Η κτητορική επιγραφή της Σχολής Καρυτσιώτη του Αγιάννη.
Το ιστορικό Άστρος και ο ‘Αγιος Ιωάννης (Αγιάννης) είναι μία κοινότητα.
Η Σχολή Καρυτσιώτη (Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους) , ο γειτονικός «Ιερός Χώρος» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων , η Πλατεία Καρυτσιώτη στο Άστρος και το Κουτρί στον Αγιάννη είναι αναμφισβήτητα τα σπουδαιότερα τοπόσημα της Κυνουρίας και της πατρίδας μας. Οι χώροι έχουν κηρυχθεί αντίστοιχα «διατηρητέο ιστορικόν μνημείο», «ιστορικό τόπο» και «αρχαιολογικόν χώρον» από τα υπουργεία Παδείας και Πολιτισμού
Διδακτήριον Άστρους
ΥΑ 47192/1433/11-6-1946 – ΦΕΚ 127/Β/8-8-1946
”Κηρύσσομεν ως ιστορικόν διατηρητέον μνημείοντο εν Άστρει διδακτήριον ένθα συνήλθεν εν έτει 1823 η β’ Εθνική Συνέλευσις”.
KN 5351/1932, άρθρο 52
Η πλατεία της σχολής Καρυτσιώτη και τμήματος του αγροκηπίου, στο Άστρος Κυνουρίας, ως ιστορικός τόπος.
Χαρακτηρισμός της πλατείας σχολής Καρυτσιώτη και τμήματος του αγροκηπίου, στο Άστρος Κυνουρίας, ως ιστορικού τόπου.
Χαρακτηρίζουμε ως ιστορικό τόπο το εναπομείναν σήμερα τμήμα εκτάσεως 18.850 τα.μ. του παλαιού αγροκηπίου (συνολικής εκτάσεως 46 στρεμμάτων), το οποίο ανήκε στη Σχολή Καρυτσιώτη και εντός του οποίου βρίσκεται η Σχολή Καρυτσιώτη, όπως αυτό εμφαίνεται στο Κτηματολογικό Διάγραμμα κλίμακας 1:1000 και σημειώνεται με τα στοιχεία 1, 2, 3 έως και 15, λόγω των σημαντικών ιστορικών γεγονότων, τα οποία έλαβαν χώρα στη συγκεκριμένη περιοχή.
Ο χώρος αυτός είναι τμήμα του αγροκηπίου – αρχικά 46 στρεμμάτων, το οποίο είχε δωρίσει ο Δημήτριος Καρυτσιώτης στη Σχολή, την οποία είχε ιδρύσει το 1805 – δενδροφυτεμένου με πορτοκαλιές, λεμονιές και ελιές, το προϊόν των οποίωνχρησιμοποιούνταν για την πληρωμή των δασκάλων της Σχολής και την κάλυψη των εξόδων της.
Στο αγροκήπιο αυτό έλαβαν χώρα δύο σημαντικά γεγονότα της Επαναστάσεως, το γνωστό ως «κολοκοτρωναίικο τραπέζι της συμφιλίωσης» στις 19 Ιουνίου 1821, στο οποίο είχαν προσέλθει οι οπλαρχηγοί, προκειμένου να ξεπεραστούν οι αντιθέσεις και να ομονοήσουν για την επιτυχία της Επανάστασης που τότε ξεκινούσε, καθώς επίσης και η Β΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων (30 Μαρτίου έως τις 18 Απριλίου του 1823) με την παρουσία οπλαρχηγών, πολιτικών, πλήθους λαού και στρατού. Εντός της Σχολής η οποία περιλαμβάνεται στον υπό κήρυξη χώρο, συντάχθηκε η διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης.
Περιοχή ”Κουτρί” Αγίου Ιωάννη (όπου η ιστορική Σχολή Καρυτσιώτη)
ΥΑ 147099/8654/11-4-1960 – ΦΕΚ 199/Β/11-5-1960
Περί κηρύξεως αρχαιολογικού χώρου.
“Χαρακτηρίζομεν ως αρχαιολογικόν χώροντην περιοχήν ”Κουτρί” του χωρίου Άγιος Ιωάννης Κυνουρίας, θερινήν έδραν του Άστρους, ένθα ελειτούργησεν η ιστορική σχολή Καρυτσιώτη εν έτει 1798”.
«1798ΕΝ ΜΗΝΙ ΙΟΥΛΙΩ 18
Η ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΦΙΛΟΘΕΑΜΟΝΑ
ΤΙ ΕΣΤΗΚΑΣ ΘΑΜΒΟΥΜΕΝΟΣ ΦΙΛΕ ΦΙΛΟΘΕΑΜΟΝΜΕ ΑΠΟΡΙΑΝ ΜΥΣΤΙΚΗΝ ΖΗΤΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΟΥΝΑ ΜΑΘΕΙΣ ΝΑ ΒΕΒΑΙΩΘΕΙΣ ΤΙ ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΜΟΥ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΜΕ ΕΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΕ ΚΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΑΜΩΜΑ ΜΟΥ……….
Ο μεγάλος ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης <1741-1819> γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη <Αγιάννη > και κατά την Αγιαννίτικη παράδοση, έφυγε “με το ένα τσαρούχι”.Το 1798 έκτισε την μεγαλοπρεπή και <<καλλιμάρμαρο>> Σχολή Καρυτσιώτη στον λόφο Κουτρί στον Αγιάννη και το 1805 έκτισε στο Άστρος το παράρτημα της Σχολής του Αγίου Ιωάννη.Στο κτήριο της σχολής στο Άστρος στεγάζεται σήμερα το κλειδοαμπαρωμένο Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους. Η σχολή Καρυτσιώτη, λειτούργησε κατά τα έτη 1798 – 1826 και απέκτησε μεγάλη φήμη, καθώς συνέρρεαν μαθητές από διάφορα μέρη της Ελλάδας.Η προεπαναστατιμένη Ελλάδα είχε πολλά μικρά “κρυφά” και λίγα φανερά σχολεία. Ένα από τα ελάχιστα φανερά σχολεία ήταν και η περίφημη Σχολή Καρυτσιώτη που είχε κτιστεί το 1798 , 23 χρόνια πριν την Ελληνική επανάσταση και αυτό έχει μεγάλη σημασία. Είχε κτιστεί στο λόφο Κουτρί του Αγιάννη Κυνουρίας και ήταν ένα από τα λίγα “πανεπιστήμια” της προεπαναστατικής πατρίδας μας και οι μαθητές της ήταν απο ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά μας. Ο μεγαλος ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης, πανίσχυρος Αγιαννίτης πατριώτης της διασποράς, βρήκε τον τρόπο να επιτρέψουν οι 400 χρόνια κατακτητές Τούρκοι το κτήσιμο και την λειτουργία της σχολής στον Αγιάννη και στο παράρτημα της σχολής Καρυτσιώτη στο Άστρος Κυνουρίας ,που άνοιξε το 1805.
Από την αρχή της επανάστασης το 1821 υπήρχαν συζητήσεις μεταξύ των προεστών και των οπλαρχηγών να γίνει κυβέρνηση των επαναστατημένων Ελλήνων που θα είχε την έδρα της στο Αγιάννη. Τελικά η σχολή Καρυτσιώτη έπαιξε πρωτεύοντα και καθοριστικό ρόλο για να γίνει ο Αγιάννης πρωτεύουσα της επαναστατημένης Ελλάδας από τις 15 Αυγούστου έως την 1 Οκτωβρίου 1822 .Το «κυβερνείο» που βρίσκεται πολύ κοντά στη σχολή Καρυτσιώτη του Αγιάννη ήταν η έδρα της κυβέρνησης. Διακρίνονται οι πολεμίστρες κάτω από τα παράθυρα του κτηρίου. Αργότερα το 1825 είχε επίσης προταθεί ανεπιτυχώς ο Αγιάννης να ξανά γίνει η έδρα της Ελληνικής κυβέρνησης.
Το αρχοντικό των Ζαφειροπουλαίων στον Άγιο Ιωάννη βρίσκεται πολύ κοντά κάτω από την σχολή Καρυτσιώτη του Αγιάννη και πάνω από την πηγή Σουληνάρι. Εδώ ο Άκουρος έσωσε και μετέφερε προσωρινά τα καπνισμένα 500 βιβλία της σχολής Καρυτσιώτη ,πριν τα μεταφέρει για καλύτερη προστασία στο κάστρο του Παραλίου Άστρους
Στην επανάσταση του 1821 τα Βέρβενα έπαιξαν σημαντικό ρόλο, κυρίως λόγω της στρατηγικής τους θέσης. Το “στρατόπεδο των Βερβένων” ήταν το πρώτο οργανωμένο στρατόπεδο του αγώνα, είχε περίπου 2,500 αγωνιστές ( τα άλλα τρία ήταν του Βαλτετσίου, Χρυσοβίτσι και Πιάνας) και ένα από τα σπουδαιότερα στρατόπεδα κατά τις πρώτες μέρες του αγώνα. Εδώ είχε εγκαταστήσει ο Κολοκοτρώνης το στρατηγείο του, στον Πύργο του Αυγουστή, πριν την επίθεσή του κατά των Τούρκων για την άλωση της Τριπολιτσάς.
Στα ιστορικά Βέρβενα λειτούργησε επίσης το πρώτο οργανωμένο “Φροντιστήριο του Αγώνα”, όπου εδιδάσκοντο η στρατιωτική οργάνωση, η πολεμική τέχνη και η στρατιωτική πειθαρχία των αυθόρμητων επαναστατημένων αγωνιστών . Στα ιστορικά Βέρβενα επίσης είχε εγκατασταθεί η Πελοποννησιακή Γερουσία για να συντονίσει τον απελευθερωτικό αγώνα . Στο κέντρο του χωριού, βρίσκεται ο τριώροφος θολωτός πύργος-κατοικία της οικογένειας Δαρβέρη, εκεί όπου εγκαταστάθηκε στα χρόνια της Επανάστασης το πρώτο εθνικό τυπογραφείο που στάλθηκε από την Τεργέστη ,αναγκαίο για την οργάνωση του Ελληνικού κράτους. Στις 21 Ιουνίου 1821 έφθασε στη Βέρβενα ο Δημήτριος Υψηλάντης από την Οδησσό της Ρωσίας, όπου και έγινε η επίσημη υποδοχή του από την Πελοποννησιακή Γερουσία, η οποία μνημονεύεται στην μαρμάρινη πλάκα, που αναρτήθηκε το 1920 στο σημείο της υποδοχής.
Αναμφισβήτητα το “στρατόπεδο των Βερβένων” έπαιξε καταλυτική σημασία για την οργάνωση και επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα .Δεν είναι υπερβολή να πούμε από το “στρατόπεδο των ιστορικών Βερβένων” άρχισε ουσιαστικά και στρατιωτικά η απελευθέρωση της πατρίδας μας.
Χαρακτηριστικά πριν την μάχη των Δολιανών και των Βερβένων , οι Έλληνες έλεγαν «έρχονται οι Τούρκοι» και κρυβόντουσαν και μετά τη αποφασιστική νίκη έλεγαν «που είναι οι Τούρκοι» για να τους σφάξουν. Ο «Τουρκοφάγος» με το αιματοβαμμένο σπαθί του σηκωμένο ψηλά κυνήγαγε τους Τούρκους μέχρι την Τριπολιτσά φωνάζοντας δυνατά «Που πάτε ωρέ Περσιάνοι! Σταθείτε να πολεμήσετε»! Ουσιαστικά στα ιστορικά Βέρβενα και στα ιστορικά Δολιανά « έκλεισαν οι στράτες του Μωριά» για να είμαστε σήμερα ελεύθεροι.
Το σπίτι που ταμπουρώθηκε ο Νικηταράς στη Μάχη των Δολιανών. Σήμερα το οίκημα είναι διατηρητέο κτήριο και λειτουργεί ως μουσείο.
Η μάχη στα ιστορικά Βέρβενα και στα ιστορικά Δολιανά την 18ην Μαϊου 1821 ματαίωσε τη διάλυση του στρατοπέδου των Βερβένων και το σχέδιο των Τούρκων. Επίσης τόνωσε το ηθικό των επαναστατών και άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση της υποδουλωμένης Τριπολιτσάς.
Οι Τούρκοι μετά την ήττα τους στα Βέρβενα και στα Δολιανά κλείστηκαν οριστικά στην Τριπολιτσά. Ο γέρος του Μωριά αναμφισβήτητα δικαιώθηκε και άρχισε να « κλείνει τις στράτες του Μωριά»…για τα επακόλουθα.
Ο Ιμπραήμ κατέσφαξε και έκαψε ολόκληρο την Πελοπόννησο, αλλά ποτέ δεν μπόρεσε να νικήσει τον Άκουρο , αν και τον είχε αιχμαλωτίσει προσωρινά, ούτε στην μάχη της 5 και 6 Αυγούστου 1826 στο κάστρο του Παραλίου Άστρους, κάποιος έπρεπε να αντισταθεί και είναι μεγάλη μας τιμή, αυτός ήταν ο Αγιαννίτης Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος (Άκουρος).
Στα μεταγενέστερα χρόνια της Τουρκοκρατίας το κάστρο διαμορφώθηκε σε ισχυρό αμυντικό συγκρότημα.
Τον 18ο αιώνα, τρεις αδελφοί, οι αδελφοί Ζαφειρόπουλοι, εύποροι έμποροι στο εξωτερικό, επέστρεψαν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους για να αγωνιστούν κατά των Τούρκων και οικοδόμησαν στο χώρο του κάστρου τρεις κατοικίες, διαμορφώνοντας παράλληλα το εσωτερικό του. Οι κατοικίες αυτές είναι χαρακτηριστικά δείγματα της προεπαναστατικής αρχιτεκτονικής της περιοχής και σώζονται μέχρι σήμερα, οι δύο πρώτες σε ημιερειπωμένη και η Τρίτη σε ερειπωμένη κατάσταση.
Στη σημερινή περιοχή του Παραλίου Άστρους πριν το 1800 υπήρχαν πολύ λιγα σπίτια και ουσιαστικά το Παράλιο Άστρος έκτισε από το 1825 και αργότερα ο Αγιαννίτης στρατηγός Πάνος Ζαφειρόπουλος , όπως τιμoύν με αδριάντα του στη κεντρική πλατεία οι φίλοι μας Παραλιώτες , «ΟΙΚΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΙΟΥ ΑΣΤΡΟΥΣ». Το 1845ο οικισμός με το όνομα Παράλιο Άστροςπροσαρτήθηκε στο δήμο Θυρέας ,ΦΕΚ 32Α – 08/12/1845.
Διακρίνονται οι τρεις οικίες των αδελφών Ζαφειρόπουλων στις γωνίες του Κάστρου του Παραλίου Άστρους, που εφυλλάσονταν τα βιβλία της Σχολης Καρυτσιώτητου Αγιάννη. Ο οικιστής του Παραλίου Άστρους Αγιαννίτης στρατηγός Πάνος Ζαφειρόπουλος η Άκουρος με τα αδέλφια του ,Κωνσταντίνο και Ιωάννη , έχτισε τις οικίες στο κάστρο το 1824 , προνοητικά ανακαίνησε το εγκαταλελειμμένο κάστρο και το 1826 νικηφόρα αντιστάθηκε στον Ιμπραήμ.Η νίκη του Άκουρου στο Κάστρο του Παραλίου Άστρους αναπτέρωσε αποφασιστικά το ηθικό των Ελλήνων και έδειξε ουσιαστικά το δρόμο στον Ιμπραήμ για την Αίγυπτο.
O Αγιοπετρίτης προεστός Αναγνώστης Κονδάκης μύησε στην Φιλική Εταιρία “την μισή Πελοπόννησο”…
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ιστορία
Ο Άγιος Πέτρος αναφέρεται για πρώτη φορά το 1435στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή. Τα επόμενα χρόνια το χωριό αναφέρεται σε διάφορα έγγραφα της εποχής. Το 1600 περίπου στο χωριό γεννιέται ο Άγιος Νείλος ο Μυροβλήτης (ο κατά κοσμόν Νικόλαος Τερζάκης, †1651), ο οποίος μόνασε στην Μονή Μαλεβήςκαι αργότερα στο Άγιο Όρος. Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας, το 1687, ο Άγιος Πέτρος γίνεται έδρα της Επαρχίας Αγίου Πέτρου Τσακωνιάς (Territorio di San Pietro di Zacognia). Την ίδια περίοδο (18ος αι.) το χωριό γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη λόγω του εμπορίου, με πληθυσμό τότε σχεδόν 4.000 κατοίκους και πάμπολλα αρχοντικά – πυργόσπιτα.
Με την ίδρυση της Φιλικής Εταιρίας, το 1814, αρκετοί Αγιοπετρίτες αρχίζουν να συμμετέχουν, μεταξύ των οποίων ο προεστός Αναγνώστης Κονδάκης, ο ηγούμενος της Μονής Μαλεβής, Καλλίνικος Τσιαμούρης κ.ά. Σημαντική ήταν η προσφορά του χωριού στην Επανάσταση του 1821.Στις 24 Μαρτίου1821 ο Αναγνώστης Κονδάκης κηρύσσει την Επανάσταση στην περιοχή. Αρκετοί Αγιοπετρίτες, υπό τον Αναγνώστη Κονδάκη, συμμετείχαν με μεγάλη επιτυχία στις μάχες των Δολιανών και των Βερβένων, της Τριπολιτσάς, του Βαλτετσίουκ.ά., σε συνεργασία με τα άλλα στρατιωτικά σώματα της Κυνουρίας. Το 1826 ο Ιμπραήμ Πασάςκατέστρεψε ολοσχερώς το χωριό, όπως και όλα τα άλλα χωριά της περιοχής. Τα επόμενα χρόνια ο Άγιος Πέτρος αποτέλεσε έδρα της Κοινότητας Αγίου Πέτρου. Το 1944, κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς 48 άμαχοι κάτοικοι του Αγίου Πέτρου
Εδώ υπάρχει και η προτομή του Πραστιώτη Μανώλη Δούνια, αγωνιστή του 1821 και πορθητή της Τριπολιτσάς στις 23 Σεπτεμβρίου 1821
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
«Η έλλειψη αυτή ανάγκασε τους πολιορκημένους Τούρκους να έρχονται σε συναλλαγές με τους Έλληνες πολιορκητές, για την εξοικονόμηση τροφίμων. Το γεγονός αυτό εκμεταλλεύτηκε ο Πραστιώτης Μανώλης Ντούνιας και απόκτησε γνωριμίες, <<φιλικές>> σχέσεις με τους φρουρούς του τείχους ώστε, την κρίσιμη στιγμή, να μπορέσει να μπει στην πόλη και να ανοίξει, μαζί και με άλλους, την λεγόμενη Πύλη του Ναυπλίου, για να εισβάλλουν οι Έλληνες πολεμιστές, με πρώτους τους Τσάκωνες-Πραστιώτες, τους οποίους είχαν προετοιμάσει κατάλληλα οι αρχηγοί τους, και να καταλάβουν σε λίγες ώρες όλοι μαζί την Τρίπολη.»
Το χαμένο μεγαλείο του ορεινού χωριού της Τσακωνιάς αποτυπώνεται στο τραγούδι «Πραστέ μου πού ‘ναι οι πύργοι σου, πού ‘ναι η αρχοντιά σου».
Από το «Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, 2015. Οδηγός για την προστατευόμενη περιοχή όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού. Φύση, Πολιτισμός, Οικοτουρισμός. Άστρος Αρκαδίας».
“Εκτιμάται ότι ο πληθυσμός του Πραστού στους μεσαιωνικούς χρόνους ανερχόταν σε 9.000 κατοίκους. Ο Πραστός είχε τότε 9 ενορίες, 30 εκκλησίες και έντονη οικονομική δραστηριότητα.”
Ο Πραστός, ο οποίος κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας αποτελεί βιλαέτι (διοικητική περιφέρεια), συμμετέχει ενεργά και δραστήρια στην Επανάσταση του Ορλόφ (1769-1770), καθώς και στο κίνημα της Κλεφτουριάς. Δεκάδες Φιλικοί από τον Πραστό θα συμβάλλουν καθοριστικά στον ξεσηκωμό του Γένους αλλά και στην έναρξη της Επανάστασης στην περιοχή της Κυνουρίας. Με αρχηγούς τον Θεόδωρο Γούλελο και το Γιωργάκη Μανωλάκη ή Μιχαλάκη, 250 Πραστιώτες πολεμιστές, ξεκίνησαν για την κατάληψη του, μεγάλης στρατιωτικής σημασίας και απόρθητου, όπως εθεωρείτο, φρούριου της Μονεμβασιάς. Παράλληλα, οι Προεστοί και Δημογέροντες του Πραστού, σε συνεννόηση με τον Κολοκοτρώνη και τους Βερβενίωτες, Καράμπελα και Κρητικό, συνέστησαν στα Βέρβενα το περίφημο «Κελάρι», δηλ. την επιμελητεία του Στρατού, για να εφοδιάζει και ο Πραστός με τρόφιμα το στρατόπεδο των Βερβένων, στο οποίο συμμετείχαν και πολλοί Πραστιώτες αγωνιστές. Ο Αγιοπετρίτης προεστός και απομνημονευματογράφος του Αγώνα, Αναγνώστης Κοντάκης, γράφει πως: «αν δεν ήταν ο Πραστός, που επί 4 μήνες τροφοδοτούσε τον στρατό, ο αγώνας για την λευτεριά ήταν χαμένος».
Στη Μελιγού υπάρχει προτομή του Κολοκοτρώνη, ο οποίος είχε κατασκηνώσει μαζί με τους άλλους αγωνιστές κατά τη διάρκειας της Β΄ Εθνικής Συνέλευσης των Ελλήνων στο Άστρος Κυνουρίας.
Η “πολιτική σοφία” του αρχιστράτηγου Θεόδωρου Κολοκότρωνη έπαιξε καταλυτική σημασία για να διατηρηθεί η αναγκαία εκείνη την ώρα“εθνική συννενόηση και εθνική ενότητα”. O γέρος του Μωριά δέχτηκε “ότι αποφασίστηκε” από την συνέλευση, ακόμα και την καθαίρεση του από αρχιστρατήγου, που είχε κερδίσει στα πεδία των μαχών από τους αγωνιστές, όπως στην πανωλεθρία του Δράμαλη στα Δερβενάκια, που αναμφισβήτητα έπαιξε καταλυτική σημασία στην νικηφόρα πορεία του απελευθερετικού αγώνα.
Ο γέρος του Μωριά γεννήθηκε κάτω από μα γκορτσιά στα βουνά του Μωριά, γιατί ο πατέρας τους εκεί πολεμούσε τους κατακτητές,δεν βολευότανε εύκολα στα “αρχοντικά”και “τις επαύλεις” των συνεργατών κοτζαμπάσηδων.Oι κλέφτες και οι Κολοκοτρωναίοι ήταν πάντοτε ελεύθεροι και ποτέ δεν υποδουλώθηκαν για τετρακόσια χρόνια , και μάχονταν στους κάμπους και τα βουνά τους Tούρκους κατακτητές.
Όταν η επανάσταση στο δεύτερο έτος έδειχνε τις δυσκολίες που υπήρχαν, οι Αγγλοι φίλοι μας έστειλαν ενα ναύαρχο να συμβιβάσει τους εμπολέμους .Ο ναύαρχος συνάντησε τον γέρο του Μωριά στο Ναύπλιο και του ζήτησε να συμβιβαστεί με τους Τούρκους κατακτητές και ο γέρος του Μωριά έδωσε την απάντηση.
Ο γέρος του Μωριά με δύο λόγια παρακάτω τα λέει όλα
–Εμείς ποτέ δεν παραδοθήκαμε , πολεμάμε τους Τούρκους κατακτητές ασταμάτητα τετρακόσια χρόνια στους κάμπους και στα βουνά, και για να καταλάβει καλύτερα ο ναύαρχος συνέχισε . Φωτιά και τσεκούρι στους συνεργάτες των κατακτητών. Ο ναύαρχος κατάλαβε καλά και η συνάντηση τελείωσε γρήγορα
Ο γέρος του Μωριά έμπρακτα έλεγε βροντερά δεν τον ενδιαφέρουν οι “καρέκλες“ της εξουσίας και τα ” στρατηγεία”, στους “ασπροπουκαμισάκηδες ” κοτζαμπάσηδες των πρώτων καθισμάτωντης Β’ Εθνοσυνέλευσης, στα “τσογλάνια, και στους “τί Μπραίμης τι Ζαίμης ” ,όπως σοφά ο λαός μας αποκαλούσε τους συνεργάτες κοτζαμπάσηδες ,προεστούς που φανερά και αποκλειστικά κόβοντουσαν για τις κουτάλες της εξουσίας..
Ο γέρος του Μωριά θεώρησε αναγκαίο ,να πει τα πράγματα με το όνομά τους, και προειδοποίησε το “τσογλάνι” Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, όπως τον αποκαλούσαν οι αγωνιστές.
«Σου λέγω τούτο, Κύριε Μαυροκορδάτε… μη καθίσεις πρόεδρος διότι έρχομαι και σε διώχνω με τα λεμόνια, με τη βελάδα όπου ήρθες»
Ο κοτζαμπασισμός , οι “συνεργάτες “των εξουσιών και οι“γενιτσαραγάδες” είναι τούρκικη κατάρα και η χειρότερη πληγή και πανούκλα του Ελληνικού Έθνους.
O γέρος του Μωριά νωρήτερα στα Βέρβενα στις 21 Ιουνίου 1821 και στη Ζαράκοβα στις 4 Ιουλίου 1821 έσωσε κυριολεκτικά από λυτσάρισμα τους Γερουσιαστές κοτζαμπάσηδες από την οργή των αγωνιστών και του λαού. Χαρακτηριστικά είπε στο εξαγριωμένο πλήθος πρέπει να σκοτώσετε μένα πρώτα.
Επίσης στη Μελιγού ο γέρος του Μωριά απόρριψε τις προτάσεις των οπλαρχηγών Πλαπούτα και Ανδρούτσου να σφάξουν στα Άστρος τους μαζωμένους από ολή την την επικράτεια κοτζαμπάσηδες, δεν ήθελε να χυθεί Ελληνικό αίμα. Χαρακτηριστικά είπε στον Αδρούτσο. «Ρε, τι τους πέρασες τους ανθρώπους, κοκορόπουλα να τους σφάξουμε; Αυτοί οι Πολιτικοί ξέρουν τέτοια τερτίπια στα πολιτικά πράγματα που μας είναι χρήσιμοι, όπως εμείς είμαστε χρήσιμοι περισσότερο στον πόλεμο»
Ο στόχος του εκείνη την ώρα ήταν οι Τούρκοι κατακτητές,που λήστευαν και βιαιοπραγούσαν εναντίον τοu λαού , αυτούς πελεμούσε ο γέρος του Μωριά. Δεν πολεμούσε για το εαυτό του , ούτε για καρέκλες και στρατηγεία, ούτε για τους τους κοτζαμπάσηδεs, γιατί αυτοί είχαν βολευτεί και απολάμβαναν τις ληστείες , τους φόρους και το πλιάτσικο που κάνανε σαν καλοί συνεργάτες των κατακτητών
Μετα την απελευθερωση από τους Τούρκους κατακτητές, όταν ήταν αλυσοδεμένος μαζύ με το Πλαπούτα, από τους ίδιους πάντοτε κοτζαμπάσηδες που πάντοτε βρίσκονται κοντά όπου υπάρχουν κουτάλες, ο Πλαπούτας του θύμησε τις κουβέντες τους στη Μελιγού , αλλά ο γέρος του Μωριά του επεσήμανε, «οι Έλληνες ήταν ελεύθεροι και αυτό ήταν το σπουδαιότερο».
Θεόδωρος Κολοκότρωνης “
–Εμείς ποτέ δεν παραδοθήκαμε. Φωτιά και τσεκούρι στους συνεργάτες των κατακτητών.
O Γεώργιος Λεβέντης ήταν ένας από τους ηγέτες της Φιλικής Εταιρείας που αγωνίστηκε κατά την Επανάσταση του 1821 και μετέπειτα πολιτικός του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γεννήθηκε στο Κορακοβούνι της Κυνουρίας το 1790. Μεγάλωσε και σπούδασε στην Ύδρα και αργότερα μετέβη στη Μολδαβία. Το 1812 ανέλαβε καθήκοντα διερμηνέα στα ρωσικά προξενεία του Βουκουρεστίου και του Ιασίου στη Ρουμανία. Το 1817 ανέλαβε τη διεύθυνση του γενικού ρωσικού προξενείου στη Μολδαβία, ενώ παράλληλα μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Ο Λεβέντης, πιστεύοντας ότι το έργο της οργάνωσης έπρεπε να εξαπλωθεί σε περισσότερες περιοχές, και με τη συμμετοχή Βουλγάρων και Σέρβων, άρχισε αλληλογραφία με Βούλγαρους οπλαρχηγούς και Σέρβους ηγέτες, που ίσως μπορούσαν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο, ξοδεύοντας για το σκοπό αυτό σημαντικά ποσά. Το 1819 ο Λεβέντης εκλέχτηκε ως ένας από τους ηγέτες της Φιλικής Εταιρείας. Ήταν ο επικεφαλής της Εφορίας των Φιλικών του Βουκουρεστίου[1]. Προσέφερε μεγάλα ποσά για την ενίσχυση του έργου της, καθώς και για τις σπουδές των Ελλήνων σε ευρωπαϊκές σχολές και πανεπιστήμια.
Ύστερα από την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον τουρκικό ζυγό πήγε στην Πελοπόννησο. Επίσης, εκλέχτηκε πληρεξούσιος της πατρίδας του στην Εθνοσυνέλευση του 1832. Το 1833 παντρεύτηκε την Ραλλού Λεβέντη το γένος Παπαρρηγόπουλου (αδερφή του γνωστού ιστορικού Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου).[2] Αφού ξόδεψε πάρα πολλά για το Ελληνικό Έθνος, πέθανε από αποπληξία στην Αθήνα, πάμφτωχος, στις 24 Νοεμβρίου1847.
Το Ορεινό Κορακοβούνι είναι ένας ορεινός οικισμός, χτισμένος σε υψόμετρο 534 μ. Έχει απόσταση 12 χλμ από το Κορακοβούνικαι 22 χλμ από το Άστρος. Το χωριό υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Βόρειας Κυνουρίαςκαι έχει πληθυσμό 8 μόνιμους κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011
Το χωριό, σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε μετά την καταστροφή του Παλαιού Κορακοβουνίου (οικισμός που υπήρχε κοντά στον Πραστό) από τα τουρκικά στρατεύματα το 1687.[2] Μαζί με το Παλαιό Κορακοβούνι καταστράφηκαν επίσης ο Άγιος Ιωάννης, η Μελιγού, η Καστάνιτσα και ο Πραστός. Μετά την καταστροφή του χωριού οι κάτοικοι ίδρυσαν ένα νέο χωριό στην θέση όπου βρίσκεται σήμερα το Ορεινό Κορακοβούνι. Κατά τα έτη της Τουρκοκρατίας ο οικισμός υπαγόταν στο Βιλαέτι Αγίου Πέτρου. Σύμφωνα με ενετική απογραφή του 1699 το χωριό διέθετε δύο εκκλησίες: τον Άγιο Δημήτριο και την Παναγία, καθώς και δύο εφημέριους.[3] Τον 18ο και 19ο οι Κορακοβουνίτες ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με διάφορες περιοχές, καθώς οι Κορακοβουνίτες ζούσαν και εμπορεύονταν σε μέρη όπως οι Σπέτσες, η Ύδρα, η Κωνσταντινούπολη, η Οδησσός κ.α.
Κατά τα έτη 1750 – 1775στο χωριό έδρασε ο κλέφτης Γεώργιος Λεβέντης (παππούς του φιλικού), ο οποίος ήταν πρωτοπαλίκαρο του Κωνσταντή Κολοκοτρώνη.[4] Με την ίδρυση της Φιλικής Εταιρίαςπολλοί Κορακοβουνίτες έγιναν μέλη της, με σημαντικότερο τον έμπορο Γεώργιο Λεβέντη(1790 – 1847). Η συνεισφορά των Κορακοβουνιτών στην Επανάσταση του 1821 ήταν σημαντική, καθώς πάνω από 100 αγωνιστές διακρίθηκαν στις μάχες των Δολιανών, Βερβένων, της Τριπολιτσάςκ.α. Το 1826 το χωριό καταστράφηκε ολοσχερώς από τις ορδές του Ιμπραήμ πασά. Μετά την απελευθέρωση το χωριό υπήχθη στον Δήμο Βρασιών (1834 – 1912). Από το Ορεινό Κορακοβούνι προήλθε το Χειμερινό Κορακοβούνι, το οποίο δημιουργήθηκε κατά τον 18ο αι. και αποτελεί μόνιμη κατοικία των Κορακοβουνιτών.
Από το «Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, 2015. Οδηγός για την προστατευόμενη περιοχή όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού. Φύση, Πολιτισμός, Οικοτουρισμός. Άστρος Αρκαδίας».
ΣίταιναΗ ελατοσκέπαστη Σίταινα, Τσακωνοχώρι, σε απόσταση 23 χλμ. νοτιοδυτικά του Άστρους και υψόμετρο 740 μ., βρίσκεται χτισμένη αριστερά και δεξιά μιας όμορφης – καταπράσινης ρεματιάς και κάτω από τις επιβλητικές κορυφές του Πάρνωνα. Τα παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια της φέρουν τα χαρακτηριστικά της Τσακώνικης αρχιτεκτονικής. Η πρώτη γραπτή αναφορά του χωριού γίνεται σε χρονικό του γνωστού ιστορικού Γεωργίου Φραντζή, το έτος 1435.
Κατά την περίοδο της Κλεφτουριάς ο Δημήτριος Καλιοτζής, ο Σιταινιώτης, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους επτά πιο ονομαστούς Κλέφτες της Πελοποννήσου, θα αποτελέσει τον τρόμο των Τούρκων και η πλούσια δράση του θα υμνηθεί από τη λαϊκή Μούσα σε πολλά δημοτικά τραγούδια. Εντυπωσιακή είναι η συμμετοχή των Σιταινιωτών στην εθνική εξέγερση του 1821. Στη Σίταινα θα δημιουργηθούν δύο στρατιωτικά σώματα, με περισσότερους από 100 αγωνιστές και επικεφαλής τους Γεώργιο Λ. Μπουρμά και Θεόδωρο Ιωάννου ή Κρητικό. Ο Θ. Ιωάννου με την έναρξη της Επανάστασης θα εγκαταλείψει το Ναύπλιο, όπου ζούσε έχοντας δύο ιδιόκτητα πλοία και το μονοπώλιο των ανθράκων. Στη Σίταινα θα οργανώσει και θα οπλίσει με προσωπικά του έξοδα, έχοντας πουλήσει τα δύο του πλοία, περισσότερους από 80 Σιταινιώτες, υπό την αρχηγία του οποίου πολέμησαν σε όλες τις μάχες της Πελοποννήσου. Στο βυζαντινό κάστρο της Ζάγκολης, 3 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του χωριού, τέλη Ιουλίου-αρχές Αυγούστου του 1826, οι οχυρωμένοι κάτοικοι και αγωνιστές της Σίταινας θα αποκρούσουν επιτυχώς και θα ταπεινώσουν τις ορδές του Ιμπραήμ.
Ο Πλάτανος αναφέρεται για πρώτη φορά στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή το 1435, με την ονομασία Πλαταμώνας. Κατά τα επόμενα έτη, αναφέρεται σε αρκετά έγγραφα την περίοδο της Ενετοκρατίας. Πριν και κατά τη διάρκεια της Β΄ Τουρκοκρατίας (18ος και 19ος αι.) το χωριό γνώρισε μεγάλη ακμή, μαζί με άλλα γειτονικά χωριά. Την ίδια περίοδο χτίστηκαν και αρκετά αρχοντικά πυργόσπιτα. Σημαντική ήταν η προσφορά του χωριού κατά την Επανάσταση του 1821. Το 1826, ο Ιμπραήμ πέρασε από το χωριό όμως οι κάτοικοι σωθήκανε γιατί κρυφτήκανε σε μια σπηλιά στον απέναντι λόφο που οι κάτοικοι την λένε ακόμα “τρούπα”. Υπάρχει μέσα φούρνος και στέρνα.
Μετά την απελευθέρωση, έγινε έδρα του δήμου Πλατανούντος, ενώ τα επόμενα χρόνια, μετά τη συγχώνευσή του στον Δήμο Θυρέας, αποτέλεσε την έδρα της ομώνυμης κοινότητας.
Από το «Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, 2015. Οδηγός για την προστατευόμενη περιοχή όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού. Φύση, Πολιτισμός, Οικοτουρισμός. Άστρος Αρκαδίας».
Καστάνιτσα
Η Καστάνιτσα, παραδοσιακός και διατηρητέας οικισμός από το 1967 με ιδιαίτερη φυσική και αρχιτεκτονική ομορφιά, χτισμένη στην καρδιά του Πάρνωνα σε υψόμετρο 840 μ. και σε απόσταση 31 χλμ. νοτιοδυτικά του Άστρους. Ήταν ονομαστή παλιότερα για την παραγωγή της σε ασβέστη, από όπου πήρε το χρώμα της, όπως επίσης και για τα κάστανα που της έδωσαν το όνομά της. Το μεγάλο καστανοδάσος που την περιβάλλει έχει έκταση 4.500 στρέμματα. Αποτελεί ένα από τα παλαιότερα υπάρχοντα ορεινά Κυνουριακά χωριά και το αρχαιότερο τσακωνοχώρι του Πάρνωνα. Η πρώτη γραπτή αναφορά του χωριού συναντάται το 1293 σε χρυσόβουλο διάταγμα του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου, στο οποίο αναγράφεται η Καστάνιτσα ως «Κώμη η καλουμένη Κωνστάντζα». Έκτοτε και στους επόμενους αιώνες, σύμφωνα με γραπτές ιστορικές πηγές, η ιστορική πορεία της δεν διακόπηκε ποτέ. Η Καστάνιτσα είναι χτισμένη πάνω σε πέρασμα στρατηγικής σημασίας. Κατά τον 14ο αιώνα είχε χτιστεί κάστρο στην κορυφή του λόφου πάνω από τον οικισμό από Βυζαντινούς του Δεσποτάτου του Μυστρά, ερείπια του οποίου διατηρούνται μέχρι σήμερα. Το χωριό συμμετείχε ενεργά στην επανάσταση του 1821 με αρκετούς οπλαρχηγούς και εκατοντάδες απλούς αγωνιστές της ελευθερίας. Οι Καστανιτσιώτες αντιστάθηκαν σθεναρά στα στρατεύματα του Ιμπραήμ που εισέβαλαν στην περιοχή στις 27 Ιουλίου του 1826, ανήμερα του Αγίου Παντελεήμονα, σώζοντας το χωριό από την καταστροφή. Και στους μετέπειτα αγώνες η Καστάνιτσα έδωσε το παρόν με αποκορύφωμα την Εθνική Αντίσταση 1941-44.
Στο χάρτη παραπάνω η Βυζαντινή Αυτοκρατορία το 555 μ.χ. ήταν στο μεγαλέιο της ακμής της
Οι τρείς χάρτες περιγράφουν κραυγαλέα τα μάθήματα της ιστορίας που είναι πολύ επίκαιρα σήμερα, ο πόλεμος δεν τελείωσε…..
Την 29 Μαϊου 1453 «μαύρη Τρίτη» και αποφράδα ημέρα για το Ελληνικό έθνος ,τον χριστιανισμό και τον δυτικό πολιτισμό «η Πόλις Εάλω» , η Βασιλεύουσα αλώθηκε και υποδουλούθηκε στους Οθωμανούς «βάρβαρους» κατακτητές . Η πτώση της Κωνσταντινούπολης στους Οθωμανούς χαρακτηρίστηκε «το αίσχος των Λατίνων» γιατί ευτυχώς οι λιγοί φανατικοί διδάσκουν στα παιδιά τους το μίσος για το δυτικό πολιτισμό δεν σταμάτησαν τον πόλεμο μέχρι σήμερα και η «δύση» αποδέχεται αυτά χωρίς καμία αντίδραση, αγνοώντας την δική τους άλωση που γίνεται καθημερινά αναπόφευκτη.
«Η εξουσία φθείρει και το χρήμα διαφθείρει» το 1453 και σήμερα, δεν ξεχάσαμε τους «πάση θυσία» πρωθυπουργούς μιας καμμένης γης …
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
«Η Βυζαντινή αυτοκρατορία των πρώτων χρόνων του 13ου αιώνα βρισκόταν σε αναταραχή και σε παρακμή. Η οικονομία πήγαινε από το κακό στο χειρότερο, η διαφθορά στον κρατικό μηχανισμό γιγαντωνόταν, ενώ η εκμετάλλευση του λαού από τους κρατικούς αξιωματούχους και η συστηματική παραμέληση των επαρχιών από τους αυτοκράτορες είχε αποξενώσει τις επαρχίες από την πρωτεύουσα.»
Ουσιαστικά το τέλος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας άρχισε το 1204 με την τέταρτη σταυροφορία που προσκάλεσαν στην Βασιλεύουσα οι «πραιτωριανοί» της εξουσίας για να ξαναπάρουν τις χαμένες «κουτάλες» από τους άλλους πραιτωριανούς . Η αυτοκρατορία μετα το 1204 τεμαχίστηκε σε μικρότερες «αυτοκρατορίες» και σε ασταμάτητους εμφύλιους πολέμους μεταξύ τους απο το 1204 μέχρι το 1453 . τελικά παρέδωσαν την Βασιλεύουσα στους Οθωμανούς.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία μετα το 1204 τεμαχίστηκε σε μικρότερες «αυτοκρατορίες» με ασταμάτητους εμφυλίους πολέμους.
Οι Οθωμανοί ανενόχλητοι , από τους εμφυλίους πολέμους μεταξύ των πραιτωριανων αυτοκρατόρων ,άρχισαν το δικό τους μεγαλεπήβολο σχέδιο να πάρουν την πόλη , που το σχέδιο είχε αρχίσει πριν το 1204 και ολοκληρώθηκε σχεδόν μετά από 300 χρόνια ,κάτι που δεν καταλαβαίνουν σήμερα οι «Λατίνοι του αίσχους» .
Ο «μαρμαρωμένος Βασιλιάς» τελικά έμεινε μόνος με 2,000 μισθοφόρους , 5,000 πολιτικοφύλακες και 170 Σφακιανούς να υπερσπίσει την πόλη μπροστά σε 150,000 φανατικούς Οθωμανούς .
Νωρήτερα είχε απορρίψει επιγραμματικά την πρόταση του Μωάμεθ Β’ να παραδόσει την πόλη με αντάλαγμα την ελευθερία του και το Δεσποτάτο του Μωρέος .
«Το δε την πόλιν σοι δούναι ουτ’ εμού εστίν, ουτ’ άλλου των κατοικούντων εν ταύτη κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ού φεισόμεθα της ζωής ημών».
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία το 1450 ήταν έτοιμη να παραδοθεί και υποδουλωθεί στουε εχθρούς της.
Οι Οθωμανοί είχαν μεγάλα σχέδια και δεν σταμάτησαν το έργο τους για 300 χρόνια ………
Ήταν «μαύρη Τρίτη» αποφράδα ημέρα 29 Μαΐου 1453, όταν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου «έπεφτε» μπροστά στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού, υπερασπιζόμενος την Βασιλεύουσα.
Οι ήρωες Σφακιανοί συνέχιζαν την αντίσταση και την σφαγή των Οθωμανών και μετά την άλωση μέχρι τον θάνατο και του τελευταίου.
Ο «μαρμαρωμένος Βασιλιάς» αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος αναφώνησε δυνατά πριν τον επερχόμενο θάνατον του.
“ουκ έστι τις των Χριστιανών τού λαβείν την κεφαλήν μου απ’ εμού;”
Τετρακόσια χρόνια αργότερα όταν η Ελληνική επανάσταση στο δεύτερο έτος έδειχνε τις δυσκολίες που υπήρχαν, οι Αγγλοι φίλοι μας έστειλαν ένα ναύαρχο να συμβιβάσει τους εμπολέμους .Ο ναύαρχος συνάντησε τον γέρο του Μωριά στο Ναύπλιο και του ζήτησε να συμβιβαστεί με τους Τούρκους κατακτητές και ο γέρος του Μωριά έδωσε την απάντηση.
Παρακάτω ο γέρος του Μωριά με δύο λόγια τα λέει όλα.
–Εμείς ποτέ δεν παραδοθήκαμε , πολεμάμε τους Τούρκους κατακτητές ασταμάτητα τετρακόσια χρόνια στους κάμπους και στα βουνά, και για να καταλάβει καλύτερα ο ναύαρχος συνέχισε . Φωτιά και τσεκούρι στους συνεργάτες των κατακτητών. Ο ναύαρχος κατάλαβε καλά και η συνάντηση τελείωσε γρήγορα.
Την 29 Μαϊου 1453 «η Πόλις Εάλω» αλλά ο πόλεμος από ευτυχώς λίγους φανατικούς συνεχίζεται σήμερα , ας ξυπνήσουν κάποτε οι φίλοι μας στη «δύση» για να αποφύγουν την δική τους άλωση.
Πηγές
Χαρτες Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Στο παραπάνω παλιό χάρτη ο Αγιάννης αναφέρεται ως Άστρος, ενώ το Άστρος Άγιος Ιωάννης. Από το χωριό Άγιος Ιωάννης προήλθε το Άστρος και το Παράλιο Άστρος, αλλά και άλλοι οικισμοί. Το Άστρος και ο Άγιος Ιωάννης (Αγιάννης ) ήταν τουλάχιστον για επτακόσια χρόνια και από την πρώτη οργάνωση του Ελληνικού κράτους διοικητικά μια κοινότητα, όπως και σήμερα, και το σπουδαιότερο οι κάτοικοι Αγιαννίτες και Αστρινοί είναι οι ίδιοι κάτοικοι ,είχαν και έχουν ακόμα σήμερα σπίτια στον Αγιάννη και το Άστρος. Ο δήμος Θυρέαςμε έδρα τον οικισμό Άγιος Ιωάννηςσυστήθηκε με την αρχική οργάνωση του Ελληνικού κράτουςτο 1835 , ΦΕΚ 16Α – 24/05/1835. Αργότερα το 1841ο οικισμός Άστροςορίζεταιχειμερινή έδρατου δήμουκαι οοικισμός Άγιος Ιωάννηςορίζεταιθερινή έδρα του δήμου, ΦΕΚ 5Α – 08/03/1841.
Ο Θουκυδίδης αποκαλούσε τα κράτη οι Αθηναίοι , Κορίνθιοι , Σπαρτιάτες, και δεν τα έλεγε η Αθήνα ,Κόρινθος, Σπάρτη. Οι πολίτες ήταν τα κράτη , δεν ήταν οι πόλεις και τα κάστρα. Στην μακρόχρονη ιστορία μας οι κάτοικοι ήταν οι πόλεις και τα χωριά.
Η Θυρέα, το Ελληνικό (ή Τειχιό).
Η Θυρέα ,από το θύρα, ήταν η πόρτα μεταξύ της πρώτης πόλης της Ευρώπης Άργους και της Σπάρτης.
Από το Δήμο και την Βικιπαίδεια.
Σε απόσταση περίπου 8 χιλιομέτρων από το Άστρος στην κορυφή του λόφου πάνω από τις στροφές «κοδέλλες » σε λίγη απόσταση από τον ανηφορικό δρόμο προς τον Αγιάννη βρίσκεται το Ελληνικό η Τειχιό ,από εκεί η θέα της Θυρεάτιδας Γης και του Αργολικού κόλπου είναι εξαιρετική. Στο σημείο υπάρχει επιγραφή της αρχαιολογικής υπηρεσίας που οδηγεί σε αγροτικό δρόμο και μετά από 2 χιλιόμετρα φθάνει ο επισκέπτης σε ένα πλάτωμα, που αποτελεί την αρχή 15λεπτης πορείας που οδηγεί στην κορυφή ενός λόφου, του Τειχιού ή Ελληνικού. Εδώ αντικρίζει κανείς τα ερείπια του αρχαίου ιερού ναού του Θεού Απόλλωνα, ερείπια τειχών, οικοδομημάτων και υπόγειων δεξαμενών και λειψάνων της Θυρέας . Η Θυρέα κατοικήθηκε για πρώτη φορά στα Πρωτοελλαδικά χρόνια από τους Δαναούς και μετά τα Μυκηναϊκά χρόνια την κατοίκησαν οι Ίωνες. . Από τον 8ο αιώνα και έπειτα την Κυνουρία διεκδικούν με πείσμα οι Σπαρτιάτες. Μετά από αλλεπάλληλες συγκρούσεις φθάνουμε σε μία από τις συγκλονιστικότερες μάχες της ελληνικής ιστορίας, τη μάχη που δόθηκε το 546 π.Χ. και έμεινε στην ιστορία ως “Μάχη της Θυρέας” ή “Μάχη των 600 λογάδων” στην οποία νικητές ήταν οι Σπαρτιάτες.
Η Θυρέα, το Ελληνικό (ή Τειχιό) διακρίνεται στο παραπάνω χάρτη της αρχαίας Ελλάδος.
Η Σμαράγδη Ι.Αρβανίτη συνοπτικά και επιγραμματικά μας λέει, όπως το καταλαβαίνουμε , ο «Ιερός Χώρος» της Β΄Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων στο ιστορικό Άστρος είναι το σπουδαιότερο ιστορικό μνημείο του τόπου μας , που πρέπει να προβάλουμε και να διακρίνουμε όπου μπορούμε.
Δείτε περισσότερα στους συνδέσμους, για την σπουδαιότητα της Εθνοσυνέλευσης στο Άστρος, από την Σμαράγδη Ι.Αρβανίτη ,
Ο συμπολίτης μας Γιάννης Δ.Κουρμπέλης και το astros-kynouria News με την έξοχη εργασία τους και με τον καλύτερο τρόπο τα λένε όλα για την ιστορία του Αγιάννη, στους παρακάτω συνδέσμους.
Ιωάννη Μ. Αρβανίτη – Από τις Πηγές του Λαού μας, τόμος A,Β, Αθήνα1985,1988
Ιωάννη Μ. Αρβανίτη-Η Επαναστατική Προσωρινή Διοίκηση της Ελλάδας στον Άγιο Ιωάνη (Αγιάννη) Β.Κυνουρίας -20 Αυγουστου εως 1 Οκτωβριου 1822
Σμαράγδης Ι. Αρβανίτη – Οι σχολές του Δημητρίου Καρυτσιώτη στον Άγιο Ιωάννη και το Άστρος Θυρέας – Κυνουρίας κατά τα προεπαναστικά χρόνια έως την απελευθέρωση, Εταιρία Πελοποννησιακών Σπουδών, Αθήνα 2001
Σμαράγδης Ι. Αρβανίτη – Μελέτες Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης προς τιμήν της καθηγήτριας Ελένης Δεληγιάννη-Δωρή. Ο μεταβυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου στον Άγιο Ιωάννη Κυνουρίας συνοπτική παρουσίαση του μνημείου και του εικονογραφικού προγράμματος, Αθήνα 2010
Σμαράγδης Ι. Αρβανίτη -Το κάστρο του Παραλίου Άστρους Κυνουρίας πρώτες παρατηρήσεις, Αθήνα 2007
Αναγνώστη Κονδάκη –Απομνημονεύματα, εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 2009
Σταύρου Αθ. Κουτίβα –Περί την διαθήκην του Δημητρίου Καρυτσιώτου, Αθήνα 1958
Ευστρατίου Ι. Δαλιάνη –Ξεδιπλώνοντας τον χρόνο: Αγιάννης – η άγνωστη πρωτεύουσα της Ελλάδας,Αθήνα 2016
Αρχεία Εθνικής Παλιγγενεσίας
Χριστίνας Κουλούρη –Η βιβλιοθήκη της Σχολής Καρυτσιώτη,Εταιρία Μελέτης Νέου Ελληνισμού, Αθήνα 2009
Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή, τόμος 13ος, εκδόσεις Νέα Δομή, Αθήνα 1996
Χρονικά των Δολιανών Κυνουρίας, τόμος Β’ – Η Μάχη των Δολιανών (19 Μαϊου 1821), Αθήνα 1962
Ο μεγαλοπρεπής ναός του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου στον Αγιάννη ανακαινίστηκε και έγινε πατριαρχική εξαρχία το 1638 .
Το άφθονο παγωμένο νερό πηγάζει ακριβώς κάτω από την εκκλησία του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου στον Αγιάννη . Όπως διακρίνεται ακριβώς το νερό ρέει από πέντε κανάλους, ένας είναι πολύ χαμηλά, σαν να φαίνεται το νερό έρχεται μέσα από την εκκλησία.
Χαιρετίζουμε τις επετειακές εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση .
Δεν είναι τυχαίο που οι πρόγονοι μας «τετρακόσια τόσα χρόνια ζούσανε στην καταφρόνια και ανάστασης ημέρα καρτερούσαν» . Στην παγκόσμια ιστορία κανένα έθνος δεν αντιστάθηκε τετρακόσια χρόνια και τελικά νικηφόρα έδιωξε τους κατακτητές .
Ο Άγιος Ιωάννης ( Αγιάννης) Κυνουρίας , ήταν η πρωτεύουσα του Ελληνικού κράτους το 1822 και προσέφερε πολλά και σημαντικά στην επανάσταση του 1821.
Το Άστρος και ο Άγιος Ιωάννης (Αγιάννης) ήταν τουλάχιστον για οκτακόσια χρόνια και από την πρώτη οργάνωση του Ελληνικού κράτους διοικητικά μια κοινότητα, όπως και σήμερα, και το σπουδαιότερο οι κάτοικοι Αγιαννίτες και Αστρινοί είναι οι ίδιοι κάτοικοι,είχαν και έχουν ακόμα σήμερα σπίτια στον Αγιάννη και το Άστρος. Για πολλούς αιώνες πριν την επανάσταση του 1821 σε διαφορές αναφορές και χάρτες οι δύο οικισμοί το Άστρος και ο Αγιάννης ανακατεύονται , το Άστρος αναφέρεται Άστρος ,γίνεται Αγιάννης ,Καλύβια Άστρους, Αγιαννίτικα καλύβια και ο Αγιάννης αναφέρεται Aγιάννης, γίνεται Άστρος, ορεινό Άστρος ,επάνω Άστρος και Αγιάννης του Άστρους. Φαίνεται το Άστρος άρχιζεαπό το ξεροκάμπι και το κάστρο της Ωριάς η Εστέλλας , που βρίσκεται κοντά στον Αγιάννη μέχρι το κάστρο του Παραλίου Άστρους η επίσης Εστέλλας, και ο πυρήνας του ήταν οι κάτοικοι του Αγιάννη και του σημερινού Άστρους. Από το χωριό Άγιος Ιωάννης προήλθε το Άστρος και το Παράλιο Άστρος, αλλά και άλλοι οικισμοί. Ας θυμόμαστε τι μας έλεγε ο Θουκυδίδης , «οι κάτοικοι είναι τα κράτη», δεν είναι κράτη οι πόλεις και τα κάστρα.
Ο Δήμος Θυρέας, με έδρα τον οικισμό Άγιος Ιωάννης συστάθηκε με διάταγμα της 9ης (21ης) Νοεμβρίου 1834 / 12ης Μαΐου 1835, , ΦΕΚ 16Α – 24/05/1835.Tο 1841ο οικισμός Άστρος ορίζεται χειμερινή έδρατου δήμουκαι οοικισμός Άγιος Ιωάννηςορίζεταιθερινή έδρα του δήμου,ΦΕΚ 5Α – 08/03/1841.Ο οικισμός Παράλιο Άστροςπροσαρτάται στο δήμο Θυρέας ΦΕΚ 32Α – 08/12/1845και ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Θυρέας και ορίζεται έδρα της κοινότητας Παραλίου Άστρους ΦΕΚ 252Α – 24/08/1912.
Ο Άγιος Ιωάννης (Αγιάννης) το 1845 ορίζεται θερινή έδρα της επαρχίας Κυνουρίας , αρχικά η χειμερινή έδρα της επαρχίας Κυνουρίας ήταν ο Πραστός και αργότερα το Λεωνίδιο.
Το 1912, καταργήθηκε το παλιό Δημοτικό σύστημα του 1834 και εγκαθιδρύθηκαν οι κοινότητες. Από τον Δήμο Θυρέας προέκυψαν οι εξής κοινότητες: Άστρους, Βερβένων, Ξηροπηγάδου, Παραλίου Άστρους, Μελιγούς, Πλατάνου και Χαράδρου .Από το 1912 ο οικισμός Άστρος αποτέλεσε έδρα κοινότητας Άστρους ( ΦΕΚ 252Α – 24/08/1912,o οικισμός Άγιος Ιωάννης ορίζεται θερινή έδρα της κοινότητας. ΦΕΚ 250Α – 18/07/1915). Για ιστορικούς λόγους το Άστρος εξελίχθηκε στο Δήμο Άστρους το 1985.Από το 1997 το Άστρος αποτελεί έδρα του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας.
Η πρώτη επίσημη αναφορά της πόλης με το όνομα «Άστρος » συναντάται σε χρυσόβουλο του έτους 1293. Ο Άγιος Ιωάννης Αρκαδίας αναφέρεται για πρώτη φορά το 1435 στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή και πιθανόν πήρε το όνομά του από την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, που βρίσκεται στο κάτω μέρος του χωριού.
Από Πατριαρχικό σιγίλλιο του έτους 1719, ανανεώνεται το πατριαρχικό και σταυροπηγιακό προνόμιο της Μονής Λουκούς. Σε αυτό το έγγραφο αναφέρεται ο Άγιος Ιωάννης ως χωριό πλησίον της Λουκούς. Επιπλέον αναφέρει ότι κατά το1550, η Μονή Λουκούς ανακαινίστηκε εκ θεμελιών με τη συνδρομή 6 Αγιαννιτών γουναράδων, οι οποίοι ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη.
Oι Αγιαννίτες πραγματικά δεν παραδόθηκαν ποτέ στους κατακτητές και για απόδειξη με το τρόπο τους κατάφεραν να κρατήσουν τα σχολεία τους ανοικτά όλη την διάρκεια του τούρκικου ζυγού και διατήρησαν κρυφά και φανερά αναμμένη την φλόγα του έθνους.
Ο μεγαλοπρεπής ναός του Προδρόμου στον Αγιάννη ανακαινίστηκε και έγινε πατριαρχική εξαρχία το 1638.Πολύ σημαντικό έγγραφο της εποχής εκείνης είναι ένα σιγίλλιο του 1638.Σύμφωνα με αυτό το έγγραφο <<ανακηρύσσεται η χώρα του Αγίου Ιωάννου μετά του ομωνύμου ναού σταυροπήγιον>>και οριζόταν <<ινα εις τον ναόν του Αγίου Ιωάννου υπόκειται ο εις το χωρίον ναός του Αγίου Βασιλείου>>.Για την ανακήρυξη αυτή μεσολάβησαν Αγιαννίτες έμποροι που ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη.
Από το ίδιο σιγίλλιο του 1638 πληροφορούμαστε ότι ο Αγιάννης έγινε πατριαρχική εξαρχία «χάριν βεβαίως τῆς Σχολῆς τοῦἈγίουἹωάννου, λειτουργούσης πολλοῦπαλαιότερον». Σύμφωνα, λοιπόν, με το συγκεκριμένο απόσπασμα στον Άγιο Ιωάννη λειτουργούσε σχολείο, πολύ πριν το 1638. Στον Άγιο Ιωάννη, λειτουργούσαν επίσης και «κατώτερα» σχολεία, όπως αυτό του Παπακυριακού και κρυφά σχολεία, αρχικά στο Μετόχι της Μονής Λουκούς, Άγιος Δημήτριοςκαι αργότερα στους νάρθηκες των εκκλησιών του χωριού,
Το 1715, επετράπη η ίδρυση σχολείου στους κατοίκους του Αγίου Ιωάννου«Ναυπλίου», το οποίο πρόκειται ασφαλώς για τον Άγιο Ιωάννη Αρκαδίας, αφού κατά την Ενετοκρατία, το χωριό υπαγόταν εκκλησιαστικά και διοικητικά στο Ναύπλιο. Το σχολείο αυτό ήταν «ανώτερο» και ονομαζόταν Σχολή του Αγίου Ιωάννου. Η σχολή αυτή αποτέλεσε πρόδρομο της ιστορικής Σχολής Καρυτσιώτη.
Ο μεγάλος ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης <1741-1819> γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη <Αγιάννη > και κατά την Αγιαννίτικη παράδοση, έφυγε “με το ένα τσαρούχι”.Το 1798 έκτισε την μεγαλοπρεπή και <<καλλιμάρμαρο>> Σχολή Καρυτσιώτη στον λόφο Κουτρί στον Αγιάννη και το 1805 έκτισε στο Άστρος το παράρτημα της Σχολής του Αγίου Ιωάννη. Στο κτήριο της σχολής στο Άστρος στεγάζεται σήμερα το κλειδοαμπαρωμένο Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους. Η σχολή Καρυτσιώτη, λειτούργησε κατά τα έτη 1798 – 1826 και απέκτησε μεγάλη φήμη, καθώς συνέρρεαν μαθητές από διάφορα μέρη της Ελλάδας.
“Χαρακτηρίζομεν ως αρχαιολογικόν χώρον την περιοχήν ”Κουτρί” του χωρίου Άγιος Ιωάννης Κυνουρίας, θερινήν έδραν του Άστρους, ένθα ελειτούργησεν η ιστορική σχολή Καρυτσιώτη εν έτει 1798”.
Όταν ο Ιμπραήμ το 1826 κατέκαψε την πατρίδα μας και την σχολή Καρυτσιώτη στο κουτρί στον Αγιάννη ,επίσης τότε δεν υπήρχε κράτος και οι πολιτικοί μας έτρεχαν αναγκαστικά στα βουνά για να σωθούν. Οι πρόγονοί μας, οι άνθρωποι του μόχθου και της καθημερινότητας, δεν λύγισαν ούτε παραδόθηκαν . Έκαναν ότι μπορούσαν μέσα στις στάχτες για να πούν με τον τρόπο τους το κράτος είναι εδώ , όπως προσέφεραν ακόμα τα σπίτια τους για να χρησιμοποιηθούν για σχολεία ,αφού το σχολείο του τόπου της είχε καεί.
“Σύμφωνα με τον ιστοριοδίφη Νικόλαο Ι. Φλούδα, ο οποίος διέσωσε την σχετική Αγιαννίτικη παράδοση, μετά την πυρπόληση της Σχολής Καρυτσιώτη από τον Ιμπραήμ πασά, οι μαθητές διδάσκονταν στο υπόγειο του αρχοντικού αυτού (προεστού Ιωάννη Ματθαίου σήμερα Κουρόγιωργα – Καπήλα,στο υπόγειο αυτό υπήρχε μία κρύπτη η οποία έφτανε μέχρι το γειτονικό σπίτι του Ιωάννη Αν. Βλαχάκη, είχε στα άκρα της τουράκια (λίθινα καθίσματα), όπου διδάσκονταν οι μαθητές) καθώς και του γειτονικού αρχοντικού του Φουρλίγκα (Γρηγορίου Κουρόγιωργα).”
«Το αρχοντικό της οικογένειας Κουρόγιωργα – Φουρλίγκα στον Άγιο Ιωάννη. Βρίσκεται στη θέση «Ελαγός – Άγιος Βασίλειος», κοντά στην πηγή Σουληνάρι. Εδώ στεγάστηκε επί Τουρκοκρατίας κατώτερο σχολείο του χωριού.
Το αρχοντικό του Αγιαννίτη προεστού Ιωάννη Ματθαίου σήμερα Κουρόγιωργα – Καπήλα. Στα υπόγεια και στην κρύπτη του σπιτιού αυτού διδάσκονταν οι μαθητές του κατώτερου σχολείου (στεγαζόταν στο γειτονικό σπίτι του Φουρλίγκα) κατά την επιδρομή του Ιμπραήμ το 1826».
«Το 1829 στο χωριό λειτουργούσε Αλληλοδιδακτικό σχολείο με 150 περίπου μαθητές. Το 1867 χτίστηκε το επονομαζόμενο «Παλιό Σχολείο». Το διάστημα 1960 – 1965 αναγέρθηκε καινούργιο Δημοτικό Σχολείο στη θέση όπου βρισκόταν η Σχολή Καρυτσιώτη στο Κουτρί.»
Tο 1867 χτίστηκε το επονομαζόμενο «Παλιό Σχολείο» στη γειτονιά Σουληνάρι.
Οι Αγιαννίτες και οι Αστρινοί «καλαμαράδες» κατάλαβαν πολύ νωρίς, τουλάχιστον πριν 500 χρόνια , ότι τα σχολεία και «τα γράμματα» ήταν μονόδρομος για «να αλλάξουν ζωή τα παιδιά» τους και τα έδωσαν όλα ακόμα και μέχρι σήμερα στα σχολεία και στα γράμματα.
Από την αρχή της επανάστασης το 1821 υπήρχαν συζητήσεις μεταξύ των προεστών και των οπλαρχηγών να γίνει κυβέρνηση των επαναστατημένων Ελλήνων που θα είχε την έδρα της στο Αγιάννη. Τελικά η σχολή Καρυτσιώτη έπαιξε πρωτεύοντα και καθοριστικό ρόλο για να γίνει ο Αγιάννης πρωτεύουσα της επαναστατημένης Ελλάδας από τις 15 Αυγούστου έως την 1 Οκτωβρίου 1822 .Το «κυβερνείο» που βρίσκεται πολύ κοντά στη σχολή Καρυτσιώτη του Αγιάννη ήταν η έδρα της κυβέρνησης. Διακρίνονται οι πολεμίστρες κάτω από τα παράθυρα του κτηρίου. Αργότερα το 1825 είχε επίσης προταθεί ανεπιτυχώς ο Αγιάννης να ξανά γίνει η έδρα της Ελληνικής κυβέρνησης.
Ο Πάνος (Άκουρος) Ζαφειρόπουλος , είναι ένας από τους σημαντικότερους, η ορθότερα ο σημαντικότερος Αγιαννίτης πριν την επανάσταση του 1821 και η προσφορά του στη Θυρεάτιδα Γη και την πατρίδα είναι ανυπολόγιστη και πέρασε στα ψιλά γράμματα της ιστορίας, δεν αναφέρεται στα βιβλία της ιστορίας και είναι παράξενα άγνωστος για τις μεγάλες προσφορές του στην πατρίδα μας.
Το αρχοντικό των Ζαφειροπουλαίων στον Άγιο Ιωάννη βρίσκεται πολύ κοντά κάτω από την σχολή Καρυτσιώτη του Αγιάννη και πάνω από την πηγή Σουληνάρι. Εδώ ο Άκουρος έσωσε και μετέφερε προσωρινά τα καπνισμένα 1500 βιβλία της σχολής Καρυτσιώτη ,πριν τα μεταφέρει για καλύτερη προστασία στο κάστρο του Παραλίου Άστρους.
“Στις αρχές Ιουλίου 1826, το στρατιωτικό σώμα του Πάνου Ζαφειρόπουλου κατέσφαξε 400 Άραβες σε ενέδρα που είχε στήσει στον Μεχμέτ αγά της Τριπολιτσάς. Αυτό ήταν πολύ βαρύ πλήγμα για τους Οθωμανούς. Γι’ αυτό ο Ιμπραήμ πασάς κατέστρεψε ολοσχερώς τον Άγιο Ιωάννη και ολόκληρη την επαρχία του Αγίου Πέτρου”
Ο Ιμπραήμ κατέσφαξε και έκαψε ολόκληρο την Πελοπόννησο, αλλά ποτέ δεν μπόρεσε να νικήσει τον Άκουρο , αν και τον είχε αιχμαλωτίσει προσωρινά, ούτε στις 5 και 6 Αυγούστου 1826 στο κάστρο του Παραλίου Άστρους, κάποιος έπρεπε να αντισταθεί και είναι μεγάλη μας τιμή, αυτός ήταν ο Αγιαννίτης Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος (Άκουρος).
Από την πυρπόληση της Σχολής Καρυτσιώτη στον Αγιάννη διασώθηκαν 500 βιβλία, τα οποία φυλάσσονταν το 1827 στην οικία των Ζαφειροπουλαίων (Κάστρο Παραλίου Άστρους). Τα βιβλία αυτά ήταν, κατά την παράδοση, τοποθετημένα σε μια παλαιά ξύλινη βιβλιοθήκη που βρισκόταν στα γραφεία της Σχολής. Μεγάλο μέρος των βιβλίων αυτών έχει διασωθεί και καταγραφεί στις μέρες μας. Τα βιβλία αυτά ήταν ως επί το πλείστον κείμενα αρχαίων φιλοσόφων και συγγραφέων, εκκλησιαστικά κείμενα, εγχειρίδια φυσικής, μαθηματικών κ.α.”
Αυτά παρακάτω και πολλά άλλα που έχουμε , είναι αναμφισβήτητα σημαντικότατα για την επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα και μας λέει ο κοινός νους πρέπει πάντοτε να διακρίνουμε και να προβάλουμε σε τοπικό , περιφερειακό και εθνικό χώρο και στις επετειακές εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.
Έχουμε προτείνει στο δήμο μας , σε όλους τους αρμόδιους , στην επιτροπή “Ελλάδα 2021” και στο κοινό νου, τα πέντε θέματα της Θυρεάτιδας Γης, που έπαιξαν αναμφισβήτητα καταλυτική σημασία για την οργάνωση και επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα.
Έχουμε προτείνει στο δήμο μας , σε όλους τους αρμόδιους της επιτροπής “Ελλάδα 2021” και στο κοινό νου, τα πέντεθέματα της Θυρεάτιδας Γης που έπαιξαν αναμφισβήτητα καταλυτική σημασία για την οργάνωση και επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα.
Στους παρακάτω συνδέσμους είναι τα σπουδαιότερα θέματα που έχουμε στη Θυρεάτιδα Γη και πάντοτε πρέπει να διακρίνουμε και να προβάλουμε και στις επετειακέςεκδηλώσεις του 1821 .
Ο Θουκυδίδης ,ο πρώτος Ιστορικός του κόσμου, και ο Ηρόδοτος , αναφέρουν η Θυρεάτις Γη ( Θυρέα) υπήρχε πριν 3,000 χρόνια.
Είμαστε εδώ χιλιάδες χρόνια,περισσότερα από 3,000 χρόνια, στην ίδια βάρκα , δεν ανοίγουμε τρύπες στη βάρκα μας ούτε αφήνουμε άλλους να ανοίγουν τρύπες, γιατί θα βουλιάξουμε, θα πνιγούμε και θα χαθούμε ολοι μας….
Ως προς το τοπωνύμιο «Θυρέα», οφείλει την προέλευσή του στο ότι η περιοχή αποτελούσε τη δίοδο ή θύρα επικοινωνίας και μετάβασης από το Κράτος του Άργους στο Κράτος της Σπάρτης και τανάπαλιν (Θουκυδίδης, Β΄ 27). Το φυσικό μάλιστα όριο, κατά τον Ευριπίδη (Ηλ. 410-2), ήταν ο «Ταναός», δηλαδή ο σημερινός χείμαρρος Τάνος.
[2.27.1,2] “Το ίδιο καλοκαίρι, οι Αθηναίοι εκτόπισαν όλους τους κατοίκους της Αίγινας, άντρες, γυναίκες και παιδιά ….Οι Λακεδαιμόνιοι παραχώρησαν την Θυρέα στους Αιγινήτες πρόσφυγες. Το έκαναν και από έχθρα εναντίον των Αθηναίων και επειδή οι Αιγινήτες τούς είχαν βοηθήσει όταν είχε γίνει ο μεγάλος σεισμός και όταν οι Είλωτες είχαν επαναστατήσει. Η Θυρεάτις γη βρίσκεται στα σύνορα της Αργείας γης και της Λακωνικής και φτάνει έως την θάλασσα. Μερικοί από τους Αιγινήτες εγκαταστάθηκαν εκεί και οι άλλοι σκόρπισαν σ᾽ όλην την άλλη Ελλάδα”.
Θυρέα Θυρέα είναι η αρχαία ονομασία περιοχής της Βόρειας Κυνουρίας που περιλαμβάνει: το Άστρος, το Παράλιο Άστρος, τη Μελιγού, το Χάραδρο, τον Πλάτανο και τον Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη). Για πολλούς αιώνες μέχρι την δεκαετία του 1950 ο Αγιάννης, σημερινός θερινός οικισμός του Άστρους, αποτελούσε το μητροπολιτικό κέντρο της Θυρέας.Το Άστρος και ο Αγιάννης ήταν για τουλάχιστον οκτακόσια χρόνια και είναι και σήρερα μία κοινότητα, με τους ίδιους κατοίκους.
Ιστορία
“Η ιστορία της περιοχής μελέτης είναι πλούσια σε γεγονότα και συμβάντα. Αυτό εξηγείται όχι μόνο με τη γεωστρατηγική της θέση (στα δυτικά παράλια του Αργολικού Κόλπου), αλλά και με την ύπαρξη των εύφορων πεδιάδων του Τάνου, του Βρασιάτη και του Δαφνώνα στα παράλια.
Με την κάθοδο των Δωριέων, που ήρθαν και κατέλαβαν τη γη αυτοί τελευταίοι, αρχίζει ο εκδωρισμός των κατοίκων. Στην περιοχή συναντιούνται τα όρια των τριών επικρατειών: των Δωριέων της Σπάρτης, των Αρκάδων της Τεγέας και των Aχαιών του Άργους. Χαρακτηριστική μαρτυρία είναι τα ευρήματα στη θέση Φονομένοι του Αγ. Πέτρου, δίπλα στο δρόμο προς Καρυές, όπου βρέθηκαν τρεις μεγάλοι λιθοσωροί οι οποίοι αντιστοιχούσαν στα όρια των επικρατειών του Άργους, της Τεγέας και της Σπάρτης και ήταν αρχαία ιερά αφιερωμένα στον Ενόδιον Ερμή.
Η Κυνουρία από τα τέλη του 11ου αι. π.Χ. ως τα ρωμαϊκά χρόνια, αποτέλεσε περιζήτητη λεία για την ικανοποίηση συμφερόντων της Σπάρτης και του Άργους. Γεωγραφικά η περιοχή της χωρίζεται σε δυο μεγάλες ενότητες. Τη βόρεια, που στα αρχαία χρόνια αντιστοιχούσε στη Θυρεάτιδα, με κύριο οικισμό τη Θυρέα και δευτερεύοντες την Ανθήνη, τη Νηρίδα, την Εύα και το Άστρος, ενώ το νότιο αντιστοιχούσε στη χώρα των Πρασιών, στην οποία υπήρχε ο κύριος οικισμός Πρασιαί και οι δευτερεύοντες Πολίχνη, Τυρός και Γλυππία. Μέχρι τον 7ο αι. π.Χ. η Κυνουρία πρέπει να διατηρεί την αυτονομία της (προκύπτει από την συμμετοχή των Πρασιών στην Αμφικτυονία της Καλαυρίας) παρ’ όλες τις προσπάθειες του Άργους και της Σπάρτης να την προσαρτήσουν. Εν τούτοις η περιοχή των Πρασιών πρέπει να σχετιζόταν περισσότερο με τη Λακωνία, ενώ η περιοχή της Θυρεάτιδας με την Αργολίδα. (Τα αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή στηρίζουν αυτό το συμπέρασμα). Οι Αργείοι διεκδικούσαν την Κυνουρία, προσπαθώντας να βάλουν φραγμό στην εξάπλωση των Σπαρτιατών ανατολικά. Στο α’ μισό του 8ου αι. π.Χ. κυριεύθηκαν από τους Σπαρτιάτες οι πόλεις των περιοίκων Αχαιών, Αμυκλαί, Φάρις και Γερονθραί.
Στην Ιλιάδα του Ομήρου, οι ελληνικές συμμαχικές δυνάμεις περιγράφονται με τρία διαφορετικά ονόματα: Αργείοι, Δαναοί και Αχαιοί. Οι Δαναοί είναι το όνομα που αποδίδεται στη φυλή που εξουσιάζει αρχικά την Πελοπόννησο και την περιοχή κοντά στο Άργος. Ως πρώτοι κάτοικοι στην ηπειρωτική Ελλάδα, με κέντρο την Αρκαδία της Πελοποννήσου, αναφέρονται οι Πελασγοί. Οι Ίωνες, Δωριείς, Αιολείς και Αχαιοί ήρθαν αργότερα από τους Πελασγούς και. τους Δαναούς
Η Κυνουρία αντλεί το όνομα της από τον αρχαίο οικιστή της περιοχής Κύνουρο. Λόγω του οικονομικού ενδιαφέροντος που παρουσίαζε η Θυρέα, σημερινή περιοχή του Άστρους, από την Αρχαιότητα είχε γίνει αντικείμενο διαμάχης μεταξύ των πόλεων- κρατών, Σπάρτης και Άργους, που κατέληξε σε πολεμική σύρραξη.
Η περιοχή έγινε σύντομα στόχος των ισχυρών γειτόνων της, των Σπαρτιατών, των Αργείων και των Αρκάδων / Τεγεατών. Αποτέλεσε κυρίως μήλον της έριδος μεταξύ των Σπαρτιατών και των Αργείων, καθώς βρισκόταν ανάμεσα στα δύο κράτη και διέθετε ιδιαίτερη γεω-στρατηγική θέση, γεγονός που κατέληξε σε πολεμική σύρραξη (περί τα τέλη του 11ου π.χ. αιώνα σύμφωνα με τον Ηρόδοτο). Αν και οι απόψεις των ιστορικών διίστανται για το αν τελικά η Θυρέα ήταν πόλη ή ευρύτερη περιοχή, σίγουρο είναι ότι στα μέρη αυτά υπήρξαν και ήκμασαν και οι κώμες Ανθήνη, Νηρίς και Εύα.
Παρά την έντονη πίεση των γειτόνων της η Κυνουρία πρέπει να παρέμενε ανεξάρτητη μέχρι την εποχή του Αργείου Τυράννου Φείδωνα οπότε και πέρασε στην κυριαρχία του Άργους, που γνώριζε τότε τη μέγιστη ακμή του. Μετά τη Φείδωνα όμως το Άργος άρχισε σταδιακά να παρακμάζει ενώ η Σπάρτη ισχυροποιούταν. Η τύχη της Κυνουρίας φαίνεται να κρίθηκε οριστικά ο 546 π.Χ., στη μάχη της Θυρέας (ή μάχη των Εξακοσίων Επιλέκτων), οπότε η Σπάρτη επικράτησε του Άργους και απέκτησε τον έλεγχο της Κυνουρίας. Το 424 π.Χ. ο αθηναϊκός στόλος έφθασε στα παράλια της Θυρεάτιδος, την κυριεύσε, τη λεηλάτησε και την πυρπόλησε. Η Κυνουρία παρέμεινε Σπαρτιατική μέχρι το 338 π.Χ. όταν ο Φίλιππος Β΄ απέδωσε το βόρειο τμήμα της στους Αργείους μέχρι και τη ρωμαϊκή περίοδο, ενώ η νότια περιοχή των Πρασιών και του Τυρού (η οποία ήταν το φυσικό σύνορο της αρχαίας Σπάρτης) παρέμεινε στη Σπάρτη.
Σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων από το σημερινό Άστρος, στην περιοχή Ελληνικό, πιθανότατα εδώ ήταν η πολή της Θυρέας ,υπήρχε Ναός αφιερωμένος στο Θεό Απόλλωνα τον οποίο λάτρευαν ιδιαίτερα οι Κυνούριοι. Στη θέση αυτή σήμερα βρίσκονται ερείπια αρχαίας πόλης του 5ου έως 3ου π.χ αιώνα κατά τις εκτιμήσεις των αρχαιολόγων.
Σε απόσταση τριών χιλιομέτρων από την πόλη του Άστρους απαντάται η περιοχή της Αρχαίας Εύα, όπου σήμερα βρίσκονται τα ερείπια της έπαυλης του Ηρώδη του Αττικού που αποκαλύφθηκαν σε ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν εκεί τα τελευταία χρόνια. Στις ίδιες ανασκαφές βρέθηκαν σπουδαία και μοναδικά ευρήματα που χρονολογούνται από τον 4ο π.χ. αιώνα μέχρι και τον 2ο αιώνα μ.χ. Τα ευρήματα αυτά φυλάσσονται στο αρχαιολογικό μουσείο του Άστρους.
Η πρώτη επίσημη αναφορά της πόλης με το όνομα «Άστρος» συναντάται σε χρυσόβουλο του έτους 1293 του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου. Στο χρυσόβουλο αυτό ο μητροπολίτης Μονεμβασίας λαμβάνει το αξίωμα του έξαρχου της Πελοποννήσου και του καθορίζονται τα εκκλησιαστικά του δικαιώματα.
Το Άστρος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση,την 30 Μαρτίου μέχρι 18 Απριλίου του 1823, στον περίβολο της σχολής Καρυτσιώτη στο Άστρος, έγινε η Β΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων, στην οποία ψηφίστηκε το νέο αναθεωρημένο Σύνταγμα της επαναστατημένης Ελλάδας. Η επέτειος αυτού του γεγονότος γιορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα κάθε χρόνο την Παρασκευή του Πάσχα.
Οι αποφάσεις της Εθνοσυνέλευσης ήταν σημαντικότατες για την ίδρυση και οργάνωση του Ελληνικού Κράτους.
“Tο Έθνος απέκτησε οριστικό Σύνταγμα, που με απόφαση της συνέλευσης ήταν “ο ανώτερος νόμος” και υπηρίσχυε των νόμων του βουλευτικού… Με απόφαση της συνέλευσης, την καταλυτική παρέμβαση του Κολοκοτρώνη, την οργή του λαού και του στρατού, απετράπει η εκποίηση των εθνικών γαιών – κτημάτων, που άφηναν πίσω τους οι Τούρκοι άρχοντες, που επεδίωκαν και ήθελαν οι κοτζαμπάσηδες της συνέλευσης…
Η συνέλευση ψήφισε την “περίφημη «Διακήρυξη της Β΄ των Ελλήνων Συνελεύσεως», προς την Υφήλιο, υπογραμμένη από 128 Πληρεξούσιους, μεταξύ των οποίων και ο Κολοκοτρώνης και η συνέλευση απάντησε με την διακήρυξη ,στην υφήλιο και τους μεγαλους της εποχής . «Είμεθα αποφασισμένοι να ανεξαρτισθώμεν, ως έθνος αυτόνομον και ανεξάρτητον».” λίγο επίκαιρο σήμερα…
Η Αστρινή παράδοση, φέρει τον Κολοκοτρώνη να παραθέτει γεύμα, το 1821 στο Άστρος, στο Δημήτριο Υψηλάντη, το γνωστό ως Κολοκοτρωνέικο τραπέζι. Από στόμα σε στόμα μάλιστα, διασώθηκαν και κάποιες φράσεις με τις οποίες ο Κολοκοτρώνης λέγεται ότι συνόδευε το κρασί και το φαγητό που πρόσφερε στον πρίγκιπα με τα χέρια, αφού ούτε πιρούνια ούτε πιάτα, και φυσικά ούτε τραπέζια υπήρχαν: “Αυτό πρίγκιπα σου το προσφέρει η Ελλάς με τα χρυσά πιρούνια της” και όταν του πρόσφερε κρασί μέσα σε νεροκολόκυθο είπε: “αυτό πρίγκιπα στο προσφέρει η πατρίς με τα χρυσά ποτήρια της”.
Το 1805, ιδρύθηκε στο Άστρος παράρτημα της σχολής Καρυτσιώτη του Αγίου Ιωάννου (1798) (νυν Αρχαιολογικό μουσείο), στην οποία φοιτούσαν νέοι από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Μαζί με την σχολή, ο αγιαννίτης Δημήτριος Καρυτσιώτης (1741 – 1819), δώρισε μία μεγάλη έκταση, το λεγόμενο Αγροκήπιο.
Το Άστρος με την πρώτη διοικητική διαίρεση του ελληνικού κράτους το 1841, εντάχθηκε στον Δήμο Θυρέας, που είχε αρχική έδρα τον Άγιο Ιωάννη από το 1834. [4] Από το 1912 ο οικισμός αποτέλεσε έδρα κοινότητας η οποία εξελίχθηκε σε δήμο το 1985.[5] Από το 1997 το Άστρος αποτελεί έδρα του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας.
Ο Άγιος Ιωάννης αναφέρεται για πρώτη φορά το 1435 στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή και πιθανόν πήρε το όνομά του από την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, που βρίσκεται στο κάτω μέρος του χωριού. Το 1638, το χωριό ανακηρύχθηκε Σταυροπηγιακό, δηλαδή Πατριαρχική Εξαρχία, με έδρα τον ναό του Αγίου Βασιλείου. Το 1765, ιδρύθηκε σχολείο στον ναό του Αγίου Δημητρίου, μετόχι της Μονής Λουκούς Αρκαδίας.
Το 1798 στο χωριό χτίστηκε, από τον Δημήτριο Καρυτσιώτη (1741 – 1819). Σαν παράρτημα της σχολής χτίστηκε το 1805 στο Άστρος άλλη μία τέτοια σχολή, η οποία σήμερα αποτελεί το Αρχαιολογικό Μουσείο. Η σχολή αυτή, λειτούργησε κατά τα έτη 1798 – 1826 και απέκτησε μεγάλη φήμη, καθώς στη Σχολή Καρυτσιώτη, συνέρρεαν μαθητές από διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Η συνεισφορά του Αγίου Ιωάννη στην επανάσταση του 1821, ήταν σημαντική, καθώς ανέδειξε σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Πάνος Σαρηγιάννης, αλλά και τους οικιστές του παραλίου Άστρους, αδερφούς Ζαφειροπουλαίους (Ιωάννης Ζαφειρόπουλος, Κωνσταντίνος Ζαφειρόπουλος και Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος (Άκουρος)), που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην προετοιμασία και κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Με την έναρξη της επανάστασης, οργανώνονται πάνω πάνω από 100 Αγιαννίτες, με σημαντικότερο τον πεσόντα Γεωργάκη Διγενή, οι οποίοι υπό την αρχηγία των Ζαφειροπουλαίων, ενώθηκαν με τα διάφορα στρατιωτικά σώματα της Κυνουρίας. Σημαντική ήταν και η συμμετοχή τους σε διάφορες μάχες, όπως των Δολιανών, των Βερβένων, Τριπολιτσάς κ.α.
Το καλοκαίρι του 1822, ο Άγιος Ιωάννης έγινε πρωτεύουσα της Προσωρινής Κυβέρνησης της Επανάστασης, από τις 15 Αυγούστου μέχρι την 1 Οκτωβρίου. Το 1826 το χωριό καταστράφηκε ολοσχερώς από τις ορδές του Ιμπραήμ Πασά, ενώ την ίδια τύχη είχαν και άλλα χωριά της περιοχής. Ο Ιμπραήμ Πασάς, κατέστρεψε επίσης πολλές εκκλησίες, όπως του Άγιου Βασιλείου, του Αγίου Ευστρατίου, του Αγίου Πέτρου και πολλές άλλες[2], όπως επίσης και την Σχολή του Καρυτσιώτη..
Ο Αγιάννης από το 1834 έως το 1912, αποτέλεσε θερινή έδρα του Δήμου Θυρέας, χειμερινη έδρα ήταν το ΄Αστρος. Το 1845, το χωριό έγινε έδρα της Επαρχίας Κυνουρίας. Από αυτό το χωριό προήλθε το Άστρος, το Παράλιο Άστρος αλλά και κάποιοι άλλοι οικισμοί.
Στις αρχές Αυγούστου 1826 στο Κάστρο Παραλίου Άστρους οι 2.000 Έλληνες μαχητές με επικεφαλής τον Πάνο (Άκουρο) Ζαφειρόπουλο , θα αποκρούσουν επιτυχώς τις ορδές του Ιμπραήμ, τις οποίες στη συνέχεια θα κυνηγήσουν στον κάμπο της Θυρέας, πετυχαίνοντας μια λαμπρή νίκη των Ελλήνων σε μια δύσκολη περίοδο για την Ελληνική Επανάσταση. Ο Ιμπραήμ κατέσφαξε και έκαψε ολόκληρο την Πελοπόννησο,αλλά ποτέ δεν μπόρεσε να νικήσει τον Άκουρο , αν και τον είχε αιχμαλωτίσει πρσωρινά,ούτε στο κάστρο του Παραλίου Άστρους, κάποιος έπρεπε να αντισταθεί …και είναι μεγάλη μας τιμή, αυτός ήταν ο Αγιαννίτης Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος (Άκουρος).. Ο Πάνος Ζαφειρόπουλος και τα αδέλφια του καλά οχυρωμένοι στο Κάστρο, αλλά και με τη βοήθεια άλλων αγωνιστών πρόβαλαν τόσο σθεναρή αντίσταση, ώστε τον εξανάγκασαν σε φυγή. Σύμφωνα δε με μαρτυρία του Κολοκοτρώνη το Κάστρο αυτό έμεινε το μόνο απόρθητο.
Στην επανάσταση του 1821 τα Βέρβενα έπαιξαν σημαντικό ρόλο, κυρίως λόγω της στρατηγικής τους θέσης. Το “στρατόπεδο των Βερβένων” ήταν το πρώτο οργανωμένο στρατόπεδο του αγώνα, είχε περίπου 2,500 αγωνιστές ( τα άλλα τρία ήταν του Βαλτετσίου, Χρυσοβίτσι και Πιάνας) και ένα από τα σπουδαιότερα στρατόπεδα κατά τις πρώτες μέρες του αγώνα. Εδώ είχε εγκαταστήσει ο Κολοκοτρώνης το στρατηγείο του, στον Πύργο του Αυγουστή, πριν την επίθεσή του κατά των Τούρκων για την άλωση της Τριπολιτσάς .Αναμφισβήτητα το “στρατόπεδο των Βερβένων”έπαιξε καταλυτική σημασία για την οργάνωση και επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα.Δεν είναι υπερβολή να πούμε από το “στρατόπεδο των ιστορικών Βερβένων” άρχισε ουσιαστικά και στρατιωτικά η απελευθέρωση της πατρίδας μας.
Στις 18 Μαϊου 1821 ο Νικηταράς με 200 μόνον άντρες αντιμετώπισε ηρωϊκά στα Δολιανά τους χιλιάδεσς Τούρκους του Μουσταφάμπεη. Με ενισχύσεις που ήρθαν από τα Βέρβενα , τόπο επίσης γνωστό για μια άλλη εξ ίσου μεγάλη μάχη πο έγινε νωρήτερα την ίδια ημέρα , ο εχθρός υποχώρησε με τόσο μεγάλες απώλειες που ο Νικηταράς ονομάστηκε έκτοτε “Τουρκοφάγος”.
Oι νίκες των Ελλήνων νωρήτερα στο Βαλτέτσι, και στις 18 Μαϊου 1821 στα Βέρβενα και Δολιανά υπήρξαν καθοριστικές για την εξάπλωση και καθιέρωση του Αγώνα στην Πελοπόννησο, και αποτελούν έναν ακόμα μεγάλο σταθμό της Εθνεγερσίας.
Στο Κορακοβούνι (που βρίσκεται 7 χλμ. Νότια του Άστρους) γεννήθηκε στα 1790 ο γνωστός Φιλικός Γεώργιος Λεβέντης. Ο Γεώργιος Λεβέντης μαζί με τον άλλο Αρκάδα Παναγιώτη Σέκερη υπήρξαν οι κύριοι χορηγοί στο μεγάλο σκοπό της Φιλικής Εταιρίας.
Ο Πραστός αναφέρεται για πρώτη φορά σε χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου το 1293 με την ονομασία Προάστειον. Διαδέχτηκε την αρχαία πόλη του Οριόντα, καθώς έγινε η έδρα της Μητρόπολης Ρέοντος Πραστού, με συνέπεια να γίνει το μεγαλύτερο Τσακωνοχώρι. Απέκτησε μεγάλη δύναμη και πλούτο κατά τη διάρκεια της Β΄ Τουρκοκρατίας (18ος & αρχές 19ου αιώνα). Την περίοδο εκείνη εκτιμάται ότι ο Πραστός είχε πληθυσμό πάνω από 6.000 άτομα, 30 εκκλησίες, 9 ενορίες, 3 μονές, 2 κάστρα και αρκετά αρχοντικά – πυργόσπιτα. Οι άνθρωποι ταξίδευαν στις Σπέτσες, στην Ύδρα, στην Κωνσταντινούπολη και σ’ άλλα μέρη και αποκτούσαν μεγάλες περιουσίες.
Το 1819, ο Πραστός, διαχωρίστηκε από το Βιλαέτι Αγίου Πέτρου και έγινε πρωτεύουσα του Βιλαετίου Πραστού. Το βιλαέτι αυτό, περιελάμβανε και την Καστάνιτσα, την Σίταινα, την σημερινό Άγιο Ανδρέα, το Κορακοβούνι, την περιοχή του Τυρού, έως το Λεωνίδιο.
Στα χρόνια της τουρκοκρατίας ο Ιστορικός Πραστός, έδρα της επισκοπής Πραστού και Ρέοντος, πρωτεύουσα της Τσακωνιάς, με περισσότερους από 3.500 κατοίκους οι οποίοι ασχολούνταν με το εμπόριο, προσέφερε πολλά στον απελευθερωτικό αγώνα μέχρι να καταστραφεί, το 1826 από τον Ιμπραήμ ο οποίος τον πυρπόλησε κι έτσι διακόπηκε η οικονομική και πληθυσμιακή του άνθιση. Σήμερα υπάρχουν εκεί ερείπια του Ρέοντος και Πραστού. Κάποιες Βυζαντινές εκκλησίες. Πυργόσπιτα και πλήθος ερειπίων που δείχνουν την άλλοτε ακμή του.
Ο Άγιος Πέτρος αναφέρεται για πρώτη φορά το 1435 στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή. Τα επόμενα χρόνια το χωριό αναφέρεται σε διάφορα έγγραφα της εποχής. Το 1600 περίπου στο χωριό γεννιέται ο Άγιος Νείλος ο Μυροβλήτης (ο κατά κοσμόν Νικόλαος Τερζάκης, †1651), ο οποίος μόνασε στην Μονή Μαλεβής και αργότερα στο Άγιο Όρος. Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας, το 1687, ο Άγιος Πέτρος γίνεται έδρα της Επαρχίας Αγίου Πέτρου Τσακωνιάς (Territorio di San Pietro di Zacognia). Την ίδια περίοδο (18ος αι.) το χωριό γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη λόγω του εμπορίου, με πληθυσμό τότε σχεδόν 4.000 κατοίκους και πάμπολλα αρχοντικά – πυργόσπιτα.
“Ο προεστός Αναγνώστης Κονδάκης μύησε στην Φιλική Εταιρία την μισή …..Πελοπόννησο”.
“Με την ίδρυση της Φιλικής Εταιρίας, το 1814, αρκετοί Αγιοπετρίτες αρχίζουν να συμμετέχουν, μεταξύ των οποίων ο προεστός Αναγνώστης Κονδάκης, ο ηγούμενος της Μονής Μαλεβής, Καλλίνικος Τσιαμούρης κ.ά. Σημαντική ήταν η προσφορά του χωριού στην Επανάσταση του 1821. Στις 24 Μαρτίου1821 ο Αναγνώστης Κονδάκης κηρύσσει την Επανάσταση στην περιοχή. Αρκετοί Αγιοπετρίτες, υπό τον Αναγνώστη Κονδάκη, συμμετείχαν με μεγάλη επιτυχία στις μάχες των Δολιανών και των Βερβένων, της Τριπολιτσάς, του Βαλτετσίου κ.ά., σε συνεργασία με τα άλλα στρατιωτικά σώματα της Κυνουρίας. Το 1826 ο Ιμπραήμ Πασάς κατέστρεψε ολοσχερώς το χωριό, όπως και όλα τα άλλα χωριά της περιοχής. Τα επόμενα χρόνια ο Άγιος Πέτρος αποτέλεσε έδρα της Κοινότητας Αγίου Πέτρου. Το 1944, κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς 48 άμαχοι κάτοικοι του Αγίου Πέτρου
Σε όλους τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες που ακολούθησαν μέχρι τη σύγχρονη εποχή, η περιοχή πλήρωσε τη γενναιότητα των κατοίκων της με βαρύ φόρο αίματος(χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εκτέλεση κατοίκων του Αγίου Πέτρου κατά τη γερμανική κατοχή).
Τον Αύγουστο του 1826 ο Ιμπραήμ εξεστράτευσε εναντίον του Αγίου Πέτρου και, αφού έκαψε τον Άγιο Ιωάννη και το σημερινό Άστρος, μετά επετέθη στο Παράλιο Άστρος.
Σε χρυσόβουλο Αυτοκρατορικό Βυζαντινό διάταγμα, του έτους 1293, υπάρχει γραπτή αναφορά στην Καστάνιτσα. Πρόκειται για την αρχαιότερη γραπτή αναφορά για συγκεκριμένο χωριό. Η Καστάνιτσα, και αυτή προσέφερε στον αγώνα. Γνωστή για την νικηφόρα μάχη κατά του στρατού του Ιμπραήμ και του οπλαρχηγού “Καψαμπέλη” το όνομά του οποίου έχει δοθεί σε μία από τις πλατείες του χωριού. Σήμερα σώζονται σχεδόν όλα τα Πυργόσπιτα και μέρος του παλιού τριώροφου Πύργου Καψαμπέλη, ο οποίος καταστράφηκε στον εμφύλιο. Ξεχωριστή αξία έχει το ξυλόγλυπτο και επίχρυσο τέμπλο της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, δώρο της αυτοκράτειρας της Ρωσίας Αικατερίνης.
Κατά τα προεπαναστατικά χρόνια, στην Σίταινα γεννιέται ο γνωστός κλέφτης και πρωτοπαλίκαρο του Καπετάν Ζαχαριά, Δημήτριος Καλιοντζής. Σημαντική ήταν η προσφορά του χωριού και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, καθώς 150 Σιταινιώτες, εντάχθηκαν σε διάφορα σώματα, με μεγάλη επιτυχία. Το 1826 ο Ιμπραήμ Πασάς κατέστρεψε ολοσχερώς το χωριό, όπως και όλα τα άλλα χωριά της Κυνουρίας. Σύμφωνα με την παράδοση οι κάτοικοι του χωριού κατέφυγαν στο σπήλαιο της Ζαγγόλης.
Στην περιοχή της Τσακωνιάς, Πραστός, Άγιος Ανδρέας, Καστάνιτσα, Σίταινα και φυσικά στο γειτονικό Δήμο Νότιας Κυνουρίας Λεωνίδιο ,Τυρό και άλλα χωριά χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα η τσακώνικη διάλεκτος η οποία έχει ρίζες στην αρχαία Δωρική”. “Τα Τσακώνικα είναι η αρχαιότερη ζωντανή γλώσσα στην Ελλάδα. “
Έχουμε προτείνει στο δήμο μας , σε όλους τους αρμόδιους της επιτροπής “Ελλάδα 2021” και στο κοινό νου, τα πέντε θέματα της Θυρεάτιδας Γης που έπαιξαν αναμφισβήτητα καταλυτική σημασία για την οργάνωση και επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα.
Στους παρακάτω συνδέσμους είναι τα σπουδαιότερα θέματα που έχουμε στη Θυρεάτιδα Γη και πάντοτε πρέπει να διακρίνουμε και να προβάλουμε και στις επετειακέςεκδηλώσεις του 1821 .
Οι Σχολές του Δημητρίου Καρυτσιώτη στον Άγιο Ιωάννη και το Άστρος Θυρέας – Κυνουρίας κατά τα προεπαναστατικά χρόνια ώς την απελευθέρωση . Σμαράγδη Ι. Αρβανίτη, Ιστορικός – Αρχαιολόγος
Ολόκληρο το κείμενο παραπάνω είναι από τις δύο ιστοσελίδες του δήμου μας ,όπως είναι σήμερα, την Βικιπαίδεια , InernetArchiveWayBackMachibe και τους άλλους σύνδεσμους που αναφέραμε στο κείμενο και στις πηγές μας (Το ανακατέψαμε λίγο και προσθέσαμε μερικά που τα θεωρούμε σημαντικά).
Νικολάου Φλούδα – Θυρεατικά τόμος Β’: Άστρος, το χρυσήλιον το ιστορικόν, Αθήνα 1983
Νικολάου Φλούδα – Θυρεατικά, τόμος Γ’: Άγιος Ιωάννης, μητρόπολις οικισμών Θυρέας, Αθήνα 1983
Νικολάου Φλούδα – Διακοσιαετηρίς Σχολής Αγίου Ιωάννου Άστρους Κυνουρίας, Αθήνα 1965
Ιωάννη Μ. Αρβανίτη – Από τις Πηγές του Λαού μας, τόμος A, Β΄
Σμαράγδης Ι. Αρβανίτη – Οι σχολές του Δημητρίου Καρυτσιώτη στον Άγιο Ιωάννη και το Άστρος Θυρέας – Κυνουρίας κατά τα προεπαναστικά χρόνια έως την απελευθέρωση, Εταιρία Πελοποννησιακών Σπουδών, Αθήνα 2001
Με την απόβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο η Επανάσταση έμοιαζε όσο ποτέ να σβήνει.
Λεηλασίες, βιασμοί και θάνατος παντού. Μόνο όσοι δεχόντουσαν το «ράι μπουγιούρντι», το περίφημο συγχωροχάρτι και προσκυνούσαν θα γλίτωναν. Το τέχνασμα του Αιγύπτιου πασά έπιασε και ολόκληρα χωριά άρχιζαν να προσκυνούν.
Από τους πρώτους που φοβήθηκαν και προσκύνησαν ήταν και ο Δημήτρης Νενέκος από την Ζουμπάτα της Αχαΐας. Εξαιτίας του όλο το χωριό προσκύνησε και τάχθηκαν πλάι του Ιμπραήμ μη μπορώντας να αντισταθεί στα πλούτη που του έταξε. Εκείνος με φιρμάνι τον έκαμε Μπέη, μιας και ο πρώην Έλλην οπλαρχηγός μαζί με το ασκέρι του 2000 Ελλήνων ενίσχυσαν το προσκύνημα. Τρομοκρατούσαν στην πόλη αλλά και τα περίχωρα των Πατρών όσους δεν προσκυνούσαν.
Ο Θοδωρής ο Κολοκοτρώνης όμως δεν προσκύνα.
Μαθαίνει για τον τουρκοπροσκυνημένο Νενέκο, εκείνον που είχε πολεμήσει πλάι του στην πολιορκία των Πατρών.
Εξοργίζεται. 19 Ιουλίου του 1827.
«Φωτιά και τζεκούρι στους προσκυνημένους!»
Η φράση του Κολοκοτρώνη που αγγίζει πλέον τα όρια του μύθου και έμεινε στην ιστορία. Απειλεί όσους προσκυνούν με θάνατο.
Όσο για την μοίρα του περίφημου Νενέκου. Θανατώθηκε από τον αδερφό του συγχωριανού του Αθ. Σαγιά. Εκείνον που ο Νενέκος σκότωσε στα πρώτα χρόνια της Επανάστασης προκειμένου να πάρει την αρχηγία των Πατρών.
Κείμενο: Μωραΐτες εν Χορώ»
Ο γέρος του Μωριά σωστά έλεγε «Φωτιά και τζεκούρι στους προσκυνημένους!» σαν τον Αναγνώστη Παπάζογλου.
«Το κεφάλι του Κολοκοτρώνη. Ειδεμή να βάψετε όλοι από τώρα μαύρα τα σκουτιά (= ρούχα) σας». Ο κοτζαμπάσης Αναγνώστης Παπάζογλου η Παπάζογλης.
Πάντοτε πρέπει να λέμε τα σύκα σύκα και τα πράγματα με το όνομα τους.
Από άγνοια της ιστορίας ,απερισκεψία η μικρό λάθος κακώς αναφέρεται παρακάτω ότι o κοτζαμπάσης Αναγνώστης Παπάζογλου η Παπάζογλης, ήταν σημαντική προσωπικότητα του αγώνα του 1821.
Ευχόμαστε να μην ρεζιλευτούμε με την επιτροπή «Ελλάδα 2021» με τις ιστορίες του Τουρκο-Παπάζογλου, που είναι πολλές.
Δήμος Βόρειας Κυνουρίας :Αριθμός Αποφάσεως : 126/2020
«η εισήγηση του Δημάρχου Βόρειας Κυνουρίας, η οποία αναλυτικά αναφέρει»…..
«Η συνεισφορά του Αγίου Ιωάννη στην επανάσταση του 1821 ήταν καθοριστική καθώς ανέδειξε σημαντικές προσωπικότητες του αγώνα όπως ο Πάνος Σαρηγιάννης ο Αναγνώστης Παπάζογλου, αλλά και τους αδερφούς Ζαφειροπουλαίους (Τον Ιωάννη Ζαφειρόπουλο, Κωνσταντίνο Ζαφειρόπουλο και Παναγιώτη Ζαφειρόπουλο (Ακούρος) που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην προετοιμασία αλλά και κατά τη διάρκεια της επανάστασης».
Παρακαλούμε τον δήμαρχο να διορθώσει το παραπάνω κείμενο αφαιρώντας το «ο Αναγνώστης Παπάζογλου».
Ο κοτζαμπάσης Αναγνώστης Παπάζογλου η Παπάζογλης ήταν πανίσχυρος προεστός και φοροεισπράκτορας των τούρκων κατακτητών του Αγιάννη, ο φόβος και ο τρόμος του Μωριά για Έλληνες και Τούρκους. Την αδιαφιλονίκητη δύναμη του την έπαιρνε από τις άριστες χρηματικές σχέσεις του με την πύλη και τους Τούρκους, που χρειαζόντουσαν τους κοτζαμπάσηδες για να μαζεύουν το χαράτσι από το αίμα του το λαού. Άλλωστε οι πρόγονοι του είχαν τουρκοποιήσει το όνομα τους σε Παπάζογλου, από το ελληνικό όνομα Παπαδόπουλος.
Δεν προσέφερε τίποτα στον απελευθερωτικό αγώνα γιατί πέθανε το 1818, πριν την επανάσταση του 1821, από δηλητηρίαση από τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας. Η Φιλικής Εταιρεία δηλητηρίασε τον Τουρκο-Παπάζογλου από φόβο μην προδώσει την εταιρεία στους Τούρκους και κυρίως γιατί δεν συμφωνούσε με τους στόχους της Φιλικής Εταιρείας και δούλευε με τους Τούρκους για να εκπληρώσει τα δικά του σχέδια , που ήταν αντίθετα με τα σχέδια της Φιλικής Εταιρείας, να ηγεμονεύσει ο ίδιος με τον τρόπο του ολόκληρη την Πελοπόννησο.
Ότι ξέρουμε για τον Τουρκο-Παπάζογλου δεν έχει καμία σχέση με τον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 .
Αντίθετα είχε μόνιμη τούρκικη φρουρά, λήστευε ότι μπορούσε όπως την μονή της Λουκούς και κουβαλούσε τα γρόσια των Τούρκων για το κεφάλι του γέρου του Μωριά. Υπάρχουν και πολλά άλλα , επιφυλασσόμαστε για αργότερα αν χρειασθεί.
Πολύ σωστά η Φιλική Εταιρεία ,που ήξερε περισσότερα από όλους μας και τον δήμαρχο μας , δηλητηρίασε το Τουρκο-Παπαζογλου και πολύ σωστά δεν θα αναφέρομε όλοι πουθενά το όνομα του στις γιορτές για τα 200 χρόνια του απελευθερωτικού αγώνα από τους Τούρκους κατακτητές και τους συνεργάτες τους.
AstrosKynouria–NewsΑπό τον Γιάννη Δ.Κουρμπέλη
«Κατά το 1805 – 1806 όταν έγινε ο μεγάλος διωγμός των κλεφτών, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης κατέφυγε στη Μάνη. Όταν το έμαθε ο πασάς της Τριπολιτσάς, έστειλε τον Αναγνώστη Παπάζογλου με 50.000 γρόσια στον Μπέη της Μάνης, Αντώνμπεη Γρηγοράκη. Όταν έφτασε ο Παπάζογλου, συνάντησε τον Αντωνόμπεη, του παρέδωσε τα γρόσια και την εξής διαταγή: <<Το κεφάλι του Κολοκοτρώνη. Ειδεμή να βάψετε όλοι από τώρα μαύρα τα σκουτιά (= ρούχα) σας>>. Ύστερα, ο Μπέης έδωσε τα λεφτά στον μανιάτη Κωνσταντίνο Δουράκη, προκειμένου να βρει και να παραδώσει στον πασά τον Κολοκοτρώνη. Ως γνωστόν ο Δουράκης παγίδευσε τον Κολοκοτρώνη στον πύργο του, αλλά ο Κολοκοτρώνης δραπέτευσε και κατέφυγε στη Ζάκυνθο.»
“Θέλουμε να αναφέρουμε ότι οι λέξεις, κοτζαμπάσηδες και συνεργάτες , είναι οι πιο βρώμικες λέξεις της Ελληνικής γλώσσας”.
astrosgr.com - Το Ιστορικόν Άστρος Κυνουρίας 