Επάνω διακρίνεται η κτητορική επιγραφή της Σχολής Καρυτσιώτη στο Αγιάννη και κάτω το παράρτημα της Σχολής στο Άστρος με τις καμινάδες των δωματίων των οικότροφων μαθητών της Σχολής.
Το κείμενο επίσης σε PDF έγγραφο στο σύνδεσμο παρακάτω.
Η Σχολή του Αγίου Ἱωάννου» , « πολλοῦ παλαιότερον» πριν το 1638, και η Σχολή Καρυτσιώτη (στον Αγιάννη 1798 και στο Άστρος 1805) (PDF)
Από, Ιστορία του Άστρους και του Αγιάννη του Άστρους Κυνουρίας , διαλεκτά κείμενα
«παιδείαν μεν ουν φέρει και νίκην» (η παδεία πράγματι φέρει και την νίκη) . Πλάτων (427 π.Χ. – 347 π.Χ.)
Oι Αγιαννίτες διαχρονικά με πολλές θυσίες προσπαθούσαν και ενθάρρυναν τα παιδιά τους να «μάθουν γράμματα και να αλλάξουν ζωή». Η Σχολῆ τοῦ Ἀγίου Ἱωάννου “λειτουργούσης πολλοῦ παλαιότερον » από το 1638 ,στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας, αναμφισβήτητα δείχνει διαχρονικά τον διακαή πόθο και την απαράμιλλη αφοσίωση από τους Αγιαννίτες για “γράμματα¨, μόρφωση και πολιτισμό. Δεν υπάρχει αναφορά πόσα χρόνια πριν το 1638 υπήρχε το σχολείο, η αναφορά λέει « πολλοῦ παλαιότερον», αλλά πριν το φανερό σχολείο ας υποθέσουμε του 1600 η 1500, ,προηγήθηκαν αναμφισβήτα τα κρυφά σχολεία για πολλά χρόνια που έγιναν φανερά σχολεία αργότερα.
Oι Αγιαννίτες πραγματικά δεν παραδόθηκαν ποτέ στους Tούρκους κατακτητές. Για απόδειξη με το τρόπο τους κατάφεραν να κρατήσουν τα σχολεία τους ανοικτά όλη την διάρκεια του τούρκικου ζυγού και διατήρησαν κρυφά και φανερά αναμμένη την φλόγα του έθνους. Η μόρφωση και τα «γράμματα» , ήταν διαχρονικά μέχρι σήμερα η μεγάλη και πρωταρχική προτεραιότητα στη ζωή τους.
Στον Άγιο Ιωάννη κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας αρχικά λειτουργούσαν κρυφά σχολεία,στο Μετόχι της Μονής Λουκούς Άγιος Δημήτριος , το εξωκκλήσι Άγιος Δημήτριος σώζεται μέχρι σήμερα, και αργότερα στους νάρθηκες των εκκλησιών του χωριού, όπως ιερό ναό Αγίου Ιωάννου Προδρόμου ,που έγιναν αργότερα φανερά «κατώτερα» σχολεία, όπως αυτό του Παπακυριακού, που λειτούργησε από την Τουρκοκρατία έως την περίοδο της Επανάστασης στο αρχοντικό του άλλοτε δημάρχου Θυρέας, Βασιλείου Ι. Καλαμβοκίδη (1814 – 1901).Τα κρυφά σχολεία λειτουργούσαν σε κρύπτες και νάρθηκες απομονωμένων μοναστηριών και εκκλησιών. Μία τέτοια κρύπτη κρυφού σχολείου υπάρχει στον Αγιάννη στο αρχοντικό του Αγιαννίτη προεστού Ιωάννη Ματθαίου στο Σουληνάρι , όπου υπήρχε υπόγεια κρύπτη με πέτρινα τουράκια και το 1826 διδάσκονταν οι μαθητές του κατώτερου σχολείου.Υποθέτουμε η κρύπτη όπως είχε κτιστεί με πέτρινα τουράκια , ήταν για να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για «κρυφό σχολείο», δεν ξέρουμε πόσα χρόνια νωρίτερα λειτουργούσε εκεί «κρυφό σχολείο», ήταν κρυφό….
“Πολλοῦ παλαιότερον» πριν το 1638 λειτουργούσε ανώτερο σχολείο.
Ο μεγαλοπρεπής ναός του Προδρόμου στον Αγιάννη ανακαινίστηκε και έγινε πατριαρχική εξαρχία το 1638. Σύμφωνα με αυτό το έγγραφο <<ανακηρύσσεται η χώρα του Αγίου Ιωάννου μετά του ομωνύμου ναού σταυροπήγιον >> και οριζόταν <<ινα εις τον ναόν του Αγίου Ιωάννου υπόκειται ο εις το χωρίον ναός του Αγίου Βασιλείου>>. Η ανακήρυξη έγινε «χάριν βεβαίως τῆς Σχολῆς τοῦ Ἀγίου Ἱωάννου, λειτουργούσης πολλοῦ παλαιότερον» . Σύμφωνα λοιπόν με αυτό το σιγίλιο, στον Άγιο Ιωάννη “πολλοῦ παλαιότερον» πριν το 1638 λειτουργούσε ανώτερο σχολείο.
Το 1765 έγινε η “Ανασύστασις τη εν τη χώρα Αγίω Ιωάννη του Ναυπλίου Ελληνικής Σχολής”, που είχαν από το 1715.
Το 1715, “επετράπη εις τους κατοίκους του Αγίου Ιωάννου και λοιπούς κατοίκου της περιφέρειας η ίδρυση σχολείου” και το 1765 με το Πατριαρχικό Συνοδικόν Σιγιλλιώδες έγινε “Ανασύστασις τη εν τη χώρα Αγίω Ιωάννη του Ναυπλίου Ελληνικής Σχολής”. Το αναφερόμενο σχολείο παραπάνω είναι για το Αγιάννη Κυνουρίας ,αφού στην αναφορά του 1765 περιέχει το μετόχι του Αγίου Δημητρίου της μονής Λουκούς στο Άστρος,που είναι το υπάρχον και σήμερα εξωκκλήσι του Αγιάννη. Το σχολεία παραπάνω του 1715 και 1765 αναφέρονται σαν σχολείο Αγίου Ιωάννου «Ναυπλίου“, γιατί θρησκευτικά τότε η περιοχή υπάγετο στο Ναύπλιο.
Επάνω διακρίνεται η κτητορική επιγραφή της Σχολής Καρυτσιώτη στο Αγιάννη.
Η περίφημη «καλλιμάρμαρος» Σχολή Καρυτσιώτη.
«..Ο ΤΟΠΟΣ ΟΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΙ ΕΙΝ’ Η ΑΥΤΟΥ ΠΑΤΡΙΔΑ ΚΑΡΥΤΣΙΩΤΗΣ ΛΕΓΕΤΑΙ ΠΑΝΤΟΥ Η ΑΥΤΗ ΦΑΜΙΛΙΑ….»
Από κτητορική επιγραφή της Σχολής Καρυτσιώτη του Αγιάννη.
Η κτητορική επιγραφή της Σχολής Καρυτσιώτη του Αγιάννη
«1798 ΕΝ ΜΗΝΙ ΙΟΥΛΙΩ 18
Η ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΦΙΛΟΘΕΑΜΟΝΑ
ΤΙ ΕΣΤΗΚΑΣ ΘΑΜΒΟΥΜΕΝΟΣ ΦΙΛΕ ΦΙΛΟΘΕΑΜΟΝ ΜΕ ΑΠΟΡΙΑΝ ΜΥΣΤΙΚΗΝ ΖΗΤΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΟΥ ΝΑ ΜΑΘΕΙΣ ΝΑ ΒΕΒΑΙΩΘΕΙΣ ΤΙ ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΜΟΥ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΜΕ ΕΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΕ ΚΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΑΜΩΜΑ ΜΟΥ
ΕΙΜΙ ΟΙΚΙΑ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ, ΚΕΙΝΩΝ ΤΟΥ ΕΛΙΚΩΝΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΟΝΟΜΑΖΟΜΑΙ ΤΟΥ ΤΡΕΧΟΝΤΟΣ ΑΙΩΝΟΣ ΣΟΦΙΑΝ ΕΠΑΓΓΕΛΟΜΑΙ ΑΦ’ ΗΣ ΟΥΔΕΝ ΓΛΥΚΕΙΟΝ ΤΟΙΣ ΝΕΟΙΣ ΧΡΗΣΙΜΩΤΕΡΟΝ ΤΩ ΑΝΑΓΚΑΙΩ ΒΙΩ
ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ ΑΝΑΓΕΡΘΗΚΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΝΥΝ ΑΙΩΝΑ ΤΟ ΕΤΟΣ ΜΟΥ ΔΙΔΑΣΚΕΣΑΙ ΑΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑΝΟ ΚΤΗΤΟΡ ΟΠΟΥ Μ’ ΕΚΑΝΕΝ ΟΙΚΟΝ ΤΟΥ ΕΛΙΚΩΝΟΣ ΕΙΝ’ Ο ΚΛΕΙΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΝΕΛΛΑΣ ΕΙΝ’ ΥΙΟΣ ΑΝΑΘΡΕΜΜΑ ΚΑΙ ΠΟΝΟΣ
Ο ΤΟΠΟΣ ΟΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΙ ΕΙΝ’ Η ΑΥΤΟΥ ΠΑΤΡΙΔΑ ΚΑΡΥΤΣΙΩΤΗΣ ΛΕΓΕΤΑΙ ΠΑΝΤΟΥ Η ΑΥΤΗ ΦΑΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΟΥΤΟ ΕΓΙΝΕ ΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΕΙΣ ΨΥΧΙΚΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑΝ ΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΟΚΕΩΝ
ΟΣΟΙ ΛΟΙΠΟΝ ΕΜΒΑΙΝΕΤΕ Μ’ ΟΛΗΝ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΝ ΠΑΡΑΚΑΛΕΙΤΕ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΤΗΝ ΑΝΩ ΒΑΣΙΛΕΙΑΝ Ν’ ΑΞΙΩΘΗ ΝΑ ΧΑΙΡΕΤΑΙ ΟΜΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥ ΕΙΝ ΤΑΙΣ ΑΥΛΑΙΣ ΤΟΥ ΑΒΡΑΑΜ ΚΟΛΠΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΔΙΚΟΥΣ ΤΟΥ, ΑΜΗΝ
Η ΣΥΝΔΡΟΜΙΝ ΑΠ΄ΕΓΙΝΕΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΝ ΜΟΥ ΠΡΟΚΟΠΙΟΝ ΤΟΝ ΘΥΤΗΝ ΜΟΥ ΦΙΛΟΝ ΚΑΙ ΕΡΑΣΤΗΝ ΜΟΥ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΟΝ ΑΝΙΨΙΟΝ ΤΟΥ ΑΝΩ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Δ’ ΥΙΟΝ ΚΥΡΙΟΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ»
«Δημήτριος Καρυτσιώτης, “Παραιτώ της πατρίδος μου το κτίριον της Σχολής και το υποτακτικόν( Αγροκήπιο) του Άστρους με όλα τα συμπεριλαμβανόμενα εις το κοντράτο (συμβόλαιο) καμωμένου παρ εμού.Μάϊος 1819 Δ.Καρυτσιώτης»
Η σχολή Καρυτσιώτη έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την τοπική κοινωνία , έπαιξε πρωτεύοντα και καθοριστικό ρόλο για να γίνει ο Αγιάννης πρωτεύουσα της επαναστατημένης Ελλάδας, από τις 22 Αυγούστου έως την 1 Οκτωβρίου 1822 και για να γίνει η Β’Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων στο Άστρος το 1823.Το “κυβερνείο” που βρίσκεται πολύ κοντά στη σχολή Καρυτσιώτη του Αγιάννη ήταν η έδρα της κυβέρνησης. Πριν την Εθνοσύνελευση είχε προηγηθεί το καταλυτικό κτίσιμο της Σχολής Καρυτσιώτη.
Το Ελληνικό κράτος αναγνωρίζοντας την μεγάλη προσφορά της Σχολής Καρυτσιώτη στο Ελληνικό έθνος εκήρυξε σαν «ιστορικόν διατηρητέον μνημείον », «ιστορικό τόπο » και «αρχαιολογικόν χώρον».
ΥΑ 147099/8654/11-4-1960, ΦΕΚ 199/Β/11-5-1960. “Χαρακτηρίζομεν ως αρχαιολογικόν χώρον την περιοχήν ”Κουτρί” του χωρίου Άγιος Ιωάννης Κυνουρίας, θερινήν έδραν του Άστρους, ένθα ελειτούργησεν η ιστορική σχολή Καρυτσιώτη εν έτει 1798”.
Διδακτήριον Άστρους ΥΑ 47192/1433/11-6-1946, ΦΕΚ 127/Β/8-8-1946 “Κηρύσσομεν ως ιστορικόν διατηρητέον μνημείον το εν Άστρει διδακτήριον ένθα συνήλθεν εν έτει 1823 η β’ Εθνική Συνέλευσις”.
“Χαρακτηρισμός της πλατείας σχολής Καρυτσιώτη και τμήματος του αγροκηπίου, στο Άστρος Κυνουρίας, ως ιστορικού τόπου.”Στο αγροκήπιο αυτό έλαβαν χώρα δύο σημαντικά γεγονότα της Επαναστάσεως, το γνωστό ως «κολοκοτρωναίικο τραπέζι της συμφιλίωσης» στις 19 Ιουνίου 1821, στο οποίο είχαν προσέλθει οι οπλαρχηγοί, προκειμένου να ξεπεραστούν οι αντιθέσεις και να ομονοήσουν για την επιτυχία της Επανάστασης που τότε ξεκινούσε, καθώς επίσης και η Β΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων (30 Μαρτίου έως τις 18 Απριλίου του 1823) με την παρουσία οπλαρχηγών, πολιτικών, πλήθους λαού και στρατού. Εντός της Σχολής η οποία περιλαμβάνεται στον υπό κήρυξη χώρο, συντάχθηκε η διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης.»
Ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης (1741-1819) γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη) και κατά την Αγιαννίτικη παράδοση, έφυγε το 1756 “με το ένα τσαρούχι”. Πιθανόν να μην είχε διαβάσει Πλάτωνα γιατί άρχισε να εργάζεται 15 χρονών, που έλεγε «παιδείαν μεν ουν φέρει και νίκην» (η παδεία πράγματι φέρει και την νίκη), αλλά αναμφισβήτητα επηρεάστηκε από τα καλέσματα του Κοσμά Αιτωλού, του Ρήγα Φεραίου και του Αδαμάντιο Κοραή ( Από την Σμαράγδη Ι. Αρβανίτη) και από την διαχρονική Αγιαννίτικη παράδοση για «γράμματα». Η πίστη του στην εκπαίδευση και στη μόρφωση του Γένους είχε ήδη διαφανεί από τη σημαντική χορηγία την οποία είχε κάνει στη Σχολή της Κοινότητας των Ορθοδόξων της Τεργέστης.
Ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης συνέχισε έμπρακτα την Αγιαννίτικη δέσμευση αιώνων, για «γράμματα» και μόρφωση. Το 1798 έκτισε στην θέση «Κουτρί» στον Αγιάννη την περίφημη και «καλλιμάρμαρο» Σχολή Καρυτσιώτη και το 1805 έχτισε στο Άστρος το παράρτημα της Σχολής Καρυτσιώτη του Αγιάννη. Η σχολή Καρυτσιώτη έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την τοπική κοινωνία για πολλά χρόνια και ακόμα μέχρι σήμερα, αφού όλοι οι Αγιαννίτες και οι Αστρεινοί με πολύ μόχθο και με κάθε θυσία επιθυμούσαν τα παιδιά τους να μάθουν γράμματα και σαν απόφοιτοι “καλαμαράδες ” να αλλάξουν την ζωή τους ,σύμφωνα με τις “έξυπνες ” προσδοκίες του μεγάλου ευεργέτη τους Δημητρίου Καρυτσιώτη.
Η προεπαναστατιμένη Ελλάδα είχε πολλά μικρά “κρυφά” και λίγα φανερά σχολεία. Ένα από τα ελάχιστα φανερά σχολεία ήταν και η περίφημη Σχολή Καρυτσιώτη που είχε κτιστεί το 1798 , 23 χρόνια πριν την Ελληνική επανάσταση και αυτό έχει μεγάλη σημασία. Είχε κτιστεί στο λόφο Κουτρί στον Αγιάννη Κυνουρίας και ήταν ένα από τα λίγα “πανεπιστήμια” της προεπαναστατικής πατρίδας μας και οι μαθητές της ήταν από ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά μας. Ο μεγαλος ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης, πανίσχυρος Αγιαννίτης πατριώτης της διασποράς, βρήκε τον τρόπο να επιτρέψουν οι 400 χρόνια κατακτητές Τούρκοι, το 1798 το κτήσιμο και την λειτουργία της σχολής στον Αγιάννη και το 1805 το παράρτημα της σχολής Καρυτσιώτη στο Άστρος Κυνουρίας.
Η σχολή Καρυτσιώτη έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την τοπική κοινωνία , έπαιξε πρωτεύοντα και καθοριστικό ρόλο για να γίνει ο Αγιάννης πρωτεύουσα της επαναστατημένης Ελλάδας, από τις 22 Αυγούστου έως την 1 Οκτωβρίου 1822 και για να γίνει η Β’Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων στο Άστρος το 1823. “Το σχολέιο τούτο εμόρφωσε τους περισσότερους πολιτικούς άνδρας της Πελοποννήσου” Μ.Κ.Ζαρβάνος . Η Διακήρυξη της Β΄ των Ελλήνων Συνελεύσεως , “Εξεδόθη εν Άστρει εντός του Μουσείου Καριτζιώτου” . – astrosgr.com
Η σχολή ήταν ένα είδος πανεπιστημίου για εκείνη την εποχή, αφού οι μαθητές διδάσκονταν αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, μαθηματικά, φυσική – χημεία, γαλλικά και ιταλικά κ.α. Ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης τα πρόβλεψε όλα για την ομαλή λειτουργία της σχολής. Κάλυπτε μέχρι τον θάνατο του όλα τα έξοδα της Σχολης.Έκτισε, ακόμη, οικήματα για τους μαθητές που φοιτούσαν στη Σχολή και για τους διδασκάλους. Επιπλέον, εφοδίασε τη Σχολή με όργανα φυσικής, αστρονομίας, χημείας, χάρτες και άλλα εποπτικά μέσα διδασκαλίας. Έστελνε μάλιστα και χρηματικά ποσά για την πληρωμή των διδασκάλων και του ιατρού που εργάζονταν εκεί και τα φάρμακα για τους μαθητές. Ο Καρυτσιώτης πλούτισε τη Σχολή με βιβλία και δημιούργησε μία μεγάλη βιβλιοθήκη, γιατί εγνώριζε σχολείο χωρίς βιβλία , ήταν στρατόπεδο χωρίς όπλα. Ήθελε να ιδρύσει στην πατρίδα του μια σχολή, εφάμιλλη των Ευρωπαϊκών, που θα παρείχε τη γνώση στους μαθητές, δίνοντας τους την ευκαιρία να διαλέξουν δύο κατευθύνσεις: την εμπορική και την επαγγελματική.Δείτε το σύνδεσμο για περισσότερα. .2: Η Βιβλιοθήκη της Σχολής Καρυτσιώτη. Χριστίνα Κουλούρη. 1991.
Το 1805 δώρισε στους κατοίκους του Άστρους και στη Σχολή μια έκταση περίπου 48 στρεμμάτων, το λεγόμενο «Αγροκήπιο», δίπλα και γύρω από τη Σχολή για να πληρώνονται για δίδακτρα οι καθηγητές της σχολής και να τρώνε οι οικότροφοι μαθητές της σχολής τους καρπούς και τα φρούτα του “αγροκήπιου ” όπως σταφύλια, μούσμουλα. Επίσης περίφραξε το «Αγροκήπιο» με πέτρινο τοίχο (μάντρα), σε μερικά σημεία ψηλότερο από δύο μέτρα. Η μάντρα σώζεται μέχρι σήμερα στα ανατολικά του αγροκηπίου, την υπόλοιπη την έφαγε η “ανάπτυξη”. Το 1805 με τη βοήθεια του αδελφού του, Γεώργιου έφερε το νερό για το χωριό από την “μάννα του νερού” περίπου 5 χλμ, πάνω από τη ιερά μονή της Λουκούς , με πέτρινο σούγελο, (υδραγωγείο) που σε μερικά σημεία ακόμα υπάρχει, για να έχει το χωριό νερό και “να ποτίζεται το αγροκήπιο για να είναι ανοικτή η Σχολή».Σύμφωνα με την διαθήκη του αδερφού του το νερό ανήκε 1/3 στη ιερά μονή Λουκούς, 1/3 στη Σχολή και το 1/3 στο χωριό. Με το νερό αυτό έζησε για ύρδρευση και άρδρευση το Άστρος και το Παράλιο Άστρος περίπου μέχρι την δεκαετία του 1960 και τότε με την αύξηση των κατοίκων προστέθηκαν τα νερά από τα φρέατα . Επίσης έστειλλε τον ανηψιό του Προκόπιο στην Ακαδημία της Παβίας ,για να μάθει γράμματα, και να διευθύνει αργότερα την Σχολή στον Αγιάννη. Τα είχε προβλέψει όλα ο μεγάλος ευεργέτης μας.
Από, Εύα Γαλανιάδη
Ο Δημήτριος Καρυτσιώτης και η Ορθόδοξη Κοινότητα της Τεργέστης | Arcadia Portal arcadiaportal.gr
«Το ενδιαφέρον του για τους αδελφούς του στην Κοινότητα, αλλά και για την ιδιαίτερη πατρίδα του, καταδεικνύει έναν ακούραστο άνθρωπο, ο οποίος ένιωθε την ευγνωμοσύνη για την καλή του τύχη και ποτέ δεν ξέχασε τον τόπο του. Το επίγραμμα στον τάφο του, το οποίο παραθέτουμε στα νέα ελληνικά, συμπυκνώνει εύγλωττα όλη του την πορεία:(έχει μεγαλη σημασία το έγραψε ο ίδιος πριν τον θάνατο του).
«Εδώ κείται ο Δημήτριος Καρυτσιώτης, ο οποίος κατά την ευσέβεια, την επιείκεια και κατά την τιμιότητα στις συμβολαιογραφικές πράξεις σε όλους τους Έλληνες και ξένους ήταν σεβαστός έως την τελευταία μέρα της ζωής του, και ο οποίος ουδέποτε λησμόνησε την ιδιαίτερη πατρίδα του, και ίδρυσε σε αυτήν σχολείο με δικές του δαπάνες, για να ανακτήσει η νεότητα του τόπου και των γύρω περιοχών την πατροπαράδοτη αρετή».
Ήθελε να τελειώσει τη ζωή του , με την τελευταία λέξη και επιθυμία του , τονίζοντας στους μεταγενέστερους δέν ξέχασε την πατρίδα του τον Αγιάννη και το Άστρος και την μεγάλη σημασία για την δέσμευση του, για «γράμματα» και μόρφωση των νέων της πατρίδας του.
Είναι εύκολα κατανοητό ότι ένα παιδί που έφυγε από την Καρύτσα του Αγιάννη 15 χρονών το 1756, δεν εδημιούργησε το ιστορικό Άστρος εκείνη την ημέρα. Το Άστρος υπήρχε για πολλούς αιώνες νωρίτερα και ο μεγάλος ευεργέτης μας δεν ξέχασε ποτέ την πατρίδα του τον Αγιάννη και το Άστρος
- Για το λόγο αυτό ονόμασε το κτήριο στην Τεργέστη «ΑΣΤΡΟΣ», που θυμότανε καλά από το 1756.
- «1798 ΕΝ ΜΗΝΙ ΙΟΥΛΙΩ 18 , Η ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΦΙΛΟΘΕΑΜΟΝΑ …Ο ΤΟΠΟΣ ΟΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΙ ΕΙΝ’ Η ΑΥΤΟΥ ΠΑΤΡΙΔΑ ΚΑΡΥΤΣΙΩΤΗΣ ΛΕΓΕΤΑΙ ΠΑΝΤΟΥ Η ΑΥΤΗ ΦΑΜΙΛΙΑ….»
- «Παραιτώ της πατρίδος μου το κτίριον της Σχολής και το υποτακτικόν ( Αγροκήπιο) του Άστρους με όλα τα συμπεριλαμβανόμενα εις το κοντράτο (συμβόλαιο) καμωμένου παρ εμού.Μάϊος 1819 Δ.Καρυτσιώτης».
- Δημήτριος Καρυτσιώτης, 27η Φεβρουαρίου 1819 , παράγραφο #5 της διαθήκης του «5) Αφήνω εις την πατρίδα μας (χωρίον μας) το κτίριον του σχολείου και την περιουσίαν του Άστρους (Astro) ως είναι»( Φλουδας ,Θυρεατικα Β’ σελ 312) .
«Το 1812 το περιοδικόν Λόγιος Ερμής γράφει (σ.114-115), ο φιλόκαλος Καρυτσιώτης διατρίβων εις Τεργέστην εσύστησεν σχολείον εις την ιδίαν πατρίδα καλουμένην Άγιος Ιωάννης του Άστρου».
Οι Αγιαννίτες είχαν μεγάλο πάθος για γράμματα ,δεν φοβήθηκαν τον Ιμπραήμ που έκαψε το χωριό και ουσιαστικά πριν σβήσουν οι καπνοί της πυρπολημένης Σχολής, αμέσως μετά την πυρπόληση της Σχολής Καρυτσιώτη το 1826 έκαναν ότι μπορούσαν, αλλά δεν ξέχασαν τα σχολεία και τα γράμματα.
Από Σχολή Καρυτσιώτη (astros–kynourianews.gr)Γιάννη Δ.Κουρμπέλη , Πηγές
- Νικολάου Ι. Φλούδα – Θυρεατικά, τόμος Γ’, Αθήνα 1983
- Του ιδίου – Διακοσιαετηρίς Σχολής Αγίου Ιωάννου Άστρους Κυνουρίας, Αθήνα 1965
- Κ. Χασαπογιάννη, Ι. Κακαβούλια, Ι. Κουσκουνά – Θυρεάτις Γη, Αθήνα 1981
- Σμαράγδης Ι. Αρβανίτη – Οι σχολές του Δημητρίου Καρυτσιώτη στον Άγιο Ιωάννη και το Άστρος Θυρέας – Κυνουρίας κατά τα προεπαναστικά χρόνια έως την απελευθέρωση, Εταιρία Πελοποννησιακών Σπουδών, Αθήνα 2001
- Χριστίνας Κουλούρη – Η βιβλιοθήκη της Σχολής Καρυτσιώτη, Εταιρία Μελέτης Νέου Ελληνισμού, Αθήνα 2009
“Από την πρώτη στιγμή προσπάθησαν να ιδρύσουν καινούργια σχολεία σε αντικατάσταση της Σχολής Καρυτσιώτη. Κατά την παράδοση, ήδη από τον καιρό που ο Ιμπραήμ πασάς πυρπόλησε τον Άγιο Ιωάννη και την Σχολή (Ιούλιος 1826), οι μαθητές του κατώτερου σχολείου του χωριού, το οποίο στεγαζόταν στην οικία κληρονόμων Γρηγορίου Κουρόγιωργα ή Φουρλίγκα , διδάσκονταν κρυφά στο υπόγειο της γειτονικής κατοικίας της οικογένειας Κουρόγιωργα (Καπίλα) στη θέση «Άγιος Βασίλειος ή Ματθαίου» του Αγίου Ιωάννη. Στο υπόγειο αυτό υπήρχε μία κρύπτη η οποία έφτανε μέχρι το γειτονικό σπίτι του Ιωάννη Αν. Βλαχάκη. Είχε στα άκρα της τουράκια (λίθινα καθίσματα), όπου διδάσκονταν οι μαθητές. “
“Σύμφωνα με τον ιστοριοδίφη Νικόλαο Ι. Φλούδα, ο οποίος διέσωσε την σχετική Αγιαννίτικη παράδοση, μετά την πυρπόληση της Σχολής Καρυτσιώτη από τον Ιμπραήμ πασά, οι μαθητές διδάσκονταν στο υπόγειο του αρχοντικού αυτού καθώς και του γειτονικού αρχοντικού του Φουρλίγκα (Γρηγορίου Κουρόγιωργα). Στο υπόγειο του πύργου του Ματθαίου υπήρχε κρύπτη η οποία έφτανε μέχρι το κοντινό σπίτι του Ιωάννη Αν. Βλαχάκη. Τέτοιες κρύπτες υπήρχαν και σε άλλα σπίτια του χωριού, καθώς και στον ναό του Προδρόμου.”
«Το αρχοντικό της οικογένειας Κουρόγιωργα – Φουρλίγκα στον Άγιο Ιωάννη. Βρίσκεται στη θέση «Ελαγός – Άγιος Βασίλειος», κοντά στην πηγή Σουληνάρι. Εδώ στεγάστηκε επί Τουρκοκρατίας κατώτερο σχολείο του χωριού.» «Το αρχοντικό του Αγιαννίτη προεστού Ιωάννη Ματθαίου (σήμερα Κουρόγιωργα – Καπήλα). Στα υπόγεια και στην κρύπτη του σπιτιού αυτού διδάσκονταν οι μαθητές του κατώτερου σχολείου (στεγαζόταν στο γειτονικό σπίτι του Φουρλίγκα) κατά την επιδρομή του Ιμπραήμ το 1826.»
Δείτε τους συνδέσμους για περισσότερα.
- Τα σχολεία του Άστρους και του Αγιάννη του Άστρους – astrosgr.com
- Σχολή Καρυτσιώτη, «Tο εν Άστρει διδακτήριον», ( χτίστηκε πριν το 1805).
- Διδακτήριον Άστρους -Το Ελληνικό κράτος αναγνωρίζει την μεγάλη προσφορά της Σχολής Καρυτσιώτη στο Έθνος. – astrosgr.com
- Σχολή Καρυτσιώτη – astrosgr.com
- Η κτητορική επιγραφή της Σχολής Καρυτσιώτη του Αγιάννη – astrosgr.com
- Το μέγαρο « ΑΣΤΡΟΣ» στη Τεργέστη και το πάθος του εθνικού ευεργέτη μας Δημητρίου Καρυτσιώτη για «γράμματα» και μόρφωση . – astrosgr.com
- Σχολή Καρυτσιώτη (astros–kynourianews.gr)Γιάννη Δ.Κουρμπέλη
Πηγές
- Ιστορία του Άστρους και του Αγιάννη του Άστρους Κυνουρίας , διαλεκτά κείμενα
- Home – Κοινότητα Άστρους
- astros–kynouria.news.gr– Φώτης Τζιβελόπουλος
- Ο Άγιος Ιωάννης (Αγιάννης ) & Άστρος: Ιστορία, Θυρεάτις Γη, Προεστοί, Αρχοντικά & Εκκλησίες (koinotita–astrous.gr)
- Σχολή Καρυτσιώτη (astros-kynourianews.gr)Γιάννη Δ.Κουρμπέλη
- Χριστίνας Κουλούρη – Η βιβλιοθήκη της Σχολής Καρυτσιώτη, Εταιρία Μελέτης Νέου Ελληνισμού, Αθήνα 2009
- Σμαράγδης Ι. Αρβανίτη – Οι σχολές του Δημητρίου Καρυτσιώτη στον Άγιο Ιωάννη και το Άστρος Θυρέας – Κυνουρίας κατά τα προεπαναστικά χρόνια έως την απελευθέρωση, Εταιρία Πελοποννησιακών Σπουδών, Αθήνα 2001
- Νικολάου Ι. Φλούδα – Θυρεατικά, Άγιος Ιωάννης, Μητρόπολις Οικισμών Θυρέας (Κυνουρίας), τόμος Γ’, Αθήνα 1983
- Νικολάου Ι. Φλούδα – Θυρεατικά, Άστρος Το Χρυσήλιον και Ιστορικόν τόμοι Β’, Αθήνα 1982
- Σμαράγδη Ι.Αρνανίτη :2023, Ἐν Ἄστρει Ἡ Ἐθνική Δευτέρα τῶν Ἑλλήνων Συνέλευσις, 29 Μαρτίου -18 Απριλίου 1823 , τα γεγονότα – οι πρωταγωνιστές – οι αποφάσεις
- Ι.Κουσκουνάς ,Κ. Χασαπογιάννης ,Ι.Κακαβούλιας (1981) Θυρεάτις Γη ( Ιστορία – Αρχαιολογία – Λαογραφία )
- Νικολάου Ι. Φλούδα – Θυρεατικά, τόμοι Α’, Αθήνα 1981
- Νικολάου Ι. Φλούδα –Διακοσιαετηρίς Σχολής Αγίου Ιωάννου Άστρους Κυνουρίας, Αθήνα 1965
- Νίκος Α. Βέης , Μνείαι του Άστρους
- Αναστάσιος Ι. Μπάλλας,Πελοποννησιακά, Τόμος ΚΓ Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών,Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών Άστρος ( σ.209-210 Κάστρο Άστρους )
- Ιωάννη Μ. Αρβανίτη – Από τις Πηγές του Λαού μας, τόμος A,Β, Αθήνα 1988
- Ιωάννη Μ. Αρβανίτη–Η Επαναστατική Προσωρινή Διοίκηση της Ελλάδας στον Άγιο Ιωάνη (Αγιάννη) Β.Κυνουρίας -20 Αυγουστου εως 1 Οκτωβριου 1822
- Από το http://www.arcadiaportal.gr,Εύα Γαλανιάδη
Σχολή Καρυτσιώτη, «Tο εν Άστρει διδακτήριον», ( κτίστηκε πριν το 1805).
“Tο εν Άστρει διδακτήριον”, το 1805 ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης (1741-1819) έxτισε στο Άστρος το παράρτημα της Σχολής Καρυτσιώτη του Αγιάννη ,νωρίτερα το 1798 είχε κτίσει στην θέση «Κουτρί» στον Αγιάννη την περίφημη και «καλλιμάρμαρο» Σχολή Καρυτσιώτη.
Διδακτήριον Άστρους ΥΑ 47192/1433/11-6-1946, ΦΕΚ 127/Β/8-8-1946‘Κηρύσσομεν ως ιστορικόν διατηρητέον μνημείον το εν Άστρει διδακτήριον ένθα συνήλθεν εν έτει 1823 η β’ Εθνική Συνέλευσις”.
astrosgr.com - Το Ιστορικόν Άστρος Κυνουρίας 