Από ΥΠΠΟΑ, Κάστρο Εστέλλα (στον Αγιάννη) και Κάστρο Παραλίου Άστρους

Το ΥΠΠΟΑ , πολλοί διακεκριμένοι ιστορικοί μελετητές και διακεκριμένοι καστρολόγοι πειστικά και τεκμηριωμένα συμφωνούν το «Castiello la Estella» (Kάστρο του Άστρους) είναι το κάστρο που  βρίσκεται στη θέση Ξεροκάμπι στον Αγιάννη του Άστρους και το Κάστρο Παραλίου Άστρους αναμφισβήτητα δεν είναι το κάστρο Estella  και σίγουρα δεν χτίστηκε το 1256 , αλλα χτίστηκε τον 15ο αιώνα η αργότερα τον 17οαιώνα.

Οι διακεκριμένοι ιστορικοί μελετητές Νίκος Βέης , Σπ. Λάμπρος , Κ.Ρωμαίος ,Ε. Καρποδίνης, Αδαμ. Αδαμαντίου ,Αναστάσιος Ι. Μπάλλας  και πολλοί άλλοι τοποθέτησαν πειστικά το «Castiello la Estella» (Kάστρο του Άστρους)  του Αραγωνικού Χρονικού του Μορέως , το οποίο έκτισε το 1256  ο πρίγκιπας του Μορέως Γουλιέλμος Βιλλαρδουίνος , στην τοποθεσία  «Ξεροκάμπι»  ανάμεσα στα χωριά Άγιος Ιωάννης (Αγιάννης) και Άγιος Πέτρος.

Από, Αναστάσιος Ι. Μπάλλας ,Πελοποννησιακά, Τόμος ΚΓ Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών, Βραβείο  της Ακαδημίας Αθηνών Άστρος ( σ.209-210 Κάστρο Άστρους ),Κάστρα της Κυνουρίας-Κάστρα της Τσακωνιάς. Kεντρικός πύργος Άστρους (Κάστρο Εστέλλα στον Αγιάννη)

Παρακάτω το ΥΠΠΟΑ αναφέρει την σχετική βιβλιογραφία για το Κάστρο Εστέλλα και το Κάστρο Παραλίου Άστρους από την οποία λογικά κατέληξε στα αιτιολογημένα συμπεράσματα ,όπως πάντοτε κάνυυν οι επιστήμονες ιστορικοί μελετητές ,που ομολογουμένως είναι εντυπωσιακή.

Εστέλλα, κάστρο – mobileContent – eCastles (culture.gr)

Κάστρο Εστέλλα

Θέση:Το κάστρο εντοπίζεται σε φυσικό έξαρμα με υψόμετρο 1.008μ. στα νοτιοανατολικά του οροπεδίου Ξερόκαμπος και ανάμεσα στα χωριά Άγιος Ιωάννης και Άγιος Πέτρος…..

Σήμερα, το ορεινό αυτό κάστρο θεωρείται ότι είναι το οχυρό που αναφέρεται στο Αραγωνικό Χρονικό ως Estella ((μετάφραση της ελληνικής λέξης Άστρος) και έχει μείνει γνωστό με το δημώδες όνομα Κάστρο της Ωριάς, το οποίο απαντά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, λόγω της λαϊκής παράδοσης σχετικά με την κατάληψή του…..

Το κάστρο της Estella ανήκε στο μεσαιωνικό δρόγγο του Δραγαλέβου (Δραγαλεβός, Γαρδαλεβός, Δραγάλιγος και Δραγαλιβός), ο οποίος καταλάμβανε την ευρύτερη περιοχή γύρω από το Άστρος και αποτελούσε το βορειότερο τμήμα της σημερινής Κυνουρίας. Το 1463 πέρασε στα χέρια των Ενετών, ενώ το 1467 καταλήφθηκε από τους Τούρκους. Από την εποχή αυτή το κάστρο της Estella φαίνεται ότι εγκαταλείφθηκε, καθώς έπαψε να κατέχει στρατιωτική σημασία για τους Οθωμανούς μετά και την κατάληψή του.

Βιβλιογραφία

  • Καρποδίνη Ε., Κάστρα της Πελοποννήσου, Αθήνα 1993, 242-243
  • Μπάλλας Α., «Κάστρα της Κυνουρίας. Επισκόπηση των μεσαιωνικών κάστρων της Τσακωνιάς», Πελοποννησιακά ΚΣΤ΄ (2001-2002), 208-210
  • Κουσκουνάς Ι., «Η ίδρυση του φρουρίου ¨Άστρους¨», Θυρεάτις Γη (Ιστορία – Αρχαιολογία – Λαογραφία), Κουσκουνάς Ι. – Χασαπογιάννης Κ. – Κακαβούλιας Ι. (επιμ.), 1981, 168-171
  • Κουσκουνάς Ι., «Το Άστρος και τα γειτονικά μεσαιωνικά φρούρια», Θυρεάτις Γη (Ιστορία – Αρχαιολογία – Λαογραφία), Κουσκουνάς Ι. – Χασαπογιάννης Κ. – Κακαβούλιας Ι. (επιμ.), 1981, 175-177
  • Πέππας Ι., Μεσαιωνικές σελίδες της Αργολίδας, Αρκαδίας, Κορινθίας, Αττικής, Αθήνα 1990, 178, 182-185
  • Ρωμαίος Α., Τοπογραφικά της Φραγκοκρατίας, Πελοποννησιακά Β΄(1957), 23-24
  • Σαραντάκης Π., Αρκαδία: Οι Ακροπόλεις – Τα Κάστρα & Οι πύργοι της σιωπηλά ερείπια μιας δοξασμένης γης, Αθήνα 2006, 152, 155-158
  • Σφηκόπουλος Ι., Τα Μεσαιωνικά κάστρα του Μορηά, Αθήνα 1968, 199-201
  • Buchon A., Nouvelles recherches historiques sur la principauté française de Morée et ses hautes baronies, v. 1, Paris 1843, 397
  • Buchon A., Recherches historiques sur la principauté francaise de Morée et ses hautes baronies, v. 1, Paris 1845, 65
  • Bees N., «Μνείαι του Άστρους κατά τους μέσους αιώνας», Byzantinische Zeitschrift 17 (1908), 92-105
  • Bon A., La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la Principauté d’Achaïe (1205-1430), Paris 1969, 73, 220, 280, 500, 515-516
  • Hopf Ch., Chroniques gréco-romanes inédites ou peu connues, publiées avec notes et tables généalogiques, Berlin, Weidmann, 1873, 202-203, 205-206
  • Zakythinos A., Le despotat grec de Morée. Histoire politique, Variorum Reprints, London 1975, 164

Από

Παράλιο Άστρος – mobileContent – eCastles (culture.gr)

«Η ταύτιση της θέσης Άστρος και του κάστρου της, καθώς και ο συσχετισμός τους με τις ονομασίες Αστρίτσι και Estella [=Άστρος (ελλ.)] δημιούργησε σύγχυση στους ιστορικούς και χαρτογράφους του παρελθόντος, αλλά και σε νεώτερους ερευνητές. Το κάστρο στο παράλιο Άστρος συγχεόταν κυρίως με το κάστρο Estella, το οποίο σύμφωνα με το Αραγωνικό Χρονικό ανεγέρθηκε το 1256 από τον Γουλιέλμο Βιλλεαρδουίνο για τον έλεγχο των ατίθασων Τσακώνων. Ωστόσο, το κάστρο Estella έχει πλέον ταυτιστεί με το οχυρό στο Ξεροκαστέλλι στην ορεινή ενδοχώρα της βορειοανατολικής Κυνουρίας….

 Η μελέτη των καταλοίπων του κάστρου επιτρέπει τη διάκριση δυο οικοδομικών φάσεων. Η πρώτη φάση αφορά στην περίοδο μεταξύ του 17ου αι. και του τέλους του 18ου αι….. Η δεύτερη οικοδομική περίοδος εντοπίζεται από το 1824 και 1825, εποχή που το κάστρο ενισχύθηκε και κατοικήθηκε από τους μυημένους στην Φιλική Εταιρία εύπορους έμπορους του εξωτερικού, αδερφούς Ζαφειρόπουλους

Βιβλιογραφία

Αρβανίτη Σμ., «Το κάστρο του Παραλίου Άστρους Κυνουρίας. Πρώτες παρατηρήσεις», Πρακτικά του Ζ΄ Διεθνούς Συνεδρίου Πελοποννησιακών Σπουδών (Πύργος- Γαστούνη-Αμαλιάδα, 11-17 Σεπτεμβρίου 2005), τ. Δ΄, Βυζάντιον-Συμπληρώματα, Πελοποννησιακά, Παράρτημα 27 (2007), 385-410

Καρποδίνη Ε., Κάστρα της Πελοποννήσου, Αθήνα 1993, 242-243

Κουσκουνάς Ι., «Η Χερσόνησος του Παράλιου Άστρους», Θυρεάτις Γη (Ιστορία – Αρχαιολογία – Λαογραφία), Κουσκουνάς Ι. – Χασαπογιάννης Κ. – Κακαβούλιας Ι. (επιμ.), 1981, 121-123

Κουσκουνάς Ι., «Το Άστρος και τα γειτονικά μεσαιωνικά φρούρια», Θυρεάτις Γη (Ιστορία – Αρχαιολογία – Λαογραφία), Κουσκουνάς Ι. – Χασαπογιάννης Κ. – Κακαβούλιας Ι. (επιμ.), 1981, 175-177

Μπάλλας Α., «Κάστρα της Κυνουρίας. Επισκόπηση των μεσαιωνικών κάστρων της Τσακωνιάς», Πελοποννησιακά ΚΣΤ΄ (2001-2002), 208-209

Πέππας Ι., Μεσαιωνικές σελίδες της Αργολίδας, Αρκαδίας, Κορινθίας, Αττικής, Αθήνα 1990, 176-177

Σαραντάκης Π., Αρκαδία: Οι Ακροπόλεις – Τα Κάστρα & Οι πύργοι της σιωπηλά ερείπια μιας δοξασμένης γης, Αθήνα 2006, 150-155

Σφηκόπουλος Ι., Τα Μεσαιωνικά κάστρα του Μορηά, Αθήνα 1968, 198

Φιλιππίδης Δ., «Κυνουρία», Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική, Πελοπόννησος Α’, τ. 4, Αθήνα 1985, 170-173

Bees N. A., «Μνείαι του Άστρους κατά τους μέσους αιώνας», Byzantinische Zeitschrift 17 (1908), 92-105

Bon A., La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la Principauté d’Achaïe (1205-1430), Paris 1969, 73, 220, 280, 500, 515-516

Zakythinos A. , Le despotat grec de Morée. Histoire politique, Variorum Reprints, London 1975, 78, 164, 166

Από,

Αρβανίτη Σμ., «Το κάστρο του Παραλίου Άστρους Κυνουρίας. Πρώτες παρατηρήσεις», Πρακτικά του Ζ΄ Διεθνούς Συνεδρίου Πελοποννησιακών Σπουδών (Πύργος- Γαστούνη-Αμαλιάδα, 11-17 Σεπτεμβρίου 2005), τ. Δ΄, Βυζάντιον-Συμπληρώματα,  Πελοποννησιακά, Παράρτημα 27 (2007), 385-410

«H ύπαρξη κάστρου στην  ίδια θέση ,από την Βυζαντινή περίοδο η την Ενετοκρατία ,δεν επιβεβαιώνεται ως τώρα  απο οικοδομικά λέιψανα.»

«Σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν, με επιφύλαξη, μπορούν να διακριθούν δύο οικοδομικές φάσεις . Στη πρώτη ανήκουν ο εξωτερικός οχυρωματικος περίβολος…  Συνεπώς εντάσσεται στην οικοδομική δραστηριότητα είτε κατά το διάστημα της Β’Ενεκοκρατίας στην Πελοπόννησο (1689-1715) και στα οχυρωμτικά έργα που κατασκεύασαν οι Οθωμανοί στην περιοχή για να αντιμετωπίσουν κυρίως τοπικά κινήματα είτε της Β’ Τουρκοκρατίας μετά το 1715»

Από,

Π.Β.Φάκλαρης. Παράλιο Άστρος  (2023)

«Στη πρώτη δεκαετία του 15ου αιώνα (1400-1410)… οι Ενετοί την εποχή εκείνη επισκεύασαν τα οχυρώματα Ναυπλίας και τότε πρέπει να κατασκεύασαν και το κάστρο στο Άστρος. Η ύπαρξη του κάστρου την εποχή αυτή επιβεβαιώνεται από πληροφορία που βρίσκουμε στα αρχεία της Βενετίας του 1407 ,όπου αναφέρεται το κάστρο Astritzi και ο κύριος του κάστρου με το όνομα Lampridios η Lamborcho …..Όμως, πιο πιθανό είναι το όνομα Lampridios να αντιστοχεί στο όνομα Λαμπρίδης .Σε αυό συνηγορεί η διατήρηση του συνγκεκριμένου επωνύμου στον Άγιο Ιωάννη ( Π.Β.Φάκλαρης Παράλιο Άστρος  σελ.87).

«Στον 13ο αι. ονομάζεται Άστρος (Estella) ένα κάστρο στην ενδοχώρα της Κυνουρίας που κτίστηκε από τους Φράγκους»… «Το 1256, … ο πρίγκηπας  του Μορέως Γουλιέλμος  Βιλλαρδουίνος , για να υποτάξει τους Τσάκωνες, έκτισε πάνω στα όρη (suso en las montanyas) ένα κάστρο που ονομαζόταν la Estella,που αντιστοιχεί στην ονομασία Άστρος». “το κάστρο … φαίνεται ότι κυριαρχούσε στην περιοχή της Θυρεάτιδος, δηλ. του Άστρους κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας ” …” Ο Βέης υποστήριξε ότι θα λεγόταν Άστρος ,επειδή θα κατοικούσαν στην περιοχή αυτή κατά το θέρος οι κάτοικοι του Άστρους”….. “πρέπει να θεωρηθεί βέβαιο ότι το κάστρο που κτίστηκε με την πρωτοβουλία του Βιλλαρδουίνου ,είναι αυτό της Ωριάς στο Ξεροκάμπτι” (Π.Β.Φάκλαρης , Παράλιο Άστρος 2023 στο. σελ 86,87).

Από, Τα κάστρα μας : Κάστρο Εστέλλα ( στον Αγιάννη ) και Κάστρο Παραλίου Άστρους – astrosgr.org – αIστορία του Άστρους

Για όσους θέλουν να διαβάσουν περισσότερα για την ιστορία μας , στο σύνδεσμο παραπάνω περιέχονται λεπτομερέστερες τεκηριωμένες αναφορές από τους παρακάτω ιστορικούς μελετητές και καστρολόγους.

Από αξιόπιστες πηγές συνοπτικά σχετικά κείμενα και βιβλιογραφία για το Κάστρο του Άστρους («Castiello la Estella») στον Αγιάννη του Άστρους.

  • Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β’ Παλαιολόγος το 1320 Χρυσόβουλο  (4) 1320 ( σελ.114)
  • Leake Travels in Morea,( σελ 492).
  • Νίκο Α. Βέη , Μνείαι  του Άστρους.(αναφορά από αραγωνιακή παραλλαγή του Χρονικού του Μωρέως το 1256)
  • Αναστάσιος Ι. Μπάλλας ,Πελοποννησιακά, Τόμος ΚΓ Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών, Βραβείο  της Ακαδημίας Αθηνών Άστρος ( σ.209-210 Κάστρο Άστρους ),Κάστρα της Κυνουρίας-Κάστρα της Τσακωνιάς.
  • Εστέλλα, κάστρο – mobileContent – eCastles (culture.gr)
  • Κάστρο Εστέλλα – Ελληνικά Κάστρα
  • Π.Β.Φάκλαρης , Παράλιο Άστρος (2023)
  • Κάστρο Ωριάς | Discover Kynouria

Από αξιόπιστες πηγές συνοπτικά σχετικά κείμενα για το Κάστρο Παραλίου Άστρους

Από  το Υπουργείο Πολιτισμού, ΥΠΠΟΑ/ΕΦΑΑΡΚ/ Α.Π. 91048/03-03-2022

«Όσον αφορά, τέλος, στο τρίτο ερώτημά σας σχετικά με τα κάστρα αρμοδιότητας της Υπηρεσίας μας, σας παραθέτουμε τους κάτωθι υπερσυνδέσμους προκειμένου όχι μόνο να ενημερωθείτε για το ποια είναι τα κάστρα της Κυνουρίας αλλά και για να σταχυολογήσετε χρήσιμες πληροφορίες ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, ούτως ώστε να έχετε μια σφαιρική θεώρηση σχετικά με το θέμα:»

http://ecastles.culture.gr/    (του ΥΠ.ΠΟ.Α.)

astrosgr.org – Γιάννης Κουρόγιωργας

Το κάστρο Εστέλλα, «Castiello la Estella» Κάστρο του Άστρους , στον Αγιάννη , διακρίνεται σαν μακρυνό αστέρι «επάνω εις τα όρη »  suso en law montanyas ,   όπως αναφέρεται στο Χρονικό του Μορέως. Στο βάθος ευθεία ο Αργολικός και στο κέντρο στο μικρό λόφο είναι το «νησί» που είναι το Κάστρο  Παραλίου Άστρους . Είναι αυτονόητο, ποτέ και πουθενά δύο γειτονικά κάστρα δεν είχαν το ίδιο όνομα . Τεκμηριωμένα το Castiello la Estella» Κάστρο του Άστρους βρίσκεται στον Αγιάννη και δεν υπαρχει άλλο γειτονικό κάστρο με το όνομα Εστέλλα,η Κάστρου του Άστρους, τελεία και πάβλα. Οι φωτογραφίες από το φίλο και γείτονα μας στη παλιά “μητρόπολη του Αγιάννη Σουληνάρι” Θόδωρο Μαγκλή 

Δια ταύτα, για το Κάστρο Εστέλλα ( «Castiello la Estella» = Kάστρο του Άστρους) στον Αγιάννη του Άστρους

Τεκμηριωμένα, αναμφισβήτητα,οριστικά και τελεσίδικα το Κάστρο Εστέλλα ( «Castiello la Estella» = Kάστρο του Άστρους) είναι το κάστρο που βρίσκεται στη τοποθεσία “Ξεροκάμπι” στον Αγιάννη του Άστρους, όπως συμφωνούν όλοι οι διακεκριμένοι ιστορικοί μελετητές , και το Κάστρο Παραλίου Άστρους αναμφισβήτητα δεν είναι το κάστρο Estella , ποτέ δεν ήταν το Κάστρο Άστρους (Κάστρο Άστρους ήταν από το 1256 το γειτονικό Καστρο Εστέλλα στον Αγιάννη , ας μην προκαλούμε σύκχυση στην γειτονιά μας με το ιδιο όνομα για δύο κάστρα… ) , σίγουρα το Κάστρο Παραλίου Άστρους δεν χτίστηκε το 1256 , αλλά  χτίστηκε τον 15ο αιώνα η αργότερα τον 17οαιώνα, όπως συμφωνούν διακεκριμένοι ιστορικοί μελετητές , και πιθανά ήταν το Αστρίτσι (Astritzi) των Ενετών, όπως αναφέρουν μερικοί ιστορικοί μελετητές.

Στα μεγάλα ατεκμηρίωτα παραμύθια στα φυλλάδια και στο διαδίκτυο ,που πάντοτε δεν περιέχουν αναφορές και ιστορικά στοιχεία από αξιόπιστες πηγές ,που ονομάζουν ατεκμηρίωτα και αυθαίρετα το Κάστρο Παραλίου Άστρους «Castro Estella», αναμφισβήτητα «λείπει το στοιχείο της αλήθειας, η ιστορία καταντά ανωφελές διήγημα»( Πολύβιος, 202 π.Χ. – 120 π.Χ.) και γίνεται έκδηλο « όσα λέγουν οι Έλληνες είναι, καθώς μου φαίνεται, πολλά και γελοία.»  ( Εκαταίος ο Μιλήσιος , περ. 560 π.Χ. – περ. 480 π.Χ.)

Πηγές

Νίκο Α. Βέη , Μνείαι  του Άστρους (σελ 93-104)

Αναστάσιος Ι. Μπάλλας ,Πελοποννησιακά, Τόμος ΚΓ Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών,Βραβείο  της Ακαδημίας Αθηνών , Άστρος   ( σ.209-210  Κάστρο Άστρους  )

Νικολάου Ι. Φλούδα – Θυρεατικά, Άγιος Ιωάννης, Μητρόπολις Οικισμών Θυρέας (Κυνουρίας), τόμος Γ’, Αθήνα 1983

Νικολάου Ι. Φλούδα – Θυρεατικά, Άστρος Το Χρυσήλιον και Ιστορικόν τόμοι Β’, Αθήνα 1982

Θυρεάτις Γη ( Ιστορία – Αρχαιολογία – Λαογραφία ) Ιωάννης Κουσκουνάς – Κυριάκος Χασαπογιάννης -Ιωάννης Κακαβούλιας. 1981 book4.pdf (zafeiris.gr)

Ιωάννη Μ. Αρβανίτη – Από τις Πηγές του Λαού μας, τόμος A,Β, Αθήνα 1985,8

Αρβανίτη Σμ., «Το κάστρο του Παραλίου Άστρους Κυνουρίας. Πρώτες παρατηρήσεις», Πρακτικά του Ζ΄ Διεθνούς Συνεδρίου Πελοποννησιακών Σπουδών (Πύργος- Γαστούνη-Αμαλιάδα, 11-17 Σεπτεμβρίου 2005), τ. Δ΄, Βυζάντιον-Συμπληρώματα,   Πελοποννησιακά, Παράρτημα 27 (2007), 385-410

Π.Β.Φάκλαρης. Παράλιο Άστρος  (2023)

Εστέλλα, κάστρο – mobileContent – eCastles (culture.gr)

Κάστρο Εστέλλα – Ελληνικά Κάστρα – Kastra.eu

Παράλιο Άστρος – mobileContent – eCastles (culture.gr)

Κάστρο Παράλιου Άστρους – Ελληνικά Κάστρα – Kastra.eu

Home – Κοινότητα Άστρους (koinotita-astrous.gr)

http://ecastles.culture.gr/    (του ΥΠ.ΠΟ.Α.)

Γιάννης Γρηγ. Κουρόγιωργας. Ιστορία του Άστρους και του Αγιάννη του Άστρους Κυνουρίας, διαλεκτά  κείμενα  PDF- (2025) .

Κάστρο Εστέλλα στον Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη) Κυνουρίας

6) 1516. Toast(r)ι (=Toasti) , Toastri  και  Astro είναι το ιστορικόν Άστρος Κυνουρίας . – astrosgr.com – Το Ιστορικόν Άστρος Κυνουρίας

Ο οικιστής του Παραλίου Άστρους Αγιαννίτης στρατηγός Πάνος Ζαφειρόπουλος η Άκουρος

Τα κάστρα μας : Κάστρο Εστέλλα ( στον Αγιάννη ) και Κάστρο Παραλίου Άστρους – astrosgr.org – Iστορία του Άστρους

Ιστορία του Άστρους και του Αγιάννη του Άστρους Κυνουρίας, διαλεκτά κείμενα (2025) . – astrosgr.org – Iστορία του Άστρους


Όσον αφορά, τέλος, στο τρίτο ερώτημά σας σχετικά με τα κάστρα αρμοδιότητας της Υπηρεσίας μας, σας παραθέτουμε τους κάτωθι υπερσυνδέσμους προκειμένου όχι μόνο να ενημερωθείτε για το ποια είναι τα κάστρα της Κυνουρίας αλλά και για να σταχυολογήσετε χρήσιμες πληροφορίες ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, ούτως ώστε να έχετε μια σφαιρική θεώρηση σχετικά με το θέμα:

  1. http://ecastles.culture.gr/ (του ΥΠ.ΠΟ.Α.)
  2. https://www.arxaiologikoktimatologio.gov.gr/(του ΥΠ.ΠΟ.Α.)
  3. http://listedmonuments.culture.gr/result_declarations.php (του ΥΠ.ΠΟ.Α.)
  4. https://www.kastra.eu/map.php
  5. https://www.tsakonianarchives.gr/kastra-kynouria/

Πίσω στην astrosgr.org – Αρχική  σελίδα

astrosgr.com – Το Ιστορικόν Άστρος Κυνουρίας

#αstrosgrorg & #astrosgrcom  & astrosgr.com/en

#astrosgrorg

Leave a comment