχαία καταγωγή πφι εινει έχουντε οι σαμερινέ τοποθεσίλε είνει δενάχουντε ότσι σε έντανη ταν ορεινά περιοχή διτηρήτθε θαυμάσια α αρχαία λακωνική διαλεκτο…..
Ο σπουδαιούτερε όμως ερευνητή, τσαι συγγραφέα ένι ο δικό νάμου καθηγητή Θανάση Κωστάκη, από τα Μέανα, πφι εγράβε γραμματιτσή για τα Τσακώνικα, αλλά το σπουδαιούτερε ένι το τρίτομο Λεξικό τθα Τσακώνικο διάλεκτο πφι νι εκδούτσε το 1987 α Ακαδημία Αθηνών, τσαι εβραβεύε το συγγραφέα . Ενα σπουδαίο έργο πφι ένι οδηγό νάμου. ΑΙΩΝΙΑ Α ΜΝΗΜΗ ΣΕ ΟΛΟΙ ΕΝΤΕΟΙ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ,ΣΕ ΕΜΕ ΕΥΓΝΩΜΟΝΟΫΝΤΕ
ΤΣΑΙ ΕΜΕ ΚΑΤΑΘΕΤΟΝΤΕ ΔΑΦΝΙΝΕ ΣΤΕΦΑΝΙ ΓΙΑ ΝΑ ΚΙΜΙΟΥΜΕ ΤΑ ΜΝΗΜΗ ΣΟΥ ΤΣΑΙ ΠΙΟ ΠΡΕΣΣΟΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕ ΤΟΝ ΠΑΤΡΙΩΤΓΑ ΝΑΜΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΚΩΣΤΑΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΥΚΙΜΟ ΕΡΓΟ ΠΦΙ ΝΑ ΜΟΥ ΑΦΗΤΣΕ
΄Ενταοι σε εγράβα τα πιο πρεσσά από τον τσαιρέ πφι έμα φοιτητή 1961 -1965 τσαι έδαρη αφού εδιορθούκα τσαι εσυμπληρούκα μερικά, σε ένι δημοσιέγκου
ΝΙΚΟΑ ΜΑΡΝΕΡΗ
ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΘΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΤΑ ΤΣΑΚΩΝΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΔΩΡΙΚΗΣ
“Τη γλώσσα των προγόνων μου ,που εβύζαξα με το γάλα της αγίας μητέρας μου, ποτέ δεν την ξέχασα σ’ όλη τη ζωή μου. Με κατέπλησσε πάντοτε η δωρική της αρχαιοπρέπεια και με νανούριζε πολλές φορές η πολύφθογγη, σφιχτή, ηχηρά και πλούσια προσωδία της”
Αυτά έγραφε ο συγγραφέας του Τσακώνικου διηγήματος Α ΤΣΙΟΥΡΑΝΑ αείμνηστος Γεώργιος Στρατήγης, του οποίου οι ρίζες κρατούσαν από την Καστάνιτσα, στον περίφημο Γερμανό γλωσσολόγο Δέφνερ,” όταν διάβασε τα ωραία παραμύθια του και φυλλομέτρησε το θαυμάσιο λεξικό του με τις 6000 τσακώνικες λέξεις και τον λαογραφικό θησαυρό του”
Κάθε Ελληνική και όχι μόνο, περιοχή έχει τη δική της διάλεκτο, που συνδέει τους κατοίκους της με το πρόσφατο αλλά και απώτερο παρελθόν, συνυφασμένη, μέσα σε πλαίσια ιστορίας, θρύλων, παραδόσεων και λοιπών συνθηκών του κάθε τόπου. Μερικές από αυτές είναι η Ποντιακή, η Κυπριακή, η Κρητική, η Επτανησιακή, η Τσακώνικη κλπ
Η Τσακώνικη , αν και συνηθίζουμε να την αποκαλούμε διάλεκτο, μπορούμε να ισχυριστούμε ουσιαστικά είναι μία γλώσσα., ιστορική συνέχεια της αρχαίας δωρικής, όπως μας απέδειξαν οι έρευνες. Πρόκειται αληθινά για μια ζωντανή κιβωτό ιερής ιστορικής παρακαταθήκης , που διαφυλάχθηκε, κατά το δυνατόν, αναλλοίωτη και απρόσβλητη από το αδιάκοπο πέρασμα του χρόνου και που μας συνδέει άμεσα με το απώτατο παρελθόν
Αυτά όμως για να αποτελούν βάσεις σοβαρής συζήτησης και μελέτης, θα πρέπει να ανατρέξουμε στα κείμενα, τα αρχαία και τα νέα, τα δικά μας και τα ξένα και να συγκρίνουμε τα αρχαιότατα με τα νεώτερα.
Πρώτος ο πατέρας της ιστορίας Ηρόδοτος , στο βιβλίο του Η ΟΥΡΑΝΙΑ, παράγραφος 79, μας δίνει μια σαφή εικόνα για τους κατοικούντες στην Πελοπόννησο “Οικέοι δε την Πελοπόννησον έθνεα επτά. Τούτων δε τα μεν δύο, αυτόχθονα εόντα,κατά χώρην ίδρυται νυν και τω πόλει οίκεον Αρκάδες τε και Κυνούριοι…… οι δε Κυνούριοι, αυτόχθονες εόντες, δοκέουσι μούνοι είναι ΄Ιωνες, εκδεδωρίευνται δε υπό τε Αργείων αρχόμενοι και υπό του χρόνου , εόντες ορνεήται και περίοικοι” δηλαδή επτά έθνη κατοικούν στην πελοπόννησο. Από αυτούς δύο είναι αυτόχθονες και είναι σήμερα εγκατεστημένοι εκεί όπου κατοικούσαν τα παληά χρόνια, οι Αρκάδες και οι Κυνούριοι……οι δε Κυνούριοι, όντε αυτόχθονες, φαίνεται ότι είναι ΄Ιωνες και οι μόνοι που έμειναν στην Πελοπόννησο, αλλά υπό την κυριαρχία των Αργείων και με την πάροδο του χρόνου, έχουν αφομοιωθεί με τους Δωριείς. Αυτοί είναι οι ορνεήτες και οι γείτονές τους
Ο Γάλλος Villoison, στον πρόλογο της Ιλιάδας που εξέδωσε το 1788, γράφειcum plurimis tsakonibus in Peloponneso et maximae Spartiae et Naupliae kollocutus sum. Et Athenis six ebdimadum spatio qvendam exiisconduxi qvo suggerente Tzakonae lingue sive recentis Lakonicae grammaticam et vocabularium a me edendam scripsi. In suis asperimis et fere inacesis montibus,myltas antiquas voces et forma doricas caetertis Graecis recentioribus, vocas et inauditas retnentur, verbi gratia dicunt, κακά proκαή, ψιούχα pro ψυχή, γιορτά, βροντά,που σε ελεύθερη μετάφραση, σημαίνει “έχω συνομιλήσει με πολλούς Τσάκωνες στην Πελοπ[όννησο,καθώςκαι με πολλούς από τους κατοίκους της Σπάρτης και του Ναυπλίου.Και στην Αθήνα, όταν σε διάστημα έξι εβδομάδων συγκέντρωσα στοιχεία από αυτούς που γνωρίζουν την τσακώνικη γλώσσα, δηλαδή την ομιλουμένη σήμερα Λακωνική, έγραψα και γραμματική και συνέταξα λεξιλόγιο εξ αυτών των στοιχείων. Σε αυτά τα τραχύτατα και σχεδόν απάτητα βουνά διαφυλλάσσουν πολλλές αρχαίες λέξεις και φόρμες δωρικές και νέους και κοινούς φθόγγους,λόγου ΄χαρη λένε κακά άντί κακή, ψιούχα αντί ψυχή,βροντά γιορτά κλπ
Ο Deville στη ‘ μελέτη της τσακωνικής διαλέκτου” που εξέδωσε το 1866, γράφει “le tsakonien est l heritier de ce dial;ecte lakonien qui se parlais autrefois precisement danw les memes localite( Etuide du dialecte tzkonien 1866 δηλαδή η κληρονομιά αυτής της λακωνικής διαλέκτου που μιλιόταν στο παρελθόν, επιμελώς διαφυλαχθείσα στους ίδιους αυτούς τόπους.
ΟΓερμανός Φαλμεράυερ, που με τα εσφαλμένα επιχειρήματά του προσπάθησε να αμφισβητήσει, χωρίς φυσικά να το κατορθώσει,την ιστορική προέλευση και συνέχιση της Ελληνικής φυλής, για τους Κυνουριείς παραδέχεται ότι η εισβολή των Σλαύων δεν επηρέασε τους κατοίκους των ορεινών περιοχών του Μαλεβού. Αυτό φαίνεται. γράφει, από τη γλώσσα των Τσακώνων και από τα έθιμά τους, μερικά από τα οποία φθάνουν μέχρι των χρόνων του Λυκούργου ( Η Φραγκοκρατία στην Ελλάδα σε΄40)
Εκείνος όμως που μελέτησε σοβαρά τα τσακώνικα και ανακάλυψε την ιστορική τους σημασία,παρέχοντας άφθονα προς τούτο στοιχεία, ήταν ο γλωσσολόγος Δέφνερ,υφηγητής της γλωσσολογίας της Λατινικής γλώσσας και φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από το 1872-1878. Κατόπιν εντολής της Ακαδημίας του Βερολίνου, περιώδευσε το 1874 και 1875 την Πελοπόννησο για να μελετήσει τη γλώσσα και τα διάφορα τοπικά ιδιωματα. Στην Τσακωνιά πήγε το 1874 και έμεινε 3 εβδομάδες, άλλά το 1875 ξαναπήγε όπου παρέμεινε επί 35 μήνες ” προς πλήρη εκμάθηση της διαλέκτου” ” Γεωργοί και ποιμένες των ορεινών χωρίων, γέροντες και γραίαι του Λεωνιδίου κλπ υπήρξαν οι διδάσκαλοί μου” μας πληροφορεί ο ίδιος.
Ο μεγάλος αυτός ερευνητής έγραψε αξιόλογα βιβλία για τα τσακώνικα, όπως ” περί της τσακωνικής διαλέκτου” όπου αποκαλύπτει ότι χαρακτηριστικό αυτής είναι το δωρικό α αντί του ιωνικού η,παραδέχεται δε ότι η λέξη ” Τσάκωνας προήλθε από παραφθορά από τις λέξεις ” τους Λάκωνας-Τσλάκωνας-Τσάκωνας” από εκεί δε και η ονομασίατηςπεριοχής που μιλιέται η δωρική ‘ Τσακωνιά”.΄Εγραψε δε επίσης δύο διατριβές το 1875 και 1880, την ” ΤσακωνικήνΓραμματική το 1881, Λαογραφικά το 1922,’ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΤΣΑΚΩΝΙΚΗΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΥ το 1923, έργο για το οποίο η τότε Κοινότητα Λεωνιδίου (σήμερα το Λεωνίδιο είναι πρωτεύουσα της Επαρχίας Κυνουρίας και εποπτεύει το Δήμο Νότιας Κυνουρίας), τον τίμησε με τη ανακήρυξή του σε επίτιμο δημότη της,” τσακώνικα πάραμύθια” το 1926,
Αλλά και ¨Ελληνες λόγιοι και επιστήμονες ασχολήθηκαν και αποκάλυψαν τη γνησιότητα της τσακώνικης και την προέλευσή της από την αρχαία δωρική. Πρώτος ο ιερέας < Οικονόμου καταγόμενος από το Λενίδι έγραψε την ” Πραγματεία της Λακωνικής (Τσακωνικής) γλώσσης” το 1846
Ο καθηγητής Γ. Χατζηδάκης στα ” Ακαδημαϊκά Αναγνώσματα (τό, Α σε΄68-69) επαναλαμβάνει αυτό που και Αγγλος καθηγητής Thumb εγραψε το 1894 στη διατριβή του die etyhnographische stellyng der Tzakonen= η εθνογραφική θέση των Τσακώνων, ότι ” ο δωρισμός της Τσακωνικής έγινε κοινό κτήμα της επιστήμης”
Ο λόγιος φιλόσοφος Μιχ.Λεκός, γνήσιοε Τσάκωνας έγραψετο 1920 πόνημα ” περί των τσακώνωνκαι τσακώνικής διαλέκτου” ΟΛ Στρατήγης το διήγημα ΑΤσιουράνα για να τιμήσει τη γλώσσα των προγόνων του
Ο καθηγητής της αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης Κ. Ρωμαίος πρϊστάμενος και διευθύνων τις ανασκαφές που έγιναν στην Κυνουρία στις αρχές του 20 αιώνα, ανακάλυψε ίχνη πολλών αρχαίων πόλεων όπως ” τας Γλυμπείς” σημερινά Λύγκια,κοντα στον΄Αγιο Βασίλη και Πλατανάκι, ” την πολίχνην” σήμερα Πούληθρα,”Τις Πρασιές”-“Βρασια” κοντα στην Πλάκα λεωνιδίου. ” Θυρέα” στον΄Αγιο Ανδρέα,ανακάλυψε δε στην κορυφή του σημερινού ” Σερνιάλι” αρχαία αναθήματα, βάσει βωμού. αρχαίο τείχος κυρίως δε το μικρό αγαλματάκι αφιερωμένο στον ” ΑΠΕΛΟΝ ΤΥΡΙΤ (Α) , καθώς και ίχνη ιερού αφιερωμένου στον Απόλλωνα τον οποίο αποκαλούσαν Τυρίτα, η δε επιγραφή αυτή ” παρείχε το απροσδόκητον κέρδοςότι το όνομα του εγγύς τσακώνικου χωρίου ΤΥρός είναι Αρχαίον”. Ενθουσιασμένος από την επίτυχία της αποστολής του ο Ρωμαίος καταλήγει ” δια της αρχαίας ονομασίας εβεβαιώθιη η θέσις του Τυρού. Αλλά των επιγραφών δεν είναι κατώτεραι,κατά την αποδεικτικήν δύναμιν, αι αρχαίαν καταγωγήν έχουσαι τοπονυμίαι. Τοιαύτας δέον να περιμένωμεν πολλάς εν τη ορεινή χώρα,ένθα θαυμασίως διετηρήθη η αρχαία λακωνική διάλεκτος εις το μήπω τελείως εξετασθέν πολύτιμον γλωσσικόν ιδίωμα”
Ο σπουδαιότερος όμως κ;ι συστημαστικώτερος ερευνητής και συγγραφέας υπήρξε ο δικός μας καθηγητής ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΩΣΤΑΚΗΣ, από τα Μέλανα, που έγραψε Γραμματική για τα Τσακώνικα, αλλά το σπουδαιότερο έργο του υπήρξε το τρίτομο λεξικό του ΤΗΣ ΤΣΑΚΩΝΙΚΗΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΥ, που το εξέδωσε το 1987 η Ακαδημία Αθηνών η οποία και εβράβευσε τον συγγραφέα. ΄Ενα σπουδαίο έργο που είναι οδηγός μας
ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ σε ΌΛΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΣ. ΤΟΥΣ ΕΥΓΝΩΜΟΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΕΤΟΥΜΕ ΔΑΦΝΙΝΟ ΣΤΕΦΑΝΙ ΓΙΑ ΝΑ ΤΙΜΗΣΟΥΜΕ ΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΙΟ ΠΟΛΛΕς ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΚΑΙ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΣΤΟΝ ΠΑΤΡΙΩΤΗ ΜΑΣ ΘΑΝΑΣΗ ΚΩΣΤΑΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΕΡΓΟ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΦΗΣΕ
ΝΙΚΟΛΣΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
Κείμενο: Νίκος Μαρνέρης
Από το φίλο μας Νίκο Μαρνέρη
“Ανεπανάληπτο το « Παράδοση δεν είναι η διατήρηση της στάχτης ,αλλά η μεταφορά της φλόγας». Θα πρόσθετα να ανάψεις φλόγα από τη σπίθα που διατηρείται στη στάχτη , να την μεταφέρεις και να την παραδώσεις στις σημερινές και μελλούμενες γενιές. Μου θύμισες που καθισμένος στα γόνατα μέσα στη σπηλιά, έψαχνα μέσα στη στάχτη για να βρώ το αναμμένο ακόμη καρβουνάκι, να το παίρνω , να το βάζω πάνω στην αφάνα και να φυσάω με υπομονή και επιμονή ώσπου να ανάψει η λαμπούρα ( ναι λαμπούρα έτσι τη λέγαμε και έτσι πρέπει να τη θυμόμαστε σαν εικόνα).”
astrosgr.com 