ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ Ἱστορίαι (2.27.1-2)
[2.27.1] “Ἀνέστησαν δὲ καὶ Αἰγινήτας τῷ αὐτῷ θέρει τούτῳ ἐξ Αἰγίνης Ἀθηναῖοι, αὐτούς τε καὶ παῖδας καὶ γυναῖκας,…..2.27.2] ἐκπεσοῦσι δὲ τοῖς Αἰγινήταις οἱ Λακεδαιμόνιοι ἔδοσαν Θυρέαν οἰκεῖν καὶ τὴν γῆν νέμεσθαι, ….ἡ δὲ Θυρεᾶτις γῆ μεθορία τῆς Ἀργείας καὶ Λακωνικῆς ἐστίν, ἐπὶ θάλασσαν καθήκουσα. καὶ οἱ μὲν αὐτῶν ἐνταῦθα ᾤκησαν, οἱ δ᾽ ἐσπάρησαν κατὰ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα”.
Θυρεάτις Γη ( Θυρέα)
Η Κυνουρία αντλεί το όνομα της από τον αρχαίο οικιστή της περιοχής Κύνουρο, γυιό του Περσέα σύμφωνα με την Αργεία παράδοση. Οι κάτοικοι την Κυνουρίας ήταν σε σειρά Πελασγοί, Δαναοί, Ίωνες και Δωριείς.Οι Κυνουριείς ήταν Ιώνες και έδωσαν το όνομα στην περιοχή από το όνομα τους.
Στη βόρεια Κυνουρία , στα αρχαία χρόνια αντιστοιχούσε στην περιοχή της Θυρεάτιδος γης , υπήρχε ο κύριοτερος οικισμός της περιοχής η Θυρέα και δευτερεύοντες η Ανθήνη, η Νηρίηδα, η Εύα στην οποία βρίσκεται η πασίγνωστη Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού και αργότερα τουλάχιστον από το 2.μ,χ αιώνα το Άστρος.
Υποστηρίζεται η άποψη από τους ιστορικούς οι Θυρεάτες προέρχοντο από τους Δαναούς. που εγκαταστάθηκαν στο Άργος, την πρώτη πόλη της Ευρώπης, από το 2,800-2,000 π.χ.
«Το ιστορικό Άστρος Κυνουρίας βρίσκεται στη δυτική παραλία του Αργολικού ,εκεί που στο παραπάνω χάρτη διακρίνεται η αρχαία πόλη της Θυρέας, νότια από την πρώτη πόλη της Ευρώπης το ιστορικό Άργος και την έδρα του Μυκηναϊκού πολιτισμού Μυκήνες».
Γενικά τον μεσαίωνα οι δραστηριότητες στο Θυρεάτικο κάμπο και στα παράλια ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Οι ιστορικοί για την περίοδο πρίν το 1800, δεν κατέγραψαν σημαντικά γεγονότα για την περιοχή γιατί απλούστατα δεν υπήρχαν. Αναφέρουν διάφορα ονόματα για την περιοχή χωρίς τεκμηριωμένες λεπτομέρειες , όπως Άστρος, Aστρίτσι , Καστράκι, Τoastri, Οstrici,Laprici, Astritsι, Αstrizzi, Astrisssi, Stella . Οι πληροφορίες είναι γενικές, απλές αναφορές σε έγγραφα η πρόσωπα , ατεκμήριωτες , αντικροούμενες και συγκεχυμένες.
Φαίνεται το αναφερόμενο “Toastri” είναι το σημερινό Άστρος γιατι ταυτόχρονα αναφέρονται σε διαφορετικούς χάρτες ανaτολικά η νότια από το “Toastri” το Οstrici, Laprici, Stella. Διαβάσαμε μεταξύ άλλων το όνομα Άστρος προήλθε από τη λέξη άστυ, Άστρι, Άστρος , σαν άστυ το γεωγραφικό κέντρο της Θυρεάτιδας Γής. Ενδιαφέρον είναι σε χάρτες επίσης ο Αγιάννης αναφέρεται σαν «Άστρος» και το Άστρος σαν «Άγιος Ιωάννης».
Η χαρτογράφηση τον μεσαίωνα γινόταν βασικά από έγγραφα και πληροφορίες που πολλές φορές ήταν εσφαλμένες και ανακρίβωτες. Οι χαρτογράφοι του μεσαίωνα αντέγραφον, χωρίς έλεγχο ο ένας το άλλον, για το λόγο αυτό βλέπουμε το ανύπαρκτο νησί Stella που αναφέρεατι από τον Gastaldi μέσα στη θάλλασα σαν πραγματικό νησί να υπάρχει επίσης λανθασμένα σε πολλούς μελλοντικούς χάρτες .Επίσης οι πληροφορίες στους χάρτες είναι ατεκμηρίωτες, αντικροούμενες και συγκεχυμένες.
Οι κάτοικοι στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ανέβηκαν στα βουνά βασικά για δύο λόγους, για να γλυτώσουν από τους κατακτητές , που προτιμούσαν τα παράλια και τις μεγάλες πόλεις, και για να μην τους «φάει ο κάμπος» με την ελονοσία και τις ασθένειες.
Το Άστρος και το Παράλιο Άστρος δεν αναφέρονται για εκατονταδες χρόνια στους Τούρκικους φορολογικούς καταλόγους , αλλά αναφέρονται τα άλλα μεγάλα ιστορικά χωριά. Ο λόγος που το ¨Αστρος δεν αναφέρεται στους Τούρκικους φορολογικούς καταλόγους είναι ότι αναφερόταν ο Αγιάννης ,που ήταν το μητροπολιτικο κέντρο της Θυρέας για εκατονταδες χρόνια και ο Αγιάννης ήταν μία κοινότητα με το Άστρος , ήταν οι ίδιοι κάτοικοι, και ο Αγιάννης αναφερόταν επίσης σαν Άστρος.
Από
Venetians and Ottomans in SouthEast Peloponnese (15th*18th century)
Dr, Evangelia Balta Director of Studies (Institute for Neohellenic Research/National Hellenic Research Foundation)
Πλυθησμός, Πρώτη Τουκοκρατία 1540-1685
Άγιος Ιωάννης (203), Αγιος Ιωάννης Θεολογος (107), Aγιος Πέτρος (300) , Βέρβενα (162), Δολιανά (49), Καστάνιτσα (494), Κορακοβούνι (25), Μελιγού (210), Πλάτανος (57), Πραστός (461), Τρεστενα (84) ,
Στα βουνά της Κυνουρίας και της Αρκαδίας γενικά δεν υπήρχαν Τούρκοι, αλλά οι Τουρκοι είχαν βάλλει τους συνεργάτες κοτζαμπάσηδες να εισπράτουν το «χαράτσι» και ένας από τους μεγάλους φορεοεισπράκτορας και φίλος του σουλτάνου ήταν και ο Αναγνώστης Παπάζογλου ,που τον εφοβόντουσαν οι Έλληνες και επίσης οι Τούρκοι σε ολόκληρη την Πελοποννήσο. Ο «Τουρκοπαπάζογλου» κυνηγούσε τον Κολοκοτρώνη πολλά χρόνια.
Κατά το 1805 – 1806 όταν έγινε ο μεγάλος διωγμός των κλεφτών, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης κατέφυγε στη Μάνη. Όταν το έμαθε ο πασάς της Τριπολιτσάς, έστειλε τον Αναγνώστη Παπάζογλου με 50.000 γρόσια στον Μπέη της Μάνης, Αντώνμπεη Γρηγοράκη. Όταν έφτασε ο Παπάζογλου, συνάντησε τον Αντωνόμπεη, του παρέδωσε τα γρόσια και την εξής διαταγή: <<Το κεφάλι του Κολοκοτρώνη. Ειδεμή να βάψετε όλοι από τώρα μαύρα τα σκουτιά (= ρούχα) σας>>. Ύστερα, ο Μπέης έδωσε τα λεφτά στον μανιάτη Κωνσταντίνο Δουράκη, προκειμένου να βρει και να παραδώσει στον πασά τον Κολοκοτρώνη. Ως γνωστόν ο Δουράκης παγίδευσε τον Κολοκοτρώνη στον πύργο του, αλλά ο Κολοκοτρώνης δραπέτευσε και κατέφυγε στη Ζάκυνθο.» Θέλουμε να αναφέρουμε ότι οι λέξεις, κοτζαμπάσηδες και συνεργάτες , είναι οι πιο βρώμικες λέξεις της Ελληνικής γλώσσας.
Στα βουνά της Κυνουρίας εβασίλευαν οι «κλέφτες» αγωνιστές , που «έκλεβαν» τους Τούρκους φοροεισπράκτορες και τους συνεργάτες τους κοτζαμπάσηδες . Για το λόγο αυτό , που οι κλέφετς εβασίλευαν στα βουνά, βασικά η επνάσταση άρχισε στα βουνά και αναμφισβήτητα το “στρατόπεδο των Βερβένων” στα βουνά έπαιξε καταλυτική σημασία για την οργάνωση και επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα .Δεν είναι υπερβολή να πούμε από το “στρατόπεδο των ιστορικών Βερβένων” άρχισε ουσιαστικά και στρατιωτικά η απελευθέρωση της πατρίδας μας.
Τον 17ον και 18ον αιώνα οι Αγιαννίτες άρχιζαν να χτίζουν περισσότερα «καλύβια» και « αρχοντικά» στο Άστρος , που μερικά υπάρχουν και σήμερα.
Ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης (1741-1819) το 1798 έχτισε την Σχολή Καρυτσιώτη στον λόφο Κουτρί στον Αγιάννη ,επίσης το 1798 άρχισε να χτίζει το μεγαλοπρεπές μέγαρο που ονόμασε «ΑΣΤΡΟΣ» στη Τεργέστη,έχει ιδιαίτερη σημασία που δεν το ονόμασε Αγιάννης, ( αργότερα γνωστό σαν Palazzo Cartsiotti). Ο Αγιαννίτης ευεργέτης μας τιμούσε στην διασπορά έμπρακτα την γενέτειρα του Άστρος (Αγιάννης ) και το 1805 έχτισε στο Άστρος το παράρτημα της Σχολής του Αγίου Ιωάννη και με το αδελφό του Γεώργιο, επίσης το 1805, έφερε και το νερό στο Άστρος από την «μάννα του νερού» της Λουκούς.
Οι επαναστατημένοι Έλληνες επέλεξαν τελικά το Άστρος και το Αγροκήπιο Καρυτσιώτη για την Εθνοσυνέλευση ως «τόπος του Έθνους». Η Συνέλευση, στα πρότυπα των Συνταγμάτων της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 μ.Χ., συνέταξε και τη «Διακήρυξη της Β΄ των Ελλήνων Συνελεύσεως» υπογραμμένη από 128 Πληρεξούσιους, μεταξύ των οποίων και ο Κολοκοτρώνης, «Εξεδόθη εν Άστρει εντός του Μουσείου του Καρυτσιώτου», λέει η διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης..
Από Διοικητικές μεταβολές της Τ.Α.-ΕΕΤΑΑ (eetaa.gr)
Με την πρώτη διοικητική διαίρεση του ελληνικού κράτους το 1835, το Άστρος εντάχθηκε στον Δήμο Θυρέας με έδρα τον οικισμό Άγιος Ιωάννης (ΦΕΚ 16Α – 24/05/1835). Από το 1841 έως το 1912, το Άστρος ήταν η χειμερινή έδρα του Δήμου Θυρέας , ο Αγιάννης ήταν η θερινή έδρα {ΦΕΚ 5Α – 08/03/1841) . Από το 1912 ο οικισμός αποτέλεσε έδρα κοινότητας Άστρους η οποία εξελίχθηκε στο Δήμο Άστρους το 1985 (ΦΕΚ 99Α – 28/05/1985)( Για ιστορικούς λόγους έγινε δήμος). Από το 1998 το Άστρος αποτελεί έδρα του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας (ΦΕΚ 244Α – 04/12/1997) . Το 1845 Ο Αγιάννης αποτέλεσε την θερινή έδρα της Επαρχίας Κυνουρίας.
Παράλιον Άστρος (Αρκαδίας) ΦΕΚ 32Α – 08/12/1845 . Ο οικισμός προσαρτάται στο δήμο Θυρέας. ΦΕΚ 252Α – 24/08/1912. Ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Θυρέας και ορίζεται έδρα της κοινότητας Παραλίου Άστρους.
Γνωρίζουμε ότι στη Θυρεάτιδα Γη τουλάχιστον τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια (2008-2022) υπάρχουν «βαρβαρισμοί και σολοικισμοί» ,πολλά ανεξήγητα και παράλογα που αδίστακτα και προκλητικα παρουσιάσθηκαν με την εκπομπή τοπόσημα της ΕΡΤ και στο Σχέδιο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του δήμου μας και υπάρχει συνέχεια της στενοκεφαλιάς, κουταμάρας και στραβομάρας . Βάρβαροι στην αρχαία Ελληνική γλώσσα δεν ήταν οι απολίτιστοι , αλλά αυτοί που δεν μιλούσαν Ελληνικά και «βαρβαρισμός» στη νέα Ελληνική είναι τα γραμματικά λάθη και «σολοικισμός» τα συντακτικά λάθη και κατά επέκταση οι αρλούμπες και κουταμάρες.
Θα επανέλθουμε άλλη φορά στους γνωστούς πλέον «βαρβαρισμούς» και στις γραφικές κουταμάρες , αλλά κρίνουμε αναγκαίο να απαντήσουμε συνοπτικά στα «τοπόσημα» και σε όλα αυτά τα «σχέδια» ,με συγκεκριμένα έγγραφα και όχι με ατεκμήριωτες ευχές και όνειρα καλοκαιρινής νύκτας.
1) Η Συνέλευση, στα πρότυπα των Συνταγμάτων της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 μ.Χ., συνέταξε και τη «Διακήρυξη της Β΄ των Ελλήνων Συνελεύσεως» υπογραμμένη από 128 Πληρεξούσιους, μεταξύ των οποίων και ο Κολοκοτρώνης, «Εξεδόθη εν Άστρει εντός του Μουσείου Καρυτσιώτου», λέει η διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης.. «Εξεδόθη εν Άστρει». Το Άστρος το βρήκαν εκεί οι πληρεξούσιοι της Εθνοσυνέλευσης και ο Κολοκοτρώνης , υπήρχε πριν το 1823, δεν το εφεύραν εκείνη την ημέρα. ( Η διακήρυξη ευτυχώς το λέει καθαρά «Εξεδόθη εν Άστρει εντός του Μουσείου Καρυτσιώτου», για να μην υπάρχουν παρερμηνείες ,όπως για το ΚολοκοτρωνέΙκο Τραπέζι, από τους άσχετους «βάρβαρους»
2) Με την πρώτη διοικητική διαίρεση του ελληνικού κράτους το 1835, το Άστρος εντάχθηκε στον Δήμο Θυρέας με έδρα τον οικισμό Άγιος Ιωάννης (ΦΕΚ 16Α – 24/05/1835). Από το 1841 έως το 1912, το Άστρος ήταν η χειμερινή έδρα του Δήμου Θυρέας.
3) Οι πρώτοι κάτοικοι του Παραλίου Άστρους Ζαφειρόπουλοι δεν κατάφεραν το 1835 να εντάξουν το Παράλιο Άστρος στο δήμο Θυρέας, γιατί πιθανόν τότε δεν είχε τελειώσει ο οικισμός .Το Ελληνικό κράτος έκρινε τότε δεν υπήρχαν τα κατάλληλα κριτήρια.
4) Ο οικιστής του Παραλίου Άστρους Πάνος Ζαφειρόπουλος η Άκουρος και οι αδελφοί του αργότερα το 1845 κατάφεραν να εντάξουν το Παράλιο Άστρος στον δήμο Θυρέας. ΦΕΚ 32Α – 08/12/1845 .
https://www.eetaa.gr/metaboles/oikmet_details.php?id=10479
Διοικητικές μεταβολές της Τ.Α.-ΕΕΤΑΑ (eetaa.gr)
Διακρίνονται οι σφραγίδες της Κοινότητας του Παραλίου Άστρους , από τις αρχές του 20 αιώνα αρχικά, «ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΑΣΤΡΟΥΣ» 1912 και αργότερα «ΚΟΙΝΟΤΗς ΠΑΡΑΛΙΟΥ ΑΣΤΡΟΥΣ» 1932
Το Άστρος και ο Αγιάννης είναι μια κοινότητα και το σπουδαιότερο οι κάτοικοι είναι οι ίδιοι, είχαν και έχουν σήμερα σπίτια στον Άγιάννη και στο Άστρος για πολλές εκατοντάδες χρόνια. Από το χωριό Άγιος Ιωάννης προήλθε το Άστρος , το Παράλιο Άστρος, αλλά και άλλοι οικισμοί.
Η πρώτη επίσημη αναφορά της πόλης με το όνομα «Άστρος» συναντάται σε χρυσόβουλο του έτους 1293 του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου . Η πρώτη όμως αναφορά με το όνομα «Άστρον» απαντά στο Γεωγράφο Κλαύδιο Πτολεμαίο (2ος αι. μ.Χ.). Ο Νίκος Βέης (1883–1958) καθηγητής Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκός αναφέρει «έχομε κατ΄ επανάληψιν μνείας του Κυνουριακού αυτού πολίσματος» του Άστρους το 1320,1372,1374, 1407,1421, ,1435, 1463, 1467, 1471, 1481.
Ο Φρατζης αναφέρει το Άστρος και το Άγιο Ιωάννη το 1435
Από
Θανάση Π. Κωστάκη: Σύντομη γραμματική της Τσακώνικης Διαλέκτου (BT),1951
«Από το Φρατζή,έκδοση Βόννης σ.159…..Και κατά αρχάς του θέρους του ς@μγ (=1435)…. αί είσιν αι κάτω γεγραμμέναι χώραι και πόλεις και κώμαι, Άστρον,άγιος Πέτρος, Άγιος Ιωάννης, Πλαταμόνας (Σημερ.Πλάτανος),Μελίγον (σημρ. Μελιγού),Προάστειον (σημερ,Πραστός) ,Λεωνίδας (σημερ.Λεωνίδιον), Κυπαρισσία (σημερ.Κυπαρίσσι) ,Ρέοντας και Σίτανας (σημερ.Σίταινας)…Βλ.Σ.Λάμπρου,Μικταί Σελίδες , Αθήναι 1905 σ.416-419 και Φ.Κοκκουλέ, Αθηνά 39 (1927) σ.122»
Ο Γ. Τερτσέτης αναφέρει «συνέτρωγαν ο Δημήτριος Υψηλάντης και ο Κολοκοτρώνης εις τους ίσκιους των δένδρων του Άστρους».(Διήγησις Συμβάντων της Ελληνικής φυλής σελ.287) Ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη Φωτάκος αναφέρεi μετά από το τραπέζι : «Από το Άστρος επεράσαμεν εις τον Άγιον Ιωάννην, και από εκεί, αφού εγευματίσαμεν εις ταις καμάρες του Αγίου Πέτρου, εφθάσαμεν εις Βέρβαινα». Η Συνέλευση, στα πρότυπα των Συνταγμάτων της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 μ.Χ., συνέταξε και τη «Διακήρυξη της Β΄ των Ελλήνων Συνελεύσεως» υπογραμμένη από 128 Πληρεξούσιους, μεταξύ των οποίων και ο Κολοκοτρώνης, «Εξεδόθη εν Άστρει εντός του Μουσείου του Καρυτσιώτου», “Ήδη δε μετά δεκαέξ μήνας Δευτέραν να συγκροτήση εν Άστρει συνέλευσιν ....»λέει η διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης .
Για πολλούς αιώνες πριν την επανάσταση του 1821 σε διαφορές αναφορές και χάρτες οι δύο οικισμοί το Άστρος και ο Αγιάννης ανακατεύονται , το Άστρος αναφέρεται Άστρος ,γίνεται Αγιάννης ,Καλύβια Άστρους, Αγιαννίτικα καλύβια και ο Αγιάννης αναφέρεται Aγιάννης, γίνεται Άστρος, ορεινό Άστρος ,επάνω Άστρος , Αγιάννης του Άστρους και Αγιαννίτικα καλύβια.
Ο Αγιάννης αναφέρεται για πρώτη φορά το 1435 στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή και πιθανόν πήρε το όνομά του από την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, που βρίσκεται στο κάτω μέρος του χωριού. Από το ίδιο σιγίλλιο του 1638 πληροφορούμαστε ότι ο Αγιάννης έγινε πατριαρχική εξαρχία «χάριν βεβαίως τῆς Σχολῆς τοῦ Ἀγίου Ἱωάννου, λειτουργούσης πολλοῦ παλαιότερον». Σύμφωνα, λοιπόν, με το συγκεκριμένο απόσπασμα στον Άγιο Ιωάννη λειτουργούσε σχολείο, πολύ πριν το 1638. Στον Άγιο Ιωάννη, λειτουργούσαν επίσης και «κατώτερα» σχολεία, όπως αυτό του Παπακυριακού και κρυφά σχολεία, αρχικά στο Μετόχι της Μονής Λουκούς, Άγιος Δημήτριος και αργότερα στους νάρθηκες των εκκλησιών του χωριού.
Oι Αγιαννίτες πραγματικά δεν παραδόθηκαν ποτέ στους κατακτητές και για απόδειξη με το τρόπο τους κατάφεραν να κρατήσουν τα σχολεία τους ανοικτά όλη την διάρκεια του τούρκικου ζυγού και διατήρησαν κρυφά και φανερά αναμμένη την φλόγα του έθνους.
Η περίφημη και “καλλιμάρμαρος” Σχολή Καρυτσιώτη.
Από κτητορική επιγραφή της Σχολής Καρυτσιώτη του Αγιάννη.
«1798 ΕΝ ΜΗΝΙ ΙΟΥΛΙΩ 18
Η ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΦΙΛΟΘΕΑΜΟΝΑ
ΤΙ ΕΣΤΗΚΑΣ ΘΑΜΒΟΥΜΕΝΟΣ ΦΙΛΕ ΦΙΛΟΘΕΑΜΟΝ ΜΕ ΑΠΟΡΙΑΝ ΜΥΣΤΙΚΗΝ ΖΗΤΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΟΥ ΝΑ ΜΑΘΕΙΣ ΝΑ ΒΕΒΑΙΩΘΕΙΣ ΤΙ ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΜΟΥ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΜΕ ΕΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΕ ΚΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΑΜΩΜΑ ΜΟΥ………………………..
Περιοχή ”Κουτρί” Αγίου Ιωάννη (όπου η ιστορική Σχολή Καρυτσιώτη)
ΥΑ 147099/8654/11-4-1960, ΦΕΚ 199/Β/11-5-1960
Περί κηρύξεως αρχαιολογικού χώρου.
“Χαρακτηρίζομεν ως αρχαιολογικόν χώρον την περιοχήν ”Κουτρί” του χωρίου Άγιος Ιωάννης Κυνουρίας, θερινήν έδραν του Άστρους, ένθα ελειτούργησεν η ιστορική σχολή Καρυτσιώτη εν έτει 1798”.
Ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης (1741-1819) γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη) και κατά την Αγιαννίτικη παράδοση, έφυγε “με το ένα τσαρούχι”.Το 1798 έκτισε την μεγαλοπρεπή και “καλλιμάρμαρο” Σχολή Καρυτσιώτη στον λόφο Κουτρί στον Αγιάννη και το 1805 έχτισε στο Άστρος το παράρτημα της Σχολής του Αγίου Ιωάννη. Ο μεγάλος ευεργέτης μας από την διασπορά ενδιαφερόταν έμπρακτα για την απελευθέρωση της πατρίδας μας και είχε σχετικές επαφές με πολλούς μεγάλους της εποχής του , όπως με το Ρήγα Φεραίο και τον Μέττερνιχ. Το 1798 επίσης άρχισαν οι εργασίες για το μεγαλοπρεπές μέγαρο του στην Τεργέστη , που το είχε ονομάσει «Άστρος» και αργότερα ονομάσθηκε μετά τον θάνατο του μέχρι σήμερα Palazzo Carciotti. Ο Μέττερνιχ ο σπουδαιότερος πολιτικός της Ευρώπης και φημισμένος υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας το 1816 φιλοξενήθηκε και έμεινε για ένα διάστημα στο μέγαρο «Άστρος» ,στη σημερινή οδός 3ης Νοεμβρίου, όπου βρίσκεται το κτήριο, ονομαζόταν μέχρι το 1918 Riva Carciotti, δηλαδή οδός Καρυτσιώτη. Aναφέρεται ότι έχτισε την Σχολή στον Αγγιάννη και το Άστρος με προτροπή του εθνικού ήρωα Ρήγα Φεραίου, για να μάθουν «γράμματα» και την ιστορία τους οι σκλάβωμένοι τότε συμπολίτες του και να επαναστατήσουν . Επίσης στο μέγαρο του παρείχε καταφύγιο στη σοφίτα αυτού του αρχοντικού για μήνες στους διασωθέντες Ιερολοχίτες, στρατιωτικό τμήμα της ελληνικής επανάστασης για την εθνική ανεξαρτησία.
Το Ελληνικό κράτος αναγνωρίζοντας την μεγάλη προσφορά της Σχολής Καρυτσιώτη στο Ελληνικό έθνος εκήρυξε σαν «ιστορικόν διατηρητέον μνημείον», «ιστορικό τόπο» και «αρχαιολογικόν χώρον».
Περιοχή ”Κουτρί” Αγίου Ιωάννη (όπου η ιστορική Σχολή Καρυτσιώτη)
ΥΑ 147099/8654/11-4-1960, ΦΕΚ 199/Β/11-5-1960
Περί κηρύξεως αρχαιολογικού χώρου.
“Χαρακτηρίζομεν ως αρχαιολογικόν χώρον την περιοχήν ”Κουτρί” του χωρίου Άγιος Ιωάννης Κυνουρίας, θερινήν έδραν του Άστρους, ένθα ελειτούργησεν η ιστορική σχολή Καρυτσιώτη εν έτει 1798”.
ΥΑ 47192/1433/11-6-1946, ΦΕΚ 127/Β/8-8-1946
‘Κηρύσσομεν ως ιστορικόν διατηρητέον μνημείον το εν Άστρει διδακτήριον ένθα συνήλθεν εν έτει 1823 η β’ Εθνική Συνέλευσις”.
ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/65069/3340/1-8-2005, ΦΕΚ 1194/Β/30-8-2005
Τίτλος ΦΕΚ Χαρακτηρισμός της πλατείας σχολής Καρυτσιώτη και τμήματος του αγροκηπίου, στο Άστρος Κυνουρίας, ως ιστορικού τόπου.
«Χαρακτηρίζουμε ως ιστορικό τόπο το εναπομείναν σήμερα τμήμα εκτάσεως 18.850 τα.μ. του παλαιού αγροκηπίου (συνολικής εκτάσεως 46 στρεμμάτων), το οποίο ανήκε στη Σχολή Καρυτσιώτη και εντός του οποίου βρίσκεται η Σχολή Καρυτσιώτη, όπως αυτό εμφαίνεται στο Κτηματολογικό Διάγραμμα κλίμακας 1:1000 και σημειώνεται με τα στοιχεία 1, 2, 3 έως και 15, λόγω των σημαντικών ιστορικών γεγονότων, τα οποία έλαβαν χώρα στη συγκεκριμένη περιοχή.
Ο χώρος αυτός είναι τμήμα του αγροκηπίου – αρχικά 46 στρεμμάτων, το οποίο είχε δωρίσει ο Δημήτριος Καρυτσιώτης στη Σχολή, την οποία είχε ιδρύσει το 1805 – δενδροφυτεμένου με πορτοκαλιές, λεμονιές και ελιές, το προϊόν των οποίων χρησιμοποιούνταν για την πληρωμή των δασκάλων της Σχολής και την κάλυψη των εξόδων της.
Στο αγροκήπιο αυτό έλαβαν χώρα δύο σημαντικά γεγονότα της Επαναστάσεως, το γνωστό ως «κολοκοτρωναίικο τραπέζι της συμφιλίωσης» στις 19 Ιουνίου 1821, στο οποίο είχαν προσέλθει οι οπλαρχηγοί, προκειμένου να ξεπεραστούν οι αντιθέσεις και να ομονοήσουν για την επιτυχία της Επανάστασης που τότε ξεκινούσε, καθώς επίσης και η Β΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων (30 Μαρτίου έως τις 18 Απριλίου του 1823) με την παρουσία οπλαρχηγών, πολιτικών, πλήθους λαού και στρατού. Εντός της Σχολής η οποία περιλαμβάνεται στον υπό κήρυξη χώρο, συντάχθηκε η διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης».
Η σχολή Καρυτσιώτη έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την τοπική κοινωνία , έπαιξε πρωτεύοντα και καθοριστικό ρόλο για να γίνει ο Αγιάννης πρωτεύουσα της επαναστατημένης Ελλάδας, από τις 15 Αυγούστου έως την 1 Οκτωβρίου 1822 και για να γίνει η Β’Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων στο Άστρος το 1823.
Ο “Ιερός Xώρος” της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων, στο Άστρος (koinotita-astrous.gr)
ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/65069/3340/1-8-2005, ΦΕΚ 1194/Β/30-8-2005
Τίτλος ΦΕΚ Χαρακτηρισμός της πλατείας σχολής Καρυτσιώτη και τμήματος του αγροκηπίου, στο Άστρος Κυνουρίας, ως ιστορικού τόπου.
Το Ναύπλιο, που είχε αρχικά επιλεγεί για να πραγματοποιηθεί η Συνέλευση, απορρίφθηκε καθώς εθεωρείτο «τόπος μερικός», δηλ. κομματικός, υπό την απόλυτο επιρροή του Κολοκοτρώνη. Έτσι, επιλέχθηκε τελικά το Άστρος για την Εθνοσυνέλευση ως «τόπος του Έθνους», δηλαδή τόπος ουδέτερος, που δεν ανήκε σε κομματικές φατρίες.“ Οι συνεδριάσεις έγιναν στην ύπαιθρο, «μέσα εις ένα περιβόλι», σύμφωνα με τον Κολοκοτρώνη, «Εξεδόθη εν Άστρει εντός του Μουσείου του Καρυτσιώτου», λέει η διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης Στο Άστρος άρχισαν να προσέρχονται τα μέλη της κυβέρνησης από τις αρχές Μαρτίου, αλλά χρειάστηκε ένας περίπου μήνας μέχρι να έλθουν οι πληρεξούσιοι. Η συνέλευση άρχισε στις 10 Απριλίου 1823 στο Άστρος Κυνουρίας και κράτησε μέχρι τις 30 Απριλίου.
Διακρίνεται με την κίτρινη γραμμή «Ιερός Χώρος» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων και με την μπλε γραμμή είναι ο γειτονικός χωριστός χώρος το Προαύλιο της Σχολής.
Οι αποφάσεις της Εθνοσυνέλευσης ήταν σημαντικότατες για την ίδρυση και οργάνωση του Ελληνικού Κράτους.
Στις 13 Απριλίου 1823, αναθεωρήθηκε το Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος, το σύνταγμα το οποίο είχε ψηφιστεί την 1η Ιανουαρίου 1822 από την Α’ Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου. Το νέο Σύνταγμα ονομάστηκε «Νόμος της Επιδαύρου» (δείχνοντας τη συνέχεια του νέου Συντάγματος με το προηγούμενο).
Κατά τη Συνέλευση αποφασίστηκε να καταργηθούν οι τοπικοί οργανισμοί, η Μεσσηνιακή Γερουσία στην Καλαμάτα από τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, η Πελοποννησιακή Γερουσία στη Μονή Καλτεζών, η Γερουσία της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος στο Μεσολόγγι, από τον Αλ. Μαυροκορδάτο και ο Άρειος Πάγος στα Σάλωνα, για την Ανατολική Ελλάδα, από το Θ. Νέγρη, ώστε να υπάρχει ένα μόνο κέντρο εξουσίας και συντονισμού.
Ένα από τα σημαντικά σημεία της Β’ Εθνοσυνέλευσης είναι η κατάργηση της αρχιστρατηγίας, απόφαση που αν και χωρίς αναφορά στο όνομά του, κατάργησε τη θέση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Η απόφαση θεωρήθηκε σαν διακήρυξη του δημοκρατικού πολιτεύματος ,που όλες οι εξουσίες ανήκαν στους εκλεγμένους από καθολική ψηφοφορία αντιπροσώπους του έθνους.
Tο Έθνος απέκτησε οριστικό Σύνταγμα, που με απόφαση της συνέλευσης ήταν “ο ανώτερος νόμος και υπηρίσχυε των νόμων του βουλευτικού. Με απόφαση της συνέλευσης, την καταλυτική παρέμβαση του Κολοκοτρώνη, την οργή του λαού και του στρατού, απετράπει η εκποίηση των εθνικών γαιών – κτημάτων, που άφηναν πίσω τους οι Τούρκοι άρχοντες, που επεδίωκαν και ήθελαν οι κοτζαμπάσηδες της συνέλευσης. Το αναθεωρημένο Σύνταγμα, εξαιρετικά προοδευτικό και πρωτοποριακό για την εποχή του, περιείχε φιλελεύθερες και δημοκρατικές διατάξεις, που διασφάλιζαν τα ατομικά δικαιώματα του πολίτη. Θεσμοθετήθηκε η Δημόσια εκπαίδευση, λύθηκαν ζητήματα θρησκευτικής ελευθερίας, καθιερώθηκε η αρχή της ελευθεροτυπίας κ.α. Καταρτίστηκε και ο Ποινικός Κώδικας, βάσει του Βυζαντινού Δικαίου, για την προστασία του πολίτη από την ασυδοσία των αρχών.
Σημαντικό είναι επίσης το καταληκτικό κείμενο της Εθνοσυνέλευσης όπου γίνεται επαναδιακήρυξη της Εθνικής Ανεξαρτησίας και της απόφασης για συνέχιση της Επανάστασης με κάθε θυσία. Η Συνέλευση, στα πρότυπα των Συνταγμάτων της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 μ.Χ., συνέταξε και τη «Διακήρυξη της Β΄ των Ελλήνων Συνελεύσεως» υπογραμμένη από 128 Πληρεξούσιους, μεταξύ των οποίων και ο Κολοκοτρώνης, «Εξεδόθη εν Άστρει εντός του Μουσείου του Καρυτσιώτου», λέει η διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης. Η συνέλευση απάντησε με την διακήρυξη ,στην υφήλιο και τους μεγαλους της εποχής . «Είμεθα αποφασισμένοι να ανεξαρτισθώμεν, ως έθνος αυτόνομον και ανεξάρτητον».” λίγο επίκαιρο σήμερα…
Aρχαιολογικό Μουσείο Άστρους – Η Ιστορία του (koinotita–astrous.gr)
Η Σχολή Καρυτσιώτη (Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους)
ΥΑ 47192/1433/11-6-1946, ΦΕΚ 127/Β/8-8-1946
‘Κηρύσσομεν ως ιστορικόν διατηρητέον μνημείον το εν Άστρει διδακτήριον ένθα συνήλθεν εν έτει 1823 η β’ Εθνική Συνέλευσις”.
Η ιδέα του μουσείου Άστρους ξεκίνησε και έγινε πραγματικότητα το 1959 από τον αείμνηστο σεβαστό καθηγητή μας «αρχαίο Έλληνα» Κυριάκο (Κούλη) Χασαπογιάννη που μετέφερε τις αρχαιολογικές «συλλογές» στο τότε γειτονικό κτήριο του αγροκηπίου. Ο αείμνηστος καθηγητής μας Παναγιώτης (Πάνος) Καμπύλης συνέχισε με το ίδιο και καλύτερο τρόπο να υπηρετεί το μουσείο και τον τόπο. Ο φίλος και σεβαστός μας καθηγητής Ηλίας Σακαλής ,με την αναμφίβολα επίδραση του άλλου αείμνηστου καθηγητού μας Μίμη Σακαλή , του πατριώτη μας αρχαιολόγου, Παναγιώτη Φάκλαρη, καθηγητού της Κλασσικής Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ, και του Γεωργίου Σταϊνχάουερ, έφορου αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ, σχεδίασε και τελείωσε το έργο όπως το ξέρουμε σήμερα ,με μεγάλη εξυπνάδα και πολλή δουλειά , μετέφερε το 1985 το Μουσείο Άστρους από το κτήριο του αγροκηπίου στη Σχολή , «Μουσείο Καρυτσιώτη».
Οι συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνουν γλυπτά, κεραμική, χάλκινα αντικείμενα, επιγραφές, νομίσματα και άλλα ευρήματα από διάφορες θέσεις της αρχαίας Κυνουρίας, όπως τη Θυρέα και την Ανθήνη, το ελληνιστικό – ρωμαϊκό νεκροταφείο των Ελληνικών και το ιερό του Απόλλωνα Τυρίτα, του σημαντικότερου ιερού της αρχαίας Κυνουρίας κατά την αρχαϊκή και κλασική περίοδο (8ος-4ος αι. π.Χ.). Γλυπτά και αρχιτεκτονικά μέλη, όπως κιονόκρανα, εκτίθενται επίσης στον υπαίθριο προαύλειο χώρο του μουσείου.
Tο προαύλιο της Σχολής Καρυτσιώτη ( του Μουσείου Άστρους) (koinotita–astrous.gr)
Διακρίνεται με την μπλε γραμμή το Προαύλιο της Σχολής ,με την κίτρινη γραμμή είναι ο γειτονικός χωριστός «Ιερός Χώρος»της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων.
ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/65069/3340/1-8-2005, ΦΕΚ 1194/Β/30-8-2005
Τίτλος ΦΕΚ Χαρακτηρισμός της πλατείας σχολής Καρυτσιώτη και τμήματος του αγροκηπίου, στο Άστρος Κυνουρίας, ως ιστορικού τόπου.
Στον επιβλητικό χώρο του προαυλίου της σχολής Καρυτσιώτη περπάτησαν ο Κολοκοτρώνης και οι σύνεδροι της Εθνοσυνέλευσης. Οι συνεδριάσεις της Β΄Εθνοσυνέλευσης έγιναν στην ύπαιθρο, «μέσα εις ένα περιβόλι», σύμφωνα με τον Κολοκοτρώνη.
Το μουσείο διαθέτει επίσης μεγάλο Προαύλιο Χώρο, που υπάρχουν οι καμινάδες των δωματίων των οικότροφων μαθητών της σχολής με την δική τους ιστορία, ο οποίος έχει μετατραπεί σε αρχαιολογικό πάρκο και έκθεση. Στον προαύλιο χώρο ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει δύο αγάλματα σε ανάκλιντρο, του Ηρώδη Αττικού και της συζύγου του, καθώς και κίονες και κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού.
Tο Κολοκοτρωνέϊκο τραπέζι στο Άστρος (koinotita–astrous.gr)
ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/65069/3340/1-8-2005, ΦΕΚ 1194/Β/30-8-2005
Τίτλος ΦΕΚ Χαρακτηρισμός της πλατείας σχολής Καρυτσιώτη και τμήματος του αγροκηπίου, στο Άστρος Κυνουρίας, ως ιστορικού τόπου.
Η Αστρεινή παράδοση, φέρει τον Κολοκοτρώνη να παραθέτει γεύμα, το 1821 στο Άστρος, στο Δημήτριο Υψηλάντη, το γνωστό ως Κολοκοτρωνέικο τραπέζι,γίδα ψητή στρωμένη σε φύλλα, ασκί με ρετσινόκρασο και ψωμί,. Το γεύμα έγινε στο αγροκήπιο του Καρυτσιώτη κάτω από το τήλιο ,που ακόμα υπάρχει και αργοπεθαίνει, και στο χώρο υπάρχει σχετική πινακίδα, δίπλα στην Σχολή Καρυτσιώτη (νυν Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους).
«Η Αστρεινή παράδοσις διασώζει και τας φράσεις με τα οποίας ο Κολοκοτρώνης συνώδευε το ψητό κι το κρασί ,τα οποία έδιδεν εις τον πρίγκηπα. «Αυτό πρίγκηπα ,σου το προσφέρει η Ελλάς, με τα χρυσά πηρούνια της» Και όταν του έδωσε το κρασί μέσα σε κούπα από νεροκολόκυθο,του είπε. «Αυτό ,πρίγκηπα , σου το προσφέρει η πατρίς με τα χρυσά ποτήρια της» «
Ο γέρος του Μωριά έξυπνα και σκόπιμα προσπαθούσε να προσαρμόσει τον Υψηλάντη στην Ελληνική πραγματικότητα.
Ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη Φωτάκος αναφέρει μετά από το τραπέζι. : «Από το Άστρος επεράσαμεν εις τον Άγιον Ιωάννην, και από εκεί, αφού εγευματίσαμεν εις ταις καμάρες του Αγίου Πέτρου, εφθάσαμεν εις Βέρβαινα “.
“Σ υνέτρωγαν ο Δημήτριος Υψηλάντης και ο Κολοκοτρώνης εις τους ίσκιους των δένδρων του Άστρους” Γ.Τερτσέτης
Η πλατεία Καρυτσιώτη (koinotita-astrous.gr)
ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/65069/3340/1-8-2005, ΦΕΚ 1194/Β/30-8-2005
Τίτλος ΦΕΚ Χαρακτηρισμός της πλατείας σχολής Καρυτσιώτη και τμήματος του αγροκηπίου, στο Άστρος Κυνουρίας, ως ιστορικού τόπου.
Ο χώρος αυτός είναι τμήμα του αγροκηπίου – αρχικά 46 στρεμμάτων, το οποίο είχε δωρίσει ο Δημήτριος Καρυτσιώτης στη Σχολή, την οποία είχε ιδρύσει το 1805 – δενδροφυτεμένου με πορτοκαλιές, λεμονιές και ελιές, το προϊόν των οποίων χρησιμοποιούνταν για την πληρωμή των δασκάλων της Σχολής και την κάλυψη των εξόδων της.
Στο αγροκήπιο υπήρχαν δύο είσοδοι , η μία σώζεται και σήμερα κοντά και ανατολικά της σχολής. Η άλλη είσοδος ήταν μεγαλοπρεπέστατη και ιστορικό μνημείο, πιο κάτω από το δημοτικό σχολείο Άστρους , απέναντι από την οικία του Δημητράκη Ευθυμίου, που από εκεί πέρασε ο γέρος του Μωριά και οι σύνεδροι της Εθνοσυνέλευσης, αλλά μετά το 1966 την έφαγε επίσης η “ανάπτυξη” και η κουταμάρα μας , όπως το ίδιο έγινε και με τα φαγωμένα σκαλοπάτια της σχολής. Στη γωνία δίπλα από την είσοδο υπήρχε το πλίθινο κτήριο που χρησιμοποιούσαν ο γεωπόνος και οι κηπουροί του αγροκηπίου. Το κτήριο αυτο το 1959 έγινε το μουσείο Άστρους από τον αείμνηστο σεβαστό καθηγητή μας Κυριάκο (Κούλη ) Χασαπογιάννη. .Την δεκαετία του 1960 το Άστρος είχε Μουσείο που δυστυχώς σήμερα φαίνεται δεν μπορούμε να έχουμε , με τις «προφάσεις της ρωγμής και της στατικής επάρκειας» .
Το γεφύρι του υδραγωγείου της Λουκούς – astrosgr.com
Ο μεγάλος ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης το 1805, με τη βοήθεια του αδελφού του, Γεώργιου Καρυτσιώτη, έκτισε ένα πέτρινο υδραγωγείο, που άρχιζε πλησίον της Μονής Λουκούς από την πηγή «μάννα του νερού», για να έχει το ‘Αστρος νερό και “να ποτίζεται το αγροκήπιο για να είναι ανοικτή η Σχολή». Από το υδραγωγείο και άλλες πηγές υδρεύονται μέχρι και σήμερα το Άστρος, τα Κάτω Δολιανά, η Μονή Λουκούς, τα Κάτω Βέρβενα και το Παράλιο Άστρος. Σύμφωνα με την διαθήκη και τις οδηγίες του αδερφού του Γεωργίου το νερό του υδραγωγείου ανήκει το ένα τρίτο στη μονή Λουκούς , το ένα τρίτο στη σχολή Καρυτσιώτη ( στην πραγματικότητα για διατήρηση της σχολής έγινε το υδραγωγείο) και το ένα τρίτο στο χωριό.
“Εύα” Η Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού (koinotita–astrous.gr)
ΥΑ ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/3437/167/9-1-2012 – ΦΕΚ 35/ΑΑΠ/13-2-2012
Τίτλος ΦΕΚ
Έγκριση κήρυξης – οριοθέτησης ως ενιαίου αρχαιολογικού χώρου του ρωμαϊκού συγκροτήματος – έπαυλης Ηρώδου του Αττικού στην Εύα (Λουκού) και του αρχαίου λατομείου πωρόλιθου στη θέση «Κουφογή», Δήμου Βόρειας Κυνουρίας, Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Την έγκριση κήρυξης – οριοθέτησης ως ενιαίου αρχαιολογικού χώρου του ρωμαϊκού συγκροτήματος – έπαυλης Ηρώδου του Αττικού στην Εύα (Λουκού), που έχει ανασκαφεί στη θέση «Κολώνες» και του αρχαίου λατομείου πωρόλιθου στη θέση «Κουφογή», Δήμου Βόρειας Κυνουρίας, Περιφέρειας Πελοποννήσου, για λόγους προστασίας και ανάδειξης των σημαντικών μνημείων του αρχαιολογικού χώρου. Εντός της οριοθέτησης συμπεριλαμβάνονται πλέον των προαναφερομένων μνημείων, η διατηρητέα Ι.Μ. Λουκούς με πλήθος αρχαίων εντοιχισμένων στο καθολικό της Μονής και διάσπαρτων στον αύλειο χώρο και το χώρο στάθμευσης αυτής, η δίτοξη υδατογέφυρα ρωμαϊκών χρόνων ΝΑ της Ι.Μ. Λουκούς, οι διάσπαρτες αρχαιότητες στη θέση «Μάνα του Νερού» και τα εντοπισμένα οικοδομικά κατάλοιπα στη θέση «Καλάμι». Ο αρχαιολογικός χώρος οριοθετείται με ενιαία πολυγωνική γραμμή που σημειώνεται με κόκκινο χρώμα στο συνημμένο τοπογραφικό διάγραμμα, που αποτελεί απόσπασμα του χάρτη της ΓΥΣ 1/5000 και ορίζεται από τα σημεία 1, 2, 3, …, 229, 1 του πίνακα συντεταγμένων, που συνοδεύει την παρούσα.
Η ανασκαφή της γειτονικής έπαυλης στην Εύα Δολιανών (απέχει από το Άστρος 4 χλμ) του Ρωμαίου Έπαρχου και συνεργάτη των Ρωμαίων κατακτητών Ηρώδη Αττικού έφερε στο φως ένα αρχαίο «μουσείο». Το νόμιμο όνομα του είναι, Lucius Vibullius Hipparchus Tiberius Claudius Atticus Herodes (Λούκιος Βιβούλλιος Ίππαρχος Τιβέριος Κλαύδιος Αττικός Ηρώδης ).
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συλλογή των γλυπτών. Ο Αθηναίος μαικήνας διακόσμησε την έπαυλή του με μια πληθώρα έργων, που περιλάμβαναν τόσο πρωτότυπα γλυπτά των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, όσο και ρωμαϊκά αντίγραφα. Η «Ορχούμενη Λάκαινα» , έργα του Καλλιμάχου του 5ου αι. π.Χ και βρισκόταν αρχικά στην Ακρόπολη των Αθηνών. Από εκεί, ο «συλλέκτης έργων με την βοήθεια των Ρωμαϊκών λεγεώνων» , συνεργάτης των Ρωμαίων κατακτητών Ρωμαίος έπαρχος , μετέφερε αυτό το σπάνιας καλλιτεχνικής αξίας άγαλμα, για να κοσμήσει την έπαυλή του στην Εύα Κυνουρίας.
Στα σημαντικότερα εκθέματα συγκαταλέγονται:
– Επιτύμβια στήλη με παράσταση καθιστής γυναίκας και όρθιας κόρης. Αττικό έργο του 4ου αι. π.Χ. με μεταγενέστερες επεμβάσεις.
– Ακέφαλο άγαλμα Νηρηίδας. 5ος αι. π.Χ. Θεωρείται έργο του γλύπτη Ξάνθου.
– Αναθηματικό ανάγλυφο με παράσταση του Ερμή και των Νυμφών. Αρχαϊστικό έργο της εποχής του Αυγούστου που αντιγράφει πρώιμο κλασικό πρότυπο.
– Πορτραίτο του Ηρώδη Αττικού. 2ος αι. μ.Χ.
– Πορτραίτα του Αδριανού και αυτοκρατόρων της δυναστείας των Αντωνίνων, 2ος-3ος αι. μ.Χ
Ελληνικό ή Τειχιό και η Θυρέα. (koinotita-astrous.gr)
ΥΑ 25344/1499/11-4-1960 – ΦΕΚ 199/Β/11-5-1960
Τίτλος ΦΕΚ Περί κηρύξεως αρχαιολογικού χώρου.
“Xαρακτηρίζομεν ως αρχαιολογικόν χώρον την περιοχήν την καλουμένην Ελληνικό η Tειχιό, την ευρισκομένην εις τα ορεινά της Θυρέας και άνωθεν της από Aστρους εις Tρίπολιν οδού”.
Γεωγραφικά η περιοχή της Κυνουρίας χωρίζεται σε δυο μεγάλες ενότητες. Στη βόρεια Κυνουρία , στα αρχαία χρόνια αντιστοιχούσε στην περιοχή της Θυρεάτιδος γης , υπήρχε ο κυριότερος οικισμός της περιοχής η Θυρέα και δευτερεύοντες η Ανθήνη, η Νηρίδα, η Εύα και αργότερα τουλάχιστον από το 2.μ.χ, αιώνα το Άστρος. Στο νότιο αντιστοιχούσε στη χώρα των Πρασιών, στην οποία υπήρχε ο κύριος οικισμός Πρασιαί και οι δευτερεύοντες Πολίχνη, Τυρός και Γλυππία
Σε απόσταση περίπου 5 χιλιομέτρων από το Άστρος στην κορυφή του λόφου πάνω από τις στροφές «κοδέλες » σε λίγη απόσταση από τον ανηφορικό δρόμο προς τον Αγιάννη βρισκεται το Ελληνικό η Τειχιό,από εκεί η θέα της Θυρεάτιδας Γης και του Αργολικου κόλπου είναι εξαιρετικη. Στο σημείο υπάρχει επιγραφή της αρχαιολογικής υπηρεσίας που οδηγεί σε αγροτικό δρόμο και μετά από 2 χιλιόμετρα φθάνει ο επισκέπτης σε ένα πλάτωμα, που αποτελεί την αρχή 15λεπτης πορείας που οδηγεί στην κορυφή ενός λόφου, του Τειχιού ή Ελληνικού. Εδώ αντικρίζει κανείς τα ερείπια του αρχαίου ιερού ναού του Θεού Απόλλωνα, ερείπια τειχών, οικοδομημάτων και υπόγειων δεξαμενών και λειψάνων της Άνω Θυρέας ή για κάπ οιους άλλους της Νηρηίδας.”
“Ανθήνη” και το Λιμάνι Αγίου Ανδρέα (koinotita–astrous.gr)
Αρχαιολογικός χώρος των θέσεων «Νησί Αγ. Ανδρέα» και «Χερρονήσι», Δήμου Βόρειας Κυνουρίας, Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας, Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Περι Ενότητα / Δήμος / Δημ Ενότητα / Κοινότητα / Οικισμός ΑΡΚΑΔΙΑΣ / ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ / / Αγίου Ανδρέου / Άγιος Ανδρέας
Θέση Χερρονήσι
Τύπος Κήρυξης αρχαιολογικός χώρος
Κοντά στο λιμάνι του Άγιου Ανδρέα υπάρχει το «νησί του Αγίου Ανδρέα» όπου κανείς μπορεί να δει ερείπια κυκλώπειου τείχους που ανήκουν σύμφωνα με τις μαρτυρίες στην αρχαία πόλη Ανθήνη. Σώζονται τμήματα από τον εξωτερικό περίβολο με πύργους του 5ου-4ου αιώνας. π.Χ. Αργότερα η πόλη μεταφέρθηκε χαμηλότερα προς τη θάλασσα, όπου σώζονται υστερορωμαϊκά ερείπια και συμπληρωματική οχύρωση από τους βυζαντινούς χρόνους. Κοντά στο κάστρο σώζεται μισό κατεστραμμένο τοξωτό λιθόκτιστο γεφύρι.
Η παραλία “Πόρτες” και ο Αργολικός (koinotita–astrous.gr)
Η παραλία είναι πεντακάθαρη και γαλάζια σαν όλες τις παραλίες του Αργολικού.
“Ήλιος και η Θάλασσα» του Αργολικού.
Η παραλία Πόρτες ανήκει στην Κοινότητα της Μελιγούς , είναι σε κοντινή απόσταση (3.5 χλμ) από το Άστρος και (2.5 χλμ) από το λιμάνι του Παραλίου Άστρους, και είναι ένας μαγευτικός περίπατος .
«Στην παραλία “Πόρτες” κατέληγε το ένα από τα δύο αποστραγγιστικά κανάλια , που κατασκευάσθηκαν από Βαυαρούς μηχανικούς, επί Βασιλείας Όθωνα… (Το άλλο είναι το γνωστό μας κανάλι από το Μουστό μέχρι τη θάλασσα). Σκοπός των αποστραγγιστικών καναλιών ήταν να περιορίσουν την έκταση του έλους Μουστού και απαλύνουν έτσι το πρόβλημα της ελονοσίας, που ήταν η μάστιγα της περιοχής… Οι Πόρτες ήταν δυο σιδερένιες πόρτες, στερεωμένες στα τρία καλαίσθητα «ποδάρια», οι οποίες δεν εμπόδιζαν το νερό του Μουστού να κυλάει στη θάλασσα, αλλά όταν έπιανε Μπάτης οι Πόρτες έκλειναν με τα χτυπήματα των πρώτων κυμάτων… Έτσι απέτρεπαν να ξαναγεμίζει το έλος με θαλασσινό νερό… Το έργο αυτό περιορίζοντας την έκταση του έλους και των προβλημάτων που δημιουργούσε, λειτούργησε καταλυτικά για την εξέλιξη όλης περιοχής».
Εστέλλα, κάστρο – mobileContent – eCastles (culture.gr)
Κάστρο Εστέλλα (στον Αγιάννη), Το μνημείο προστατεύεται από τον Αρχαιολογικό Νόμο 3028/2002
Θέση:Το κάστρο εντοπίζεται σε φυσικό έξαρμα με υψόμετρο 1.008μ. στα νοτιοανατολικά του οροπεδίου Ξερόκαμπος και ανάμεσα στα χωριά Άγιος Ιωάννης και Άγιος Πέτρος…..
Από Νίκο Α. Βέη , Μνείαι του Άστρους
“ Και δη εν τη αραγωνιακή παραλλαγή του Χρονικού του Μωρέως αναφέρεται ότι ο πρίγκιψ του Μωρέως Γουλιέλμος Βιλλαρδουίνος προς ευκολωτέραν υποταγήν των Τσακώνων έκτισε , τω 1256, το κάστρον, όπερ καλείται la Estella” Παραθέτω…. Et le princep por mellor senyorear los fizo alli un castiello suso en las montanyas, el qual se clama la Estella (σ.93»
«Όθεν το castiello la Estella (=Άστρος) πρέπει να αναζητήσωμε στα ενδότερα της Κυνουρίας « suso en las montanyas”,
«Και όντως το Άστρος και κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους ήτο διμερές… οι κατοικούντες τα λεγόμενα Καλύβια Άστρους (είτε Αγιαννίτικα) αναγκάζονται ένεκεν των ελωδών πυρετών ν’αναβαίνωσιν εις το Άγιον Ιωάννη. … ο Άγιος Ιωάννης κατ αρχάς είχεν υπόστασιν σαν θερινή κατοικία των Αστρινών καλουμένη και (επάνω) Άστρος και Αγιάννης Άστρους,έπειτα δε κατέστη και αυτοτελές χωρίον ,ότε μετά την Άλωσιν της Βασιλευούσης …Και ακριβώς επί μεμονωμένου βουνού άνωθεν του Αγίου Ιωάννου (=Επάνω Άστρους) κείται … το Κάστρο τη Ωριάς …Κατά την εμήν γνώμην μετά τας ανωτέρω εξηγήσεις πιθανώτατα δυνάμεθα να ταυτίσωμεν το Κάστρο της Ωριάς του Πάρνωνος προς το Estella =Άστρος.(σελ 99-100)
Παράλιο Άστρος – mobileContent – eCastles (culture.gr)
Από ΥΠΠΟΑ ,Κάστρο Παραλίου Άστρους
ΥΑ ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/41015/2009/8-6-2012 –
ΦΕΚ 196/ΑΑΠ/13-6-2012
Τίτλος ΦΕΚ Έγκριση οριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου της περιοχής «Νησί» στο Παράλιο Άστρος, Δήμου Βόρειας Κυνουρίας, Π.Ε. Αρκαδίας, Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Κάστρο Παραλίου ¨Αστρους, το κάστρο προστατεύεται από την ΥΑ–ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/41015/2009/8-6-2012,ΦΕΚ 196/ΑΑΠ/13-6-2012
Την έγκριση οριοθέτησης ως ενιαίου χερσαίου και ενάλιου αρχαιολογικού χώρου της θέσης «Νησί Παραλίου Άστρους», στο Δήμο Βόρειας Κυνουρίας, Π.Ε. Αρκαδίας, Περιφέρειας Πελοποννήσου, για λόγους προστασίας των αρχαιολογικών καταλοίπων που δηλώνουν τη συνεχή χρήση της θέσης από τα προϊστορικά έως και τα σύγχρονα χρόνια και ιδιαίτερα:
– Των αρχαίων καταλοίπων στη νότια κορυφή του λόφου, που δηλώνουν την ύπαρξη οικισμού προϊστορικών χρόνων.
– Του αρχαίου τείχους στα βορειοδυτικά, που ταυτίζεται με το «επί θαλάσση τείχος» των Αιγινητών.
– Των ρωμαϊκών καταλοίπων στη θέση «Άστρον».
– Του Κάστρου της Φραγκοκρατίας (Κάστρο Ζαφειρόπουλου) στα νότια. Τα όρια του ενιαίου χερσαίου και ενάλιου αρχαιολογικού χώρου αποτυπώνονται με συνεχή κόκκινη πολυγωνική γραμμή στο συνημμένο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:5000 με σημεία 1, 2, 3, …44, 1, σύμφωνα με τον συνημμένο πίνακα ζευγών συντεταγμένων των κορυφών του πολυγώνου
«Η ταύτιση της θέσης Άστρος και του κάστρου της, καθώς και ο συσχετισμός τους με τις ονομασίες Αστρίτσι και Estella [=Άστρος (ελλ.)] δημιούργησε σύγχυση στους ιστορικούς και χαρτογράφους του παρελθόντος, αλλά και σε νεώτερους ερευνητές. Το κάστρο στο παράλιο Άστρος συγχεόταν κυρίως με το κάστρο Estella, το οποίο σύμφωνα με το Αραγωνικό Χρονικό ανεγέρθηκε το 1256 από τον Γουλιέλμο Βιλλεαρδουίνο για τον έλεγχο των ατίθασων Τσακώνων. Ωστόσο, το κάστρο Estella έχει πλέον ταυτιστεί με το οχυρό στο Ξεροκαστέλλι στην ορεινή ενδοχώρα της βορειοανατολικής Κυνουρίας….
Η μελέτη των καταλοίπων του κάστρου επιτρέπει τη διάκριση δυο οικοδομικών φάσεων. Η πρώτη φάση αφορά στην περίοδο μεταξύ του 17ου αι. και του τέλους του 18ου αι….. Η δεύτερη οικοδομική περίοδος εντοπίζεται από το 1824 και 1825, εποχή που το κάστρο ενισχύθηκε και κατοικήθηκε από τους μυημένους στην Φιλική Εταιρία εύπορους έμπορους του εξωτερικού, αδερφούς Ζαφειρόπουλους.
Καστράκι Μελιγούς – astrosgr.com
ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Β1/Φ50/23502/1045/17-3-2009 –
ΦΕΚ 132/ΑΑΠ/27-3-2009
Τίτλος ΦΕΚ Αναοριοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου του λόφου«Καστράκι» Μελιγούς Κυνουρίας, Νομ. Αρκαδίας
Αναοριοθετούμε τον αρχαιολογικό χώρο του λόφου «Καστράκι», Μελιγούς Κυνουρίας, Νομού Αρκαδίας,ο οποίος στο φύλλο 7315.1 του χάρτη της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, κλίμακας 1:5000, που υπογράφεται από τον Προεδρεύοντα του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, σημειώνεται με κίτρινο χρώμα και ορίζεται από τα σημεία 1, 2, 3, 4, … 10, 11, 1 τα οποία αντιστοιχούν στον ακόλουθο πίνακα συντεταγμένων των συστημάτων ΗΑΤΤ και ΕΓΣΑ.
Το Καστράκι της Μελιγούς απέχει περίπου 3 χλμ από το Άστρος και από εκεί η θέα της Θυρεάτιδας Γής (Θυρέας), ολόκληρου του κάμπου του Άστρους και του Άγιου Ανδρέα ,είναι απολαυστική. Στη κορυφή του λόφου διακρίνονται γκρεμισμένα τείχη από την μακρόχρονη ιστορία μας . Το Καστράκι ήταν γνωστό στην αρχαία Ελλάδα και τους μεσαιωνικούς χρόνους πιθανότατα με το όνομα το Αστρίτσι η Καστρίτσι με ιστορία τουλάχιστον 3,500 χρόνια. Τα νεότερα χρόνια πρίν την δεκαετία του 1960 οι κάτοικοι της Θυρέας τις Απόκριες εόρταζαν στο Καστράκι τα κούλουμα με «τρικούβερτο γλέντι» ,χορούς, κλαρίνα, βιολιά ,τραγούδια, χαρτοπόλεμο, κοδέλλες και χαρταετούς ,όμορφα χρόνια.
“Μοναστήρια και εκκλησίες” της περιοχής σε κοντινές αποστάσεις (koinotita–astrous.gr)
Τα χωριά του Πάρνωνα εκχριστιανίστηκαν περίπου τον 9ον αιώνα και από υπερβολικό σεβασμό πολλά πρόσθεσαν την λέξη Άγιος στο όνομα τους , όπως Άγιος Ιωάννης ,Άγιος Πέτρος, Άγιος Νικόλαος ,Άγιος Ανδρέας ,¨Αγιος Βασίλειος,¨Αγιοι Αώματοι,Άγιος Πανελεήμονασς, Άγια Σοφιά ,Άγιος Γεώργιος, Κοσμάς και γέμισαν το τόπο με εκκλησίες και μοναστήρια .Επίσης όνόμασαν «Αγιες» πολλές τοποθεσίες.Για το λόγο αυτό ο Πάρνωνας ονομάστηκε και το «Άγιον Όρος» της Νότιας Ελλάδας.
ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/9292/256/30-4-1980 – ΦΕΚ 470/Β/9-5-1980
Τίτλος ΦΕΚ Περί κηρύξεως ως διατηρητέας της I.Mονής Λουκούς, στο N. Aρκαδίας
“Xαρακτηρίζουμε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο με ζώνη προστασίας 200 μ. γύρω από αυτήν την I. Mονή Λουκούς που βρίσκεται δυτικά της Κοινότητας Άστρους, επαρχίας Κυνουρίας, Nομού Aρκαδίας, γιατί είναι αξιόλογο σύνολο διώροφων και τριώροφων κελιών με καθολικό στο κέντρο, το οποίο είναι σύνθετος τετρακιόνιος ναός του 17ου αι. με οκτάπλευρο τρούλο, κατάγραφος με τοιχογραφίες, πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο και φορητές εικόνες του 17ου αι.”
Υπάρχουν πολλές απόψεις σχετικά με το όνομα της Μονής Λουκούς. Πιθανότερη είναι η άποψη ότι προέρχεται από την ρωμαϊκή ονομασία Lucus, που σημαίνει «ιερό άλσος». Σύμφωνα με την παράδοση η μονή χτίστηκε το 1117
Η μονή επονομάζεται «της Λουκούς» τουλάχιστον από τις αρχές του 17ου αιώνα, βεβαιώνοντας την ύπαρξη της σταυροπηγιακής της ιδιότητας. Το έτος 1649 μ.Χ. καταγράφεται ως έτος αγιογράφησης του ναού, πιθανώς, σύμφωνα με τους μελετητές της. Άλλες σημαντικές για τη μονή ημερομηνίες είναι: το 1730 μ.Χ., όταν ο αββάς Fourmont καταστρέφει εκατοντάδες πολύτιμες μαρτυρίες, επιγραφές, αγάλματα, καθώς και έργα λόγου και τέχνης της μονής, για να έχει μόνο αυτός το προνόμιο της αντιγραφής τους! Το 1826 μ.Χ., ο Ιμπραήμ διατάσσει την αποτέφρωσή της και έτσι καταστρέφονται χρυσόβουλλα, βαρύτιμα κειμήλια και έγγραφα αξίας.
Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Παλαιοπαναγιάς
ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/25563/673/15-5-1981 – ΦΕΚ 329/Β/8-6-1981
Τίτλος ΦΕΚ Περί κηρύξεως Ιεράς Μονής Παλαιοπαναγιάς στο Άστρος Κυνουρίας του Νομού Αρκαδίας.
”Χαρακτηρίζουμε την Ιερά Μονή Παλαιοπαναγιάς, που βρίσκεται 4 χιλιόμετρα ΝΔ του Άστρους της επαρχίας Κυνουρίας, του Νομού Αρκαδίας, ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, με ζώνη προστασίας 100 μ. γύρω του, διότι αποτελεί δείγμα μεταβυζαντινής μοναστηριακής αρχιτεκτονικής και το καθολικό της φέρει αξιόλογο τέμπλο με φορητές εικόνες των μοναχών Νικοδήμου και Κυδωνιάτου”.
Η σημερινή μονή της Παλαιοπαναγιάς, βρίσκεται σε μία κατάφυτη χαράδρα, 7 χλμ. από το Άστρος. Υπήρξε βυζαντινό μοναστήρι ίσως σε άλλη θέση, τιμώμενη στο όνομα της Παναγίας Ελεούσης. Οι μοναχοί εξαιτίας πειρατικών επιδρομών, ίδρυσαν το 1612 μ.Χ. νέο μοναστήρι αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα, ως μετόχι. Έκτοτε η Ελεούσα έλαβε την επωνυμία Παλιο-Παναγιά και με τον καιρό εξελίχθηκε σε αυτοτελές μοναστήρι. Η μονή, που πιθανολογείται ότι κτίστηκε στα 1310 μ.Χ., σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες είχε ερημωθεί κατά την περίοδο 1770-1778 μ.Χ., ενώ ανακαινίζεται στα 1799 μ.Χ. και αργότερα. Εντοιχισμένα παλαιοχριστιανικά λείψανα (6ος αι.)
ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/10292/204/6-4-1982 – ΦΕΚ 176/Β/21-4-1982
Τίτλος ΦΕΚ Χαρακτηρισμός του Ιερού Ναού του Προδρόμου στον οικισμό Άγιος Ιωάννης Ν. Αρκαδίας ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου.
“Xαρακτηρίζουμε τον Iερό Nαό του Προδρόμου, που βρίσκεται στον οικισμό Άγιος Iωάννης της επαρχίας Κυνουρίας, του Nομού Aρκαδίας, ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο με ζώνη προστασίας 10 μ. γύρω του.
O ναός είναι σταυροειδής, τετρακιόνιος με οκταγωνικό τρούλο και μεταγενέστερο νάρθηκα. Σύμφωνα με ιστορικά δεδομένα και βάσει αρχιτεκτονικών στοιχείων συνάγεται ότι ο ναός είναι κτίσμα μεταβυζαντινών χρόνων.”
“Σύμφωνα με πολλούς ερευνητές ο ναός του Προδρόμου χτίστηκε κατά τον 14ο – 15ο αιώνα, ενώ κατ’ άλλους χτίστηκε τον 16ο ή 17ο αιώνα, λόγω της τεχνοτροπίας του εσωτερικού του ναού. Σύμφωνα με αναφορά του έτους 1828 ο ναός ήταν ηλικίας 250 ετών, είχε δηλαδή χτιστεί περί το 1578. Πιθανόν όμως να χτίστηκε κατά τα Βυζαντινά χρόνια, καθώς η μορφή του ναού, αλλά και η τοιχοποιία του μοιάζει με πολλά Βυζαντινά μνημεία της περιοχής (όπως η Μονή Λουκούς).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στον Αγιάννη .Το άφθονο παγωμένο νερό της πηγής Πρόδρομος ρέει από πέντε κανάλους, ένας είναι πολύ χαμηλά ακριβώς κάτω από την εκκλησία ,σαν να φαίνεται το νερό έρχεται μέσα από την εκκλησία. .Επίσης οι αγιογραφίες του Αγίου Γεωργίου στον Αγιάννη, που είναι κατεστραμμένες από τον Ιμπραήμ το 1826 (17χλμ)
Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Μαλεβής – astrosgr.com
Η μονή της Μαλεβής συγκαταλέγεται στις πιο φημισμένες της Αρκαδίας. Χτισμένο στις πλαγιές του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 950 μ., περιβάλλεται από πυκνό δάσος με δενδρόκεδρους. Βρίσκεται στο δρόμο μεταξύ Άστρους και Αγίου Πέτρου και απέχει 26 χλμ. από το Άστρος. Το μοναστήρι οφείλει την ονομασία του στην ψηλότερη κορυφή του Πάρνωνα, που είναι γνωστή ως «Μαλεβός». Έτσι, η «Παναγία του Μαλεβού» μενομάστηκε σε «Παναγία η Μαλεβή» ή απλά «Μαλεβή»
Σύμφωνα με την παράδοση, η πρώτη μονή ιδρύθηκε κατά τον 8ο αι. (περί το 717 μ.Χ.) σε διαφορετική όμως θέση από την σημερινή και πιο συγκεκριμένα σε ένα προστατευμένο σημείο (για να αποφεύγ.ονται οι επιδρομές κακοποιών) στην τοποθεσία “Κανάλοι”. Η πρώτη μετακίνηση πραγματοποιήθηκε το 1320, σύμφωνα με χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου. Λίγα χρόνια αργότερα επαργυρώθηκε η θαυματουργή, μυροβλήζουσα εικόνα της Παναγίας, έργο πιθανόν του Ευαγγελιστή Λουκά.
Ο ιστορικός Αγιάννης (koinotita-astrous.gr)
Άγιος Ιωάννης (Αγιάννης) Κυνουρίας
Περιοχή ”Κουτρί” Αγίου Ιωάννη (όπου η ιστορική Σχολή Καρυτσιώτη)
ΥΑ 147099/8654/11-4-1960, ΦΕΚ 199/Β/11-5-1960
Περί κηρύξεως αρχαιολογικού χώρου.
“Χαρακτηρίζομεν ως αρχαιολογικόν χώρον την περιοχήν ”Κουτρί” του χωρίου Άγιος Ιωάννης Κυνουρίας, θερινήν έδραν του Άστρους, ένθα ελειτούργησεν η ιστορική σχολή Καρυτσιώτη εν έτει 1798”.
Aπό τις αρχές το 1821 άρχισαν συζητήσεις μεταξύ των επαναστατημένων για να γίνει ο Αγιάννης η πρωτεύουσα του ελεύθερου Ελληνικού κράτους. Η σχολή Καρυτσιώτη έπαιξε πρωτεύοντα και καθοριστικό ρόλο για να γίνει ο Αγιάννης πρωτεύουσα της επαναστατημένης Ελλάδας από τις 22 Αυγούστου έως την 1 Οκτωβρίου 1822 .Το «κυβερνείο» που βρίσκεται πολύ κοντά στη σχολή Καρυτσιώτη του Αγιάννη ήταν η έδρα της κυβέρνησης. . Το χρονικό αυτό διάστημα βεβαιώνεται και από τα Αρχεία των Λαζάρου και Γεωργίου Κουντουριώτη (τ. Α΄, σ. 92 κ.εξ.).
Κοντά στον Αγιάννη στη θέση «Ξεροκάμπι»(2 χλμ), βρίσκεται το Κάστρο Εστέλλα , σε ένα απόκρημνο λόφο σαν μία «φυσική πυραμίδα», ανάμεσα στα χωριά Άγιος Ιωάννης και Άγιος Πέτρος, είναι επίσης γνωστό σαν το κάστρο Ωριάς η κάστρο στο Ξηροκάμπι. Tο ορεινό αυτό κάστρο θεωρείται ότι είναι το οχυρό που αναφέρεται στο Αραγωνικό Χρονικό του Μορέως ως Estella (μετάφραση της ελληνικής λέξης Άστρος. Το κάστρο Εστέλλα έχτισε το 1256 ο Γουλιέλμος Βιλλαρδουίνος προς υποταγήν των ανυπότακτων γειτόνων Τσακώνων στη Σίταινα , Καστάνιτσα και Πραστό, εκεί που ήταν οι Τσάκωνες , «επάνω εις τα όρη » suso en law montanyas , όπως αναφέρεται στο Χρονικό του Μορέως.
Στο γειτονικό Πλάτανο υπάρχει στο δρόμο προς τον Αγιάννη και η περιοχή Αστρίτης,επίσης κοντά στο Πλάτανο βρίσκεται το κάστρο Εστέλλα (Άστρος) και το Αστρίτης πιθανόν έχει σχέση με το Εστέλλα. Στη θέση Αστρίτης βρισκόταν παλιά το ιστορικό χωριό που οι κυνηγημένοι από το κάμπο της Θυρέας από το Αθηναίο στρατηγό Νικία το 424 π.χ Αιγινίτες κατέφυγαν στα βουνά για να γλυτώσουν. Οπως Αιγνίτες εηκαταστάθηκαν και στον γειτονικό Αγιάννη, που αναφέρεται ότι το όνομα Αγιαννίτες πιθανόν να προήλθε από το Αιγινίτες. (αϊ -αγια).
Ιστορία : Η Θυρεάτις Γη (Θυρέα) – astrosgr.com
Οι αυτόχθονες Πελασγοί είχαν ένα χρυσό κανόνα που για χιλιετηρίδες εφάρμοσαν πιστά μέχρι σήμερα οι κάτοικοι της Θυρέας, τον αμοιβαίο σεβασμό , την συναίνεση , την συνεννόηση και το Ελληνικό μέτρο. Η Θυρεάτις Γη σχετικά μικρός χώρος για χιλιετηρίδες μέχρι σήμερα κατόρθωσε να διατηρήσει την ανεξαρτησία της , την ιδιαιτερότητα της , τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της , τα χαρακτηριστικά της, το πολιτισμό της και να αντισταθεί γενναία και αποτελεσματικά σε πολλούς μικρούς και μεγάλους κατακτητές και επιδρομείς.
Η Θυρέα είναι η αρχαία ονομασία περιοχής της Βόρειας Κυνουρίας που περιλαμβάνει: το Άστρος, τον Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη). το Παράλιο Άστρος, τη Μελιγού, το Χάραδρο και τον Πλάτανο . Για πολλούς αιώνες μέχρι την δεκαετία του 1950 ο Αγιάννης, σημερινός θερινός οικισμός του Άστρους, αποτελούσε το μητροπολιτικό κέντρο της Θυρέας.
Το μεγαλοπρεπές μέγαρο «Άστρος» του Δημητρίου Καρυτσιώτη στην Τεργέστη ( Palazzo Carciotti)
Ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης (1741-1819) έχτισε το 1798 το μεγαλοπρεπές μέγαρο του στην Τεργέστη , που το είχε ονομάσει «Άστρος», αργότερα μετά το θάνατο του ονομάσθηκε μέχρι σήμερα Palazzo Carciotti. Aναφέρεται ότι έχτισε την Σχολή στον Αγγιάννη και το Άστρος με προτροπή του εθνικού ήρωα Ρήγα Φεραίου, για να μάθουν «γράμματα» και την ιστορία τους οι σκλάβωμένοι τότε συμπολίτες του και να επαναστατήσουν. Ο Μέττερνιχ ο σπουδαιότερος πολιτικός της Ευρώπης και φημισμένος υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας το 1816 φιλοξενήθηκε και έμεινε για ένα διάστημα στο μέγαρο «Άστρος» ,στη σημερινή οδός 3ης Νοεμβρίου, όπου βρίσκεται το κτήριο, και ονομαζόταν μέχρι το 1918 Riva Carciotti , δηλαδή οδός Καρυτσιώτη.
Η Σχολή Καρυτσιώτη στο Άστρος
ΥΑ 47192/1433/11-6-1946, ΦΕΚ 127/Β/8-8-1946
‘Κηρύσσομεν ως ιστορικόν διατηρητέον μνημείον το εν Άστρει διδακτήριον ένθα συνήλθεν εν έτει 1823 η β’ Εθνική Συνέλευσις
Ο χώρος του μουσείου, το κτήριο της Σχολής Καρυτσιώτη, τοπικού παραδοσιακού ρυθμού, μαντρωμένο με τον πέτρινο τείχο (μάντρα), μαζί με τον Προαύλιο Χώρο που σώζονται μέχρι σήμερα οι καμινάδες των δωματίων των οικότροφων μαθητών της σχολής και τον επίσης μαντρωμένο χωριστó γειτονικό «Ιερό Χώρο» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων εíναι σεμνός , αρμονικός και επιβλητικός,είναι «διατηρητέον ιστορικόν μημείον» και « μουσείο από μόνος του».
Δείτε τους συνδέσμους για περισσότερα.
H Σχολή Καρυτσιώτη – astrosgr.com
Σχολή Καρυτσιώτη ( Αγιάννης και Άστρος) (koinotita–astrous.gr)
astrosgr.com – Γιάννης Κουρόγιωργας
Πηγές
Home – Κοινότητα Άστρους (koinotita–astrous.gr)
Ιστορία : Η Θυρεάτις Γη (Θυρέα) – astrosgr.com
Συνεργάτες Astros Kynouria News
Δημήτριος Καρυτσιώτης (astros–kynourianews.gr)
Σχολή Καρυτσιώτη (astros–kynourianews.gr)
Τα κάστρα μας : Κάστρο Εστέλλα ( στον Αγιάννη ) και Κάστρο Παραλίου ¨Αστρους
Εστέλλα, κάστρο – mobileContent – eCastles (culture.gr)
Παράλιο Άστρος – mobileContent – eCastles (culture.gr)
http://ecastles.culture.gr/ (του ΥΠ.ΠΟ.Α.)
Διοικητικές μεταβολές της Τ.Α.-ΕΕΤΑΑ (eetaa.gr)
- Ι. Κακαβούλια, Ι. Κουσκουνά, Κ. Χασαπογιάννη –Θυρεάτις Γη, Αθήνα 1981
- book4.pdf (zafeiris.gr)
- Νίκο Α. Βέη , Μνείαι του Άστρους (σελ 93-104)
- Αναστάσιος Ι. Μπάλλας ,Πελοποννησιακά, Τόμος ΚΓ Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών,Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (Άστρος ( σ.209-210 )
- Νικολάου Ι. Φλούδα – Θυρεατικά, τόμοι Α’, Β’, Γ’, Αθήνα 1981/2/3
- Νικολάου Ι. Φλούδα –Διακοσιαετηρίς Σχολής Αγίου Ιωάννου Άστρους Κυνουρίας, Αθήνα 1965
- Ιωάννη Μ. Αρβανίτη – Από τις Πηγές του Λαού μας, τόμος A,Β, Αθήνα 1985,1988
- Ιωάννη Μ. Αρβανίτη–Η Επαναστατική Προσωρινή Διοίκηση της Ελλάδας στον Άγιο Ιωάνη (Αγιάννη) Β.Κυνουρίας -20 Αυγουστου εως 1 Οκτωβριου 1822
- Σμαράγδης Ι. Αρβανίτη – Οι σχολές του Δημητρίου Καρυτσιώτη στον Άγιο Ιωάννη και το Άστρος Θυρέας – Κυνουρίας κατά τα προεπαναστικά χρόνια έως την απελευθέρωση, Εταιρία Πελοποννησιακών Σπουδών, Αθήνα 2001
- Σμαράγδης Ι. Αρβανίτη – Μελέτες Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης προς τιμήν της καθηγήτριας Ελένης Δεληγιάννη–Δωρή. Ο μεταβυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου στον Άγιο Ιωάννη Κυνουρίας συνοπτική παρουσίαση του μνημείου και του εικονογραφικού προγράμματος, Αθήνα 2010
- Σμαράγδης Ι. Αρβανίτη –Το κάστρο του Παραλίου Άστρους Κυνουρίας πρώτες παρατηρήσεις, Αθήνα 2007
Έχει δημοσιευθεί στους Συνεργάτες μας Astros Kynouria News
astrosgr.com 