
Το «Castiello la Estella» (Kάστρο του Άστρους) (1256), βρίσκεται στο Αγιάννη του Άστρους, στην τοποθεσία «Ξεροκάμπι», πάνω από του «άστρου εις τον κάμπον της μαλεβής» (Aδρόνικος Β’ Παλαιολόγος ).
- Κλαύδιος Πτολεμαίος (100-170 μ.χ.)
- Νίκο Α. Βέη (1883; – 1958) .
- Αναστάσιος Ι. Μπάλλας
- Aδρόνικος Β’ Παλαιολόγος (1259-1332 μ.χ.)
- Γεώργιος Φραντζής (1401-1480)
Το ιστορικόν Άστρος Κυνουρίας, σύμφωνα με πολλές διασταυρωμένες αναφορές, αναμφισβήτητα υπήρχε για πολλούς αιώνες πριν το 1823 , υπήρχε από τον 2ο μ.χ. αιώνα, 1256,1320, 1435 , 1756 και υπάρχει αδιάκοπα σύμφωνα με το Ελληνικό κράτος από το 1823 μέχρι σήμερα.
- Αναφορά του Πτολεμαίου 2ο μ.χ. αιώνα για το πόλισμα «Άστρον», είναι το σημερινό Άστρος
- Castiello la Estella (Kάστρο του Άστρους)».Το 1256 ο Γουλιέλμος Βιλλαρδουίνος προς ευκολωτέραν υποταγήν των Τσακώνων «επάνω εις τα βουνά» έκτισε στον Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη) Κυνουρίας στη θέση «Ξεροκάμπι» (2 χλμ) «το κάστρον, όπερ καλείται la Estella (=Άστρος)»
- Η πρώτη επίσημη αναφορά της πόλης με το όνομα «Άστρος» συναντάται σε χρυσόβουλο του έτους 1293 του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου., «το καλούμενον Άστρος»
- Ο Νίκος Βέης (1883–1958) καθηγητής Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκός αναφέρει «έχομε κατ΄ επανάληψιν μνείας του Κυνουριακού αυτού πολίσματος» του Άστρους το 1256, 1320,1372,1374, 1407,1421 ,1435, 1463, 1467, 1471, 1481.
- Αναφορά για το Άστρος το 1320 ,Aδρόνικος Β’ Παλαιολόγος (1259-1332 μ.χ.) Χρυσόβουλο (4) 1320 (σελ.114) «του άστρου/εις τον κάμπον της μαλεβής»
- Ο Γεώργιος Φραντζής το 1435 αναφέρει το «Άστρον» και τον Άγιο Ιωάννη και επιβεβαιώνει η αναφορά του Πτολεμαίου 2ο μ.χ. αιώνα για το πόλισμα Άστρον είναι το σημερινό Άστρος.
- Δημήτριος Καρυτσιώτης(1741-1819). Ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης μας έφυγε από την Καρύτσα του Αγιάννη 15 χρονών το 1756 μέ «ένα τσαρούχι» , αλλά δεν ξέχασε ποτέ την “πατρίδα” τον Αγιάννη και το Άστρος και για το λόγο αυτό ονόμασε το κτήριο στην Τεργέστη «ΑΣΤΡΟΣ», που θυμότανε καλά από το 1756 , και το 1819 στην διαθήκη του δώρησε “εις την πατρίδα μας το κτίριον του σχολείου και την περιουσίαν του Άστρους (Astro) “.. και “το υποτακτικόν( Αγροκήπιο) του Άστρους”( Φλουδας ,Θυρεατικα Β’ σελ 312).
- O Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, το 1823 , πρόεδρος του Εκελεστικού (δηλ.Πρωθυπουργός) , σε επιστολή στις 22 Απριλίου 1823 αναφέρει . «Αποτελεί ευχάριστο καθήκον για μένα να ενημερώνω τα Φιλελληνικά Κομιτάτα πως η Εθνοσυνέλευση της απελευθερωμένης Ελλάδας συνήλθε στο Άστρος, στον κόλπο του Ναυπλίου» (Αριστείδης Ν. Χατζής σελ 121).
- Διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης 1823 -«Εξεδόθη εν Άστρει εντός του Μουσείου Καρυτσιώτη» και «Ήδη δε μετά δεκαέξ μήνας Δευτέραν να συγκροτήση εν Άστρει συνέλευσιν» Διονύσιος Κόκκινος Ιστορία Ελληνικής Επανάστασης (τόμος 3ος Σελίδες 475-476)
- Αρχεία της Ελληνικής Παλλιγενεσίας .1823 Αριθ.ΚΘ των Πρακτικών της Εθνικής Συνελεύσεως «B’. Επ’ ουδεμιά προφάσει και περιστάσει δύναται η Διοίκησις να νομοθετήση εναντίως εις το παρόν Πολίτευμα…Εξεδόθη εν Άστρει κατά μήνα μεσούντα τον Απρίλιον…»
Πρακτικά των Συνεδριάσεων της Βουλής τω Ελλήνων κατά την πρώτην σύνοδον του 1844 τ.Γ , εν Αθήναις εκ του Βασιλικού τυπογραφείου, σ.1214 Συνεδρίασις ΡΜΖ’ της 16 Μαϊου , «α.διότι η εν Άστρει συνέλευσις συνεκροτήθη όπου ήδη ενηργήθη η εκλογή και ο τόπος ούτος εψηφίσθη και παρ’ αυτής Άστρος , το δε εις το Παράλιον λεγόμενον Άστρος δεν υπήρχε κατά την συγκρότησην της συνέλευσεως , ώστε το κανονίζον την πρωτεύουσα (Δήμου Θυρέας) Άστρος διάταγμα εννοεί βεβαίως τον τόπον όπου η συνέλευσις συνήλθεν….».(Φλούδας , Θυρεατικά Β , σελ 114).

ΦΕΚ 5Α – 08/03/1841 (σελ.45)
- Ονομασία νέου του δήμου, «Θυρέας»
- Πρωτεύουα αυτού. « Άγιος Ιωάννης το θέρος τον δε χειμώνα το Άστρος»
- Τα συνιστώντα τον νέον δήμο χωρία. « Άγιος Ιωάννης, Μελιγού, Άστρος,Πλάτανος»
Τεκμηριωμένα , αναμφισβήτητα και σίγουρα , από το 1841 -1912 το Άστρος ήταν η χειμερινή πρωτεύουσα του δήμου Θυρέας και θερινή ήταν ο Αγιάννης. Αργότερα απο το 1841, το 1845 προσαρτήθηκε για πρωτη φορά στο δήμο Θυρέας ο καινούργιος οικισμός το Παράλιο Άστρος ,που δεν είχε νωρίτερα από το 1845 κανένα άλλο επίσημο όνομα και υπάγετο διοικητικώς στο γειτονικό Άστρος. Πριν το 1845 το όνομα της περιοχής του σημερινού Παραλίου Άστρους ήταν Σκάλα η Σκάλα του Άστρους . Η παρακάτω φωτογραφία του ΦΕΚ 5Α – 08/03/1841 (σελ.45), τα λέει όλα , συνοπτικά και διαυγέστατα. Το Άστρος υπήρχε επίσημα από το 1823 ,ήταν ο μεγαλύτερος οικισμός της περιοχής και αναφέρεται στο ΦΕΚ του 1841.Τα σχόλια και οι ερμηνείες είναι περιττά.
Δείτε περισσότερα …. σύντομα, αργότερα
1)Το πόλισμα Άστρον 2ο μ.χ. αιώνα.
Η αναφορά του Πτολεμαίου το 2ο αιώνα μ.χ , από Γεωγραφική Υφήγησις Γ’
Aπό , Το Άστρος της Θαλάσσης
«Πρασιά να γ λε_γ Αργείας Άστρον να λε δ Ινάχου ποτ.εκβολαί να λε γ η αρχή του ποταμού να λ Ναυπλία επίνειον»
Η πρώτη αναφορά για το πόλισμα «Άστρον» έγινε από τον Πτολεμαίο τον 2ο μ.χ. αιώνα, αλλά ο Πτολεμαίος δεν αναφέρει την ακριβή τοποθεσία του οικισμού . Από την αναφορά του Πτολεμαίου το Άστρον ήταν κάπου από το Λεωνίδιο μέχρι το Ναύπλιο . Δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα αξιόπιστα τεκμήρια που να συνδέουν το πόλισμα Άστρον με μία ακριβή και συγκεκριμένη τοποθεσία, παρά μόνο υπάρχουν ερμηνείες και συμπεράσματα
Είναι αναμφισβήτητο γεγονός και αναφέρεται από πολλούς ιστορικούς μελετητές στην αρχαιότητα οι κάτοικοι στην περιοχή κατοικούσαν στα ενδότερα από την εποχή της Θυρέας μέχρι το 1821 και αργότερα , για λόγους υγείας απέφευγαν τα έλη και προτιμούσαν τις βουνοπλαγιές που επίσης ήταν μακρυά από τους πειρατές. (Ν.Βέης και άλλοι).Το αναμφισβήτητο αυτό γεγονός για χιλιάδες χρόνια μας οδηγεί να αναζητήσουμε το πόλισμα Άστρον στα ενδότερα του κάμπου της Θυρέας. Άλλωστε στην αρχαιότητα η τοποθεσία που βρίσκεται το Παράλιο Άστρος πιθανόν είχε άλλη διαφορετική ονομασία από το πόλισμα Άστρον που ήταν Πυράμια η Απόβαθμοι, όπως αναφέρουν ιστορικοί μελετητές.
Η σημερινή τοποθεσία του Παραλίου Άστρους για χιλιάδες χρόνια πριν το 1832 ήταν ακατοίκητη, γιατί η χερσόνησος του Παραλίου Άστρους , το «Νησί», ήταν βραχώδης και γύρω από το «Νησί» από την «παλιόστερνα», σημερινή κεντρική πλατεία , μέχρι τον Ατσίγγανο και το Παλιόχανο υπήρχαν πολλά έλη , βούρλα και καλάμια. Για το λόγο αυτό πολλοί ιστορικοί μελετητές αναφέρουν στη συγκεκριμένη περιοχή από την αρχαιότητα οι κάτοικοι προτιμούσαν να κατοικούν στα ενδότερα (Ν.Βέης και άλλοι) και ο οικισμός δεν αναφέρεται στους Τούρκικους φορολικούς καταλόγους τους μεσαίωνα. Ο οικιστής του Παραλίου Άστρους Πάνος Ζαφειρόπουλος η Άκουρος σε αναφορά του στον Όθωνα επιβεβαιώνει και αναφέρει το «ακατοίκητο τούτο μέρος . Το όνομα της σημερινής τοποθεσίας του Παραλίου Άστρους μέχρι το 1845 ήταν Σκάλα η Σκάλα του Άστρους.
Από, Νίκο Α. Βέη , Μνείαι του Άστρους. « οι διάφοροι πληθυσμοί οι διαιτώμενοι κατά τα παράλια της Θυρεάτιδος ηναγκάσθηκαν για τούτον η εκείνο τον λόγον να πήξωσι τας σταθεράς αυτών καλιάς κατά τα ενδότερα της Κυνουρίας»(σελ 100) και « του κλίματος αυτής μη επιτρέποντος την εν τω ιδίω τόπω χειμώνος και θέρους διατριβήν»… «αναγκάζονται ένεκεν των ελωδών πυρετών να αναβαίνωσιν εις τον Άγιον Ιωάννην»(σελ 99).
Συμπεραίνουμε με τα παραπάνω και την τεκμηριωμένη αναφορά του Φραντζή για το Άστρον , το πόλισμα Άστρον βρισκόταν σαν συνέχεια της πόλης Θυρέας στο κάμπο της Θυρέας , κοντά η εκεί που ήταν η αρχαία πόλη Θυρέα ,που είναι πολύ κοντά η στο σημερινό Άστρος . Αφού στη περιοχή αναμφισβήτητα στην αρχαιότητα στο συγκεκριμενό σημείο υπήρχε η αρχαία πολη Θυρέα, είναι λογικό και πιθανό επίσης αργότερα αδιάκοπα να κατοικείται , όπως συνεχίζει να κατοικείται σήμερα.
2) «Castiello la Estella» (Kάστρο του Άστρους) (1256) στον Αγιάννη του Άστρους .
Από
Νίκο Α. Βέη , Μνείαι του Άστρους
Ο Νίκος Βέης (1883; – 1958) Βυζαντινολόγος ιστορικός και νεοελληνιστής, καθηγητής Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκός αναφέρει στο βιβλίο του Μνείαι του Άστρους το σημερινό Άστρος υπήρχε πριν το 1256 και από το διμερές Άστρος –Αγιάννη πήρε το όνομα του το κάστρο Εστέλλα =Άστρος στο Ξεροκάμπι του Αγιάννη. Αναμφισβήτητα το κάστρο στον Αγιάννη είναι το κάστρο Εστέλλα
Το 1256 ο Γουλιέλμος Βιλλαρδουίνος έκτισε στον Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη) Κυνουρίας στη θέση «Ξεροκάμπι» (2 χλμ ) σε ένα απόκρημνο λόφο σαν μία «φυσική πυραμίδα» «το κάστρον, όπερ καλείται la Estella (=Άστρος)» προς ευκολωτέραν υποταγήν των γειτόνων Τσακώνων στη Σίταινα , Καστάνιτσα και Πραστό, εκεί που ήταν οι Τσάκωνες , «επάνω εις τα όρη » suso en law montanyas , όπως αναφέρεται στο Χρονικό του Μωρέως.
“ Και δη εν τη αραγωνιακή παραλλαγή του Χρονικού του Μωρέως αναφέρεται ότι ο πρίγκιψ του Μωρέως Γουλιέλμος Βιλλαρδουίνος προς ευκολωτέραν υποταγήν των Τσακώνων έκτισε , τω 1256, το κάστρον, όπερ καλείται la Estella” Παραθέτω…. Et le princep por mellor senyorear los fizo alli un castiello suso en las montanyas, el qual se clama la Estella (σ.93)» «Όθεν το castiello la Estella (=Άστρος) πρέπει να αναζητήσωμε στα ενδότερα της Κυνουρίας « suso en las montanyas”,.( Νίκο Α. Βέη , Μνείαι του Άστρους. σελ 93)
«Και όντως το Άστρος και κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους ήτο διμερές … ο Άγιος Ιωάννης κατ αρχάς είχεν υπόστασιν σαν θερινή κατοικία των Αστρινών καλουμένη και (επάνω) Άστρος και Αγιάννης Άστρους,έπειτα δε κατέστη και αυτοτελές χωρίον ,ότε μετά την Άλωσιν της Βασιλευούσης …Και ακριβώς επί μεμονωμένου βουνού άνωθεν του Αγίου Ιωάννου (=Επάνω Άστρους) κείται … το Κάστρο τη Ωριάς …Κατά την εμήν γνώμην μετά τας ανωτέρω εξηγήσεις πιθανώτατα δυνάμεθα να ταυτίσωμεν το Κάστρο της Ωριάς του Πάρνωνος προς το Estella =Άστρος.( Νίκο Α. Βέη , Μνείαι του Άστρους. σελ 99-100)
Οι διακεκριμένοι ιστορικοί μελετητές Νίκος Βέης , Σπ. Λάμπρος , Κ.Ρωμαίος ,Ε. Καρποδίνης. Αδαμ. Αδαμαντίου ,Αναστάσιος Ι. Μπάλλας και άλλοι τοποθέτησαν πειστικά το κάστρο Εστέλλα του Αραγωνικού Χρονικού του Μορέως , στο Ξεροκάμπι ανάμεσα στα χωριά Άγιος Ιωάννης (Αγιάννης) και Άγιος Πέτρος.
«Αυτός ο δρόμος φεύγει στα αριστερά του Eλληνικού φρουρίου (το κάστρο Εστέλλα =Άστρος) που είδα από την πεδιάδα του Άστρους, (δηλ από το Ξεροκάμπι) που βρίσκεται δύο μίλια πάνω από τα Αγιαννίτικα Καλύβια, μετά μπαίνει στο καλλιεργούμενο κάμπο του Ξεροκάμπι κοντά στον Αγιάννη».(Leake Travels in Morea,σελ 492). και “περί τον αιγιαλόν του άστρου/εις τον κάμπον της μαλεβής ” (Aδρόνικος Β’ Παλαιολόγος ). (σελ.114)
Επίσης διακεκριμένοι καστρολόγοι πειστικά συμφωνούν με τα παραπάνω
Κάστρο Εστέλλα – Ελληνικά Κάστρα (kastra.eu)
Κάστρα της Κυνουρίας. Επισκόπηση των μεσαιωνικών κάστρων της Τσακωνιάς Tsakonian Archives
Εστέλλα, κάστρο – mobileContent – eCastles (culture.gr)
Από Νίκο Α. Βέη , Μνείαι του Άστρους
Η πρώτη επίσημη αναφορά της πόλης με το όνομα «Άστρος» συναντάται σε χρυσόβουλο του έτους 1293 του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου . Ο Νίκος Βέης (1883–1958) καθηγητής Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκός αναφέρει «έχομε κατ΄ επανάληψιν μνείας του Κυνουριακού αυτού πολίσματος» του Άστρους το 1320,1372,1374, 1407,1421 ,1435, 1463, 1467, 1471, 1481.
- Το 1256 «προφανώς το Estella τούτο… είναι το Άστρος» (σελ 93 )
- «εκείνου περί τον αιγιαλόν άστρου εις το κάμπο της Μαλεβής» Ανδρόνικου Β’Του Παλαιολόγου 1320 (σελ 93)
- «εγράφη δια χειρός εμού εν τω Άστρω» 1372 και 1374 (σελ 96)
- («εχομε δύο κώδικες γραφέντας εν Άστρει») (σελ 97)
- « το 1407,αναφέρεται….και κάστρον Astritzi και κυριος αυτού Lampridios» (σελ 97)
- “Aλλά το Άστρος και Αστρίτσι δεν είναι εν και το αυτό σημείον» σελ 97
- Στεφάνο Magno Astro και Astrizi το 1463 σελ 97 ,
- και πάλι Astro και Astrici ,1463 το αυτό έτος
- και Astro και Astrizi το 1467
- Επισης Στεφάνο Magno Astro και Astrizi 1469, 1471 σελ 98
- Το 1516…« εν τω μνημείω τούτω λέγω,σημειούται toastri (= το Άστρος ) και ostrici(= Αστρίτσι) … “Οθεν εξ όλων των προμνημονευθέντων μαρτυρίων, και άλλων τινων μεγαγενεστέρων χρόνων , ελέγχεται ότι το Αστρίτσι είναι διάφορον του Άστρους τοπογραφικόν σημείον» σελ 98,
- «αναγιγνώσκομεν Ostri=Άστρος η μήπως Ostri(ci)= Αστρίτσι
- ¨ Η τόσον δε ρητή μνεία περί του τόπου ,καθ΄ην ιδρύθη το φρούριον, δεν δύναται να αναφέρεται εις τα κατά την χερσόνησο του Άστρους περισωθέντα» σελ 98
- ‘Προς τον αιγιαλόν είναι το Άστρος ,πόλις ποτέ, τανύν έρημον»Μελέτιος, σελ 101
- Το (Stella) είναι του Ηopf ,Astros και astritsi το ίδιο.. Hopf και Lambros..το ίδιο..(??)
3) Κάστρο Άστρους
Αναστάσιος Ι. Μπάλλας,Πελοποννησιακά, Τόμος ΚΓ Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών,Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών Άστρος ( σ.209-210 Κάστρο Άστρους )
«Η σημαντικη αυτή οχύρωση είναι η Εστέλλα του Αραγωνικού Χρονικού το κάστρο έχτισε ο Βιλλαρδουίνος στο βόρειο άκρο του Πάρνωνα. Ειναι επίσης άλλο ένα από τα πολλά κάστρα της Ωριάς.Έχει περιγραφεί επαρκώς από τον Antoine Bon και τον Πέππα»
«Γνωρίζουμε ότι μετά την κατάκτηση της Μονεμβασίας ο Βιλλαρδουίνος έχτισε ένα κάστρο το 1256 πάνω στα βουνά για να ελέγχη τους Τσάκωνες. Η σχετική αναφορά στο «Βιβλίο των Άθλων» έχει ως εξής. Et le princep por mellor fenyorear los fizo alli un castiello suso en las montagnas, el qual se clama la Estella (Libro σ.49»
«Πρώτος το αναφέρει ο Leake Travels II σ.486 γράφοντας πως δύο μίλλια πάνω από τα Αγιαννίτικα καλύβια , στον καλλιεργημένο κάμπο του Ξηροκαμπιού υπάρχει ένα φρούριο Ελληνικό».

4) Αναφορά για το Άστρος ,Aδρόνικος Β’ Παλαιολόγος (1259-1332 μ.χ.) Χρυσόβουλο (4) 1320 (σελ.114) «του άστρου εις τον κάμπον της μαλεβής», ήταν Βυζαντινός Αυτοκράτορας (1282-1328),
Η αναφορά είναι επίσημη του Βυζαντινού Αυτοκράτορα, αλλά το κυριώτερο είναι σαφέστατη για την τοποθεσία. Η αναφερόμενη γη είναι το Ξεροκάμπι,στο κάμπο της γειτονικής μονής Μαλεβής , στον Αγιάνη του Άστρους κάτω από το κάστρο Εστέλλα (=Άστρους) .Η σαφέστατη αναφορά, «του άστρου εις τον κάμπον της μαλεβής» …. «περί τον τόπον τον λεγόμενον του αγίου νικολάου….. το επικεκλημένον φούσκα» και δεν αφήνει περιθώρια για ερμηνείες για άλλη τοποθεσία.(μερικοί μελετητές κόβουν περίεργα «εις τον κάμπον της μαλεβής» η εσφαλμενα αναφέρουν για διαφορετική τοποθεσία επειδή δεν γνωρίζουν την Μαλεβή? …..)
Φαίνεται από την παρακάτω επίσημε αναφορά του Aδρόνικου Β’ Παλαιολόγου, το 1320 ο Αγιάννης ονομάζετο Άστρος και επίσης αυτή η αναφορά επιβεβαιώνει την αναφορά του 1256 του Χρονικού του Μωρέος για το κάστρο Εστέλλα (=Άστρος) , που βρισκόταν πολύ κοντά πάνω από το Ξεροκάμπι ,την «δηλουμένην γη των εξακοσίων μοδίων. ήγουν, περί τον αιγιαλόν του άστρου εις τον κάμπον της μαλεβής».
Παραχωρεί στη μονή Οδηγήτρια του Βροντοχίου στο Μυστρά και στον ηγούμενο Παχώμιο διάφορους τόπους μεταξύ αυτών «περί τον αιγιαλόν του άστρου εις το κάμπο της μαλεβής περί το χολοδομικόν’ και περί τον τόπον τον καλούμενον του αγίου νικολάου ,μοδίων εξακόσι (5) (γη) ‘ εν η εστί μονύδριον εις όνομα τιμώμενον αγίου του νικολάου και επικεκλιμένου φούσκα» Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου το 1320 (Νίκος Βέης ,Μνείαι του Άστρους ,σελ 94).
«…. έτι δε και την κατά μέρος ανωτέρω δηλουμένην γη των εξακοσίων μοδίων. ήγουν, περί τον αιγιαλόν του άστρου/εις τον κάμπον της μαλεβής ‘ την περί το χολοδομητικόν ,και την περί τον τόπον τον λεγόμενον του αγίου νικολάου ,την αγορασθείσαν παρά του σεβαστού του πολεμιανίτου… κατέχει δε ταύτην ωσαύτως και το ρηθέν μονύδριον του αγίου νικολάου το επικεκλημένον φούσκα μετά των ειρημένων πατοίκων αυτού’ και λοιπών δικαίου τούτων». (Aδρόνικος Β’ Παλαιολόγος, Χρυσόβουλο (4) 1320 σελ.114).
Ο Leake 500 χρόνια αργότερα επιβεβαιώνει την αναφορά του 1320 του Aδρόνικου Β’ Παλαιολόγου « την πεδιάδα του Άστρους» , το Ξεροκάμπι του Αγιάννη.
«Αυτός ο δρόμος φεύγει στα αριστερά του Eλληνικού φρουρίου (Κάστρου Εστέλλα=Άστρος) που είδα από την πεδιάδα του Άστρους, (δηλ από το Ξεροκάμπι) που βρίσκεται δύο μίλια πάνω από τα Αγιαννίτικα Καλύβια, μετά μπαίνει στο καλλιεργούμενο κάμπο του Ξεροκάμπι κοντά στον Αγιάννη».(Leake Travels in Morea,σελ 492
5) Ο Φραντζης αναφέρει το Άστρος και το Άγιο Ιωάννη το 1435
Γεώργιος Φραντζής ή Σφραντζής[4] (Κωνσταντινούπολη, 1401 – Κέρκυρα, 1480) ήταν Βυζαντινός αξιωματούχος, διπλωμάτης και ιστορικός συγγραφέας, που έγραψε το χρονικό της άλωσης της Κωνσταντινούπολης,
Ο Γεώργιος Φραντζής το 1435 αναφέρει το « Άστρον» και τον Άγιο Ιωάννη και επιβεβαιώνει η αναφορά του Πτολεμαίου 2ο μ.χ. αιώνα για το πόλισμα Άστρον είναι το σημερινό Άστρος .
Από,Θανάση Π. Κωστάκη: Σύντομη γραμματική της Τσακώνικης Διαλέκτου (BT),1951«Από το Φρατζή,έκδοση Βόννης σ.159…..Και κατά αρχάς του θέρους του ς@μγ (=1435)…. αί είσιν αι κάτω γεγραμμέναι χώραι και πόλεις και κώμαι, Άστρον,άγιος Πέτρος, Άγιος Ιωάννης, Πλαταμόνας (Σημερ.Πλάτανος),Μελίγον (σημερ. Μελιγού),Προάστειον (σημερ,Πραστός) ,Λεωνίδας (σημερ.Λεωνίδιον), Κυπαρισσία (σημερ.Κυπαρίσσι) ,Ρέοντας και Σίτανας (σημερ.Σίταινας)… Βλ.Σ.Λάμπρου,Μικταί Σελίδες , Αθήναι 1905 σ.416-419 και Φ.Κουκουλέ, Αθηνά 39 (1927) σ.122»
Η αναφορά του Φραντζή Άστρον είναι αναμφισβήτητα η δεύτερη αναφορά , η πρώτη ήταν του Χρονικού του Μορέως το 1256, που πειστικά τοποθετεί το σημερινό Άστρος στην συγκεκριμένη τοποθεσία που βρίσκεται σήμερα.
Αναμφισβήτητα υπήρχε οικισμός στο σημερινό Άστρος πριν χιλιάδες χρόνια από πολλές άλλες αναφορές . Σίγουρα η αναφορά του Φραντζή είναι για το σημερινό Άστρος και δεν είναι για άλλον οικισμό, γιατί θα έπρεπε να αναφέρεται και το σημερινό Άστρος ,που ήταν ο μεγαλύτερος οικισμός στο κάμπο της Θυρέας, έστω με διαφορετικό όνομα ( όπως ο Φραντζής αναφέρει τον μικρότερο οικισμό Μελίγον (σημερ. Μελιγού ) και υπήρχε οικισμός στην σημερινή τοποθεσία του Άστρους σύμφωνα με το Νίκο Βέη και πολλές άλλες αναφορές . «Aλλά το Άστρος και Αστρίτσι δεν είναι εν και το αυτό σημείον».( Νίκο Α. Βέη , Μνείαι του Άστρους. σελ 97).
Το σημερινό Άστρος υπήρχε πολλούς αιώνες πριν το 1823, δεν το ανακάλυψαν τυχαία εκείνη την ημέρα οι πληρεξούσιοι της εθνοσυνέλευσης και ο Κολοκοτρώνης , υπήρχε από τον 2ο μ.χ. αιώνα, 1256, 1320, 1435 , 1756 και υπάρχει αδιάκοπα σύμφωνα με το Ελληνικό κράτος από το 1823 μέχρι σήμερα.
Πηγές
- Κλαύδιος Πτολεμαίος (100-170 μ.χ.) Γεωγραφική Υφήγησις Γ’
- Γεώργιος Φραντζής (1401-1480) Το χρονικό της άλωσης της Κωνσταντινούπολης,
- Νίκος Α. Βέης , Μνείαι του Άστρους
- Αναστάσιος Ι. Μπάλλας,Πελοποννησιακά, Τόμος ΚΓ Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών,Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών Άστρος ( σ.209-210 Κάστρο Άστρους )
- Από,Θανάση Π. Κωστάκη: Σύντομη γραμματική της Τσακώνικης Διαλέκτου (BT),1951
- Θυρεάτις Γη : Το άστυ, η αρχαία πόλη Θυρέα,το πόλισμα Άστρον και το ιστορικόν Άστρος Κυνουρίας – astrosgr.com
- Αναφορές για το Άστρος πριν το 1823 – astrosgr.com
- Αγιάννης του Άστρους (Άγιος Ιωάννης Κυνουρίας ) : Ιστορική αναδρομή. (Προσχέδιο) – astrosgr.com
- Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος , «η Εθνοσυνέλευση της απελευθερωμένης Ελλάδας συνήλθε στο Άστρος». – astrosgr.com
- Σχόλια για την Ἐν Ἄστρει Ἡ Ἐθνική Δευτέρα τῶν Ἑλλήνων Συνέλευσις που συνήλθε στο Άστρος «Με τους καλύτερους οιωνούς». – astrosgr.com
- «Με τους καλύτερους οιωνούς»: Ξαναβλέποντας την Εθνοσυνέλευση και το Συνταγματικό Κείμενο του Άστρους 1, Αριστείδης Ν. Χατζής
- Σμαράγδης Ι. Αρβανίτη -Το κάστρο του Παραλίου Άστρους Κυνουρίας πρώτες παρατηρήσεις, Αθήνα 2007
- Κάστρο Εστέλλα – Ελληνικά Κάστρα (kastra.eu)
- Κάστρα της Κυνουρίας. Επισκόπηση των μεσαιωνικών κάστρων της Τσακωνιάς Tsakonian Archives
- Εστέλλα, κάστρο – mobileContent – eCastles (culture.gr)
- Σμαράγδη Ι.Αρνανίτη :2023, Ἐν Ἄστρει Ἡ Ἐθνική Δευτέρα τῶν Ἑλλήνων Συνέλευσις, 29 Μαρτίου -18 Απριλίου 1823 , τα γεγονότα – οι πρωταγωνιστές – οι αποφάσεις
- Το ιστορικόν Άστρος Κυνουρίας – astrosgr.com
- Ι.Κουσκουνάς ,Κ. Χασαπογιάννης ,Ι.Κακαβούλιας (1981) Θυρεάτις Γη ( Ιστορία – Αρχαιολογία – Λαογραφία )
- Νικολάου Ι. Φλούδα – Θυρεατικά,τόμοι Α’,Β, Γ, Αθήνα 1981/2/3
- Ιωάννη Μ. Αρβανίτη – Από τις Πηγές του Λαού μας, τόμος A,Β, Αθήνα 1988
- Ιωάννη Μ. Αρβανίτη,Η Επαναστατική Προσωρινή Διοίκηση της Ελλάδας στον Άγιο Ιωάνη (Αγιάννη) Β.Κυνουρίας -20 Αυγουστου εως 1 Οκτωβριου 1822

Όλοι συμφωνούν και ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β’ Παλαιολόγος το «CastiellolaEstella» (Kάστρο του Άστρους) (1256), βρίσκεται στο Αγιάννη του Άστρους, στην τοποθεσία «Ξεροκάμπι», πάνω από του «άστρου /εις τον κάμπον της μαλεβής» Το 1256 ο Γουλιέλμος Βιλλαρδουίνος έκτισε στον Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη) Κυνουρίας στη θέση «Ξεροκάμπι» (2 χλμ ) σε ένα απόκρημνο λόφο σαν μία «φυσική πυραμίδα» «το κάστρον, όπερ καλείται»…«Castiello la Estella» (Kάστρο του Άστρους) (1256), » προς ευκολωτέραν υποταγήν των γειτόνων Τσακώνων στη Σίταινα , Καστάνιτσα και Πραστό, εκεί που ήταν οι Τσάκωνες , «επάνω εις τα όρη » suso en law montanyas , όπως αναφέρεται στο Χρονικό του Μορέως. (Η φωτογραφία από το φίλο και γείτονα μας στη παλιά “μητρόπολη του Αγιάννη Σουληνάρι” Θόδωρο Μαγκλή) .