Πλατεία Καρυτσιώτη

Ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης (1741-1819) γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη) και κατά την Αγιαννίτικη παράδοση έφυγε το 1756 από την τοποθεσία Καρύτσα του Αγιάννη , δέκα πέντε χρονών «με το ένα τσαρούχι». Ο Δημήτριος Καρυτσιώτης συνέχισε έμπρακτα την Αγιαννίτικη δέσμευση αιώνων, για «γράμματα» και μόρφωση. Το 1798 έχτισε στην θέση «Κουτρί» στον Αγιάννη την περίφημη και «καλλιμάρμαρο» Σχολή Καρυτσιώτη και το 1805 έχτισε στο Άστρος το παράρτημα της Σχολής Καρυτσιώτη του Αγιάννη, στην οποία φοιτούσαν νέοι από ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά μας. Επίσης το 1798 σε αριστοκρατικό και περίβλεπτο σημείο της παραλίας της Τεργέστης άρχισε την ανέγερση μεγαλοπρεπούς μεγάρου, τελείωσε το 1805, και προς τιμήν της ιδιαίτερης πατρίδας του, ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης μας έθεσε την επιγραφή «ΑΣΤΡΟΣ».Μετά τον θάνατο του το μέγαρο είναι γνωστό σαν Palazzo Carciotti.

Η Σχολή Καρυτσιώτη ήταν ένα είδος πανεπιστημίου για εκείνη την εποχή, αφού οι μαθητές από όλη την Ελλάδα διδάσκονταν αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, μαθηματικά, φυσική – χημεία, γαλλικά και ιταλικά κ.α., δίνοντας τους την ευκαιρία να διαλέξουν δύο κατευθύνσεις, την εμπορική και την επαγγελματική. Η «καλλιμάρμαρος» σχολή στον Αγιάννη κάηκε μέχρι τα θεμέλια το 1826 από τον Ιμπραήμ .Η Σχολή στο Άστρος επίσης καταστράφηκε το 1826 από τον Ιμπραήμ , αλλά αναστηλώθηκε αργότερα από συγγενείς του Καρυτσιώτη και επαναλειτούργησε το 1829 με την ονομασία «Μουσείον Καρυτσιώτη».

Επίσης θεώρησε αναγκαίο και προσέφερε περισσότερα , για να είναι σίγουρος θα λειτουργεί η σχολή μετά τον θάνατο του.

Δώρισε το αγροκήπιο περίπου 48 στρεμμάτων στην Σχολή Καρυτσιώτη και στους Αστρεινούς, και έφερε το νερό στο Άστρος , για να λειτουργεί η Σχολή και να εξυπηρετούνται οι Αστρεινοί.

Πριν το 1805 δώρισε στους κατοίκους του Άστρους και στη Σχολή μια έκταση περίπου 48 στρεμμάτων, το λεγόμενο «υποτακτικόν» (Αγροκήπιο) , δίπλα και γύρω από τη Σχολή για να πληρώνονται για δίδακτρα οι καθηγητές της σχολής και να τρώνε οι καθηγητές και οικότροφοι μαθητές της σχολής με τους καρπούς και τα φρούτα του «αγροκήπιου» όπως σταφύλια, μούσμουλα. Επίσης περίφραξε το «Αγροκήπιο» με πέτρινο τοίχο (μάντρα), σε μερικά σημεία ψηλότερο από δύο μέτρα. Η μάντρα σώζεται μέχρι σήμερα στα ανατολικά του αγροκηπίου, την υπόλοιπη την έφαγε η «ανάπτυξη».
«Παραιτώ της πατρίδος μου το κτίριον της Σχολής και το υποστακτικόν (Αγροκήπιο) του Άστρους με όλα τα συμπεριλαμβανόμενα εις το κοντράτο (συμβόλαιο) καμωμένου παρ’ εμού. Μάϊος 1819 Δ.Καρυτσιώτης» …. «εις σιτηρέσιον του σχολείου τας προσόδους υποταστικού αξιολόγου πολυδένδρου και ευκάρπου».

Το ίδιο έτος (1805) ο αδερφός του, Γεώργιος Καρυτσιώτης, επίσης μεγαλέμπορος στην Τεργέστη, μετέφερε στο Άστρος με «σούγελο» (πέτρινο αυλάκι ) για 5-6 χιλιόμετρα το νερό από τη (Μάννα του νερού), πλησίον της Μονής Λουκους. Για «να ποτίζεται το αγροκήπιο για να είναι ανοικτή η Σχολή».

Σύμφωνα με την διαθήκη του Γεωργίου Καρυτσιώτη, το νερό ανήκε 1/3 στη Σχολή Καρυτσιώτη, 1/3 στους Αστρεινούς και 1/3 στη Ιερά Μονή Λουκούς, (στην πραγματικότητα έγινε το υδραγωγείο για διατήρηση της σχολής ). Ο σούγελος κατέληγε στο Αγροκήπιο Καρυτσιώτη και εξυπηρετούσε την ύδρευση και άρδευση του Άστρους μέχρι πρόσφατα.

Ο πέτρινος «σούγελος» είχε μήκος περίπου 5 -6 χλμ ,σημαντικού έργου πριν διακόσια είκοσι χρόνια. Από το υδραγωγείο Καρυτσιώτη και άλλες πηγές υδρεύονται την δεκαετία του 1960 το Άστρος, τα Κάτω Δολιανά, η Μονή Λουκούς, τα Κάτω Βέρβενα και το Παράλιο Άστρος.

Η μεγάλη πλατεία Καρυτσιώτη βρίσκεται στο Αγροκήπιο Καρυτσιώτη.

ΥΑ ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/65069/3340/1-8-2005 – ΦΕΚ 1194/Β/30-8-2005. Χαρακτηρισμός της πλατείας σχολής Καρυτσιώτη και τμήματος του αγροκηπίου, στο Άστρος Κυνουρίας, ως ιστορικού τόπου.

Χαρακτηρίζουμε ως ιστορικό τόπο το εναπομείναν σήμερα τμήμα εκτάσεως 18.850 τα.μ. του παλαιού αγροκηπίου (συνολικής εκτάσεως 46 στρεμμάτων), το οποίο ανήκε στη Σχολή Καρυτσιώτη και εντός του οποίου βρίσκεται η Σχολή Καρυτσιώτη, όπως αυτό εμφαίνεται στο Κτηματολογικό Διάγραμμα κλίμακας 1:1000 και σημειώνεται με τα στοιχεία 1, 2, 3 έως και 15, λόγω των σημαντικών ιστορικών γεγονότων, τα οποία έλαβαν χώρα στη συγκεκριμένη περιοχή.

Ο χώρος αυτός είναι τμήμα του αγροκηπίου – αρχικά 46 στρεμμάτων, το οποίο είχε δωρίσει ο Δημήτριος Καρυτσιώτης στη Σχολή, την οποία είχε ιδρύσει το 1805 – δενδροφυτεμένου με πορτοκαλιές, λεμονιές και ελιές, το προϊόν των οποίων χρησιμοποιούνταν για την πληρωμή των δασκάλων της Σχολής και την κάλυψη των εξόδων της.

Στο αγροκήπιο αυτό έλαβαν χώρα δύο σημαντικά γεγονότα της Επαναστάσεως, το γνωστό ως «κολοκοτρωναίικο τραπέζι της συμφιλίωσης» στις 19 Ιουνίου 1821, στο οποίο είχαν προσέλθει οι οπλαρχηγοί, προκειμένου να ξεπεραστούν οι αντιθέσεις και να ομονοήσουν για την επιτυχία της Επανάστασης που τότε ξεκινούσε, καθώς επίσης και η Β΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων (30 Μαρτίου έως τις 18 Απριλίου του 1823) με την παρουσία οπλαρχηγών, πολιτικών, πλήθους λαού και στρατού. Εντός της Σχολής η οποία περιλαμβάνεται στον υπό κήρυξη χώρο, συντάχθηκε η διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης.

Διακρίνονται δίπλα στο δημοτικό σχολείο τα καλύβια του Αγροκηπίου Καρυτσιώτη «στο Άστρος». Οι Αγιαννίτες αποκαλούσαν επίσης Αγιαννίτικα καλύβια ,τα σπίτια τους, αναφερόμενοι στα καλύβια τους που είχαν σαν δεύτερη προσωρινή κατοικία στην «πατρίδα τους» , «εις το Άστρος», «στο Άστρος».

Όσοι έχουν μια στοιχειώδη επιστημονική νομική κατάρτιση , διαβάζουν τα υπάρχοντα ιστορικά στοιχεία, μπορούν να διαβάζουν και να καταλαβαίνουν τα συνταγματικά κείμενα , αδιαφιλονίκητα καταλαβαίνουν το νόμιμο όνομα του οικισμού ήταν Άστρος σίγουρα πριν την 29^η Μαρτίου 1823, όπως επιβεβαιώνουν και αναφέρουν τα πρακτικά της Εθνοσυνέλευσης της 29ης Μαρτίου 1823 και όλα τα άλλα έγγραφα της Εθνοσυνέλευσης μέχρι την 18 Απριλίου 1823.

Ο Ν. Σπηλιάδης ( Πρωθυπουργός το 1829) σαφέστατα και λεπτομερέστατα αναφέρει «και όμως οι ολιγαρχικοί, οίτινες είχον καταλάβει τ’ Αγιαννίτικα λεγόμενα καλύβια εις το Άστρος, ητοιμάζοντο …» «Απομνημονεύματα δια να χρησιμεύσωσιν εις την Νέαν Ελληνικήν Ιστορίαν (1821-1843)».( σελ 502).
Υπάρχουν και άλλες σχετικές αναφορές. Στη Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος 1826 διαβάζουμε, «και βλέπει τον εχθρόν επιστρέφοντα πάλιν πανστρατιά, και διευθυνόμενο προς τα Καλύβια του αγίου Ιωάννου εις το Άστρος». Σωστά διαβάζουμε «εις το Άστρος».

Στο Αγροκήπιο Καρυτσιώτη υπήρχαν δύο είσοδοι , η μία σώζεται και σήμερα κοντά και ανατολικά της σχολής, την κεντρική είσοδο την «έφαγε» η ανάπτυξη.

Η μεγαλοπρεπέστατη κεντρική είσοδος και ιστορικό μνημείο του Αγροκηπίου Καρυτσιώτη , πιο κάτω από το δημοτικό σχολείο, Άστρους , απέναντι από την οικία του Δημητράκη Ευθυμίου, από εδώ πέρασαν οι πληρεξούσιοι της Εθνοσυνέλευσης και ο Κολοκοτρώνης, που την έφαγε η ανάπτυξη ,τα τσιμέντα…. και η κουταμάρα μας , όπως το ίδιο έγινε και με τα φαγωμένα σκαλοπάτια της σχολής.

Στην παραπάνω φωτογραφία διακρίνεται η ιστορική και επιβλητική κεντρική είσοδος του αγροκηπίου, αριστερά από τα φοινικόδεντρα, από εδώ πέρασαν οι πληρεξούσιοι της Εθνοσυνέλευσης και ο Κολοκοτρώνης, στα αριστερά οι δύο σειρές με τις περίπου 20 μουσμουλιές, που δεν καταφέραμε να τις διατηρήσουμε….. και ξεχάστηκαν από τους αρμόδιους, τα τετράγωνα «δρομάκια» με τα λουλούδια και στα δεξιά το κτήριο του αγροκηπίου, που πριν την δεκαετία του 1950 στεγαζότανε στο διακρινόμενο δεξιά κτήριο του αγροκηπίου ο υπεύθυνος γεωπόνος για το αγροκήπιο.

Διακρίνεται η κυρία είσοδος του Προαυλείου της Σχολής Καρυτσιώτη, στα ανατολικά του αγροκηπίου με πρόσβαση αυτοκινήτων. Η είσοδος αυτή ήταν η δεύτερη είσοδος του αγροκηπίου.

Η είσοδος του «Ιερού Χώρου» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων και του Αρχαιολογικού Μουσείου Άστρους είναι ένα ιστορικό μνημείο. Εδώ περπάτησαν για να συμμετέχουν στην εθνοσυνέλευση ο γέρος του Μοριά και οι πληρεξούσιοι της εθνοσυνέλευσης.

Δεν υπάρχει κανένας λόγος και καμία δικαιολογία ο «Ιερός Χώρος» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων και το Προαύλιο Χώρο της Σχολής Καρυτσιώτη να μην είναι ελεύθερα προσβάσιμα χωρίς περιορισμούς

Δίπλα από το Προαύλειο της Σχολής βρίσκεται ο χωριστóς «Ιερός Χώρος» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων, τους δύο χώρους τους χωρίζει ο διακρινόμενος πέτρινος τοίχος (μάντρα) και οι δύο χώροι ενώνονται με μία πόρτα , που προνοητικά έχτισε το 1805 ο μεγάλος ευεργέτης μας.

Στην δεκαετία του 1950 υπήρχε και υπεύθυνος γεωπόνος για το αγροκήπιο που στεγαζότανε στο παραπάνω κτήριο του αγροκηπίου, που ήταν δίπλα στην είσοδο του αγροκηπίου. Στο κτήριο του αγροκηπίου το 1959 ,ο αρχαίος Έλληνας και αείμνηστος καθηγητής μας Κυριάκος (Κούλης ) Χασαπογιάννης στέγασε το Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους.

Το 1959, πριν 65 χρόνια , είχαμε μουσείο στο Άστρος, κάτι που με όλες τις προόδους …. ανάπτυξη και «τεχνολογία» δεν μπορούμε να έχουμε σήμερα, το 2025, για ευνόητους λόγους που όλοι ομολογούμε… και όλοι δεν κάνουμε τίποτα….

«Το εν Άστρει διδακτήριον ένθα συνήλθεν εν έτει 1823 η Β’ Εθνική Συνέλευσις» – astrosgr.com – Το Ιστορικόν Άστρος Κυνουρίας

Το 1823 η Διακήρυξη της Β΄ των Ελλήνων Συνελεύσεως , “Εξεδόθη εν Άστρει εντός του Μουσείου Καριτζιώτου” . – astrosgr.com – Το Ιστορικόν Άστρος Κυνουρίας

Από τη γειτονική Σχολή Καρυτσιώτη πέρασαν χιλιάδες μαθητές που με τα άρβυλα τους «έφαγαν» τα σκαλοπάτια του κτηρίου, που ένας ανόητος υπάλληλος αντικατάστησε με καινούργια μάρμαρα , γιατί δεν ήξερε και «ούτε υπήρχε άλλος τρόπος» να διατηρήσει την ιστορία μας και την ασφάλεια των επισκεπτών.

Η στέρνα που μαζευόταν το νερό από το «σούγελο» για να ποτίσουν οι κηπουροί τα περβόλια και τα δέντρα , βρισκόταν περίπου στη σημερινή είσοδο του καινούργιου γυμνασίου Άστρους , από εκεί άρχιζε η σειρά με τις μουσμουλιές μέχρι την επιβλητική είσοδο του αγροκηπίου , δίπλα στο αρχοντικό του Ευθυμίου.

Το αγροκήπιο η ένα μεγάλο περβόλι την δεκαετία του 1960 είχε ακόμα την πέτρινη μάντρα γύρω γύρω και κοντά στο δρόμο υπήρχαν φοινικόδεντρα .Εκεί που είναι σήμερα η πλατεία Καρυτσιώτη υπήρχαν μεγάλα τετράγωνα δρομάκια με διάφορα δέντρα και λουλούδια κυρίως τριανταφυλλιές, πορτοκαλιές, νερατζιές και στο κάτω μέρος της πλατείας υπήρχαν δύο σειρές μουσμουλιές, «εις σιτηρέσιον του σχολείου τας προσόδους υποστατικού αξιολόγου πολυδένδρου και ευκάρπου».

Στη μάντρα κοντά στο δρόμο κάτω από το ίδρυμα Ζαφείρη υπήρχαν μπανανιές και φοίνικες. Το «αγροκήπιο» περίπου 48 στρεμμάτων αρχίζει από εκεί που βρίσκεται το κτήριο του ΟΤΕ μέχρι το νεκροταφείο, με όλα τα σχολεία ,γήπεδα και πλατείες , το χώρο του Ιδρύματος Ζαφείρη.

Το αρχοντικό Καρυτσιώτη στο Άστρος , χτίστηκε πριν το 1750. Το 1806 ο Leake αναφέρει στο Άστρος υπήρχαν καλές εξοχικές κατοικίες, «πολλές από τις οποίες έχουν δύο πατώματα». (Leake Travels in Morea σελ 486). (Σήμερα ανήκει στους κληρονόμους Μαρίνου Χασαπογιάννη).

Πρόσφατα στην πλατεία Καρυτσιώτη έγινε ανάπλαση του χώρου , για ευκολότερη πρόσβαση στον «Ιερό Χώρο» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων και στη Σχολή Καρυτσιώτη. Είναι αυτονήτο να γίνει το επόμενο βήμα και να γίνουν οι χώροι ελεύθερα προσβάσιμοι χωρίς περιορισμούς, για να τελειώσουμε οριστικά το έργο μας, όπως μας λέει ο κοινός νους. Ευχαριστούμε το δήμαρχο μας ,για την πρόσφατη ανάπλαση του χώρου για την καλύτερη πρόσβαση και προβολή του χώρου.

Το μέγαρο “ΑΣΤΡΟΣ”στην Τεργέστη , αργότερα Pallazo Cartiottiin Trieste. Είναι εύκολα κατανοητό ότι ένα παιδί που έφυγε από την Καρύτσα του Αγιάννη 15 χρονών το 1756, δεν δημιούργησε το ιστορικό Άστρος εκείνη την ημέρα. Το Άστρος υπήρχε για πολλούς αιώνες νωρίτερα και ο μεγάλος ευεργέτης μας δεν ξέχασε ποτέ την πατρίδα του τον Αγιάννη και το Άστρος και για το λόγο αυτό ονόμασε το κτήριο στην Τεργέστη «ΑΣΤΡΟΣ», που θυμότανε καλά από το 1756.

Δείτε στους συνδέσμους σχετικά θέματα