Month: August 2021

ΧΚΦ#3) Χρήσιμες καθημερινές φράσειςΕδώ…..

Πίσω στην Αρχική σελίδα η  Οι Τσάκωνες y

——————————————————————-

ΧΚΦ#2) Χρήσιμες καθημερινές φράσειςΜατούλα Φασιλή AdminΤσι= τι
Γενική: Τσούνερ= Τίνος, ΠοιανούΑΡΣΕΝΙΚΟ:
Τσ’ έσ’ ποίου (Τσι έσι ποίου) = Τι κάνεις;
ΠΡΟΣΟΧΗ!
ΘΗΛΥΚΟ:
Τσ’ έσ’ ποία= Τι κάνεις;
ΚΑΤΑΛΗΞΗ ΡΗΜΑΤΩΝ: – α
( Όταν ρωτάει γυναίκα ή όταν ρωτάμε γυναίκα)Τσούνερ έσι ; = Ποιανού είσαι;
Τσούνερ ένι το χαρκί; Ποιανού είναι το βιβλίο;Τσ’ έσ’ αού- αούα= Τι λες;
Τσ’ έτ’ αούντε= Τι λέτε;Τσι μ’ έσ’ αού- αούα;= Τι μου λες;
Τσι να ντ’ αλήου= Τι να σου πω;Τσ’ επέτσερε= Τι είπες;Τσ’ έσ’ θέου- θέα= Τι θέλεις;
Τσ’ έτε θέντε; Τι θέλετε;Ό μ’ επέτσε,τσ’ έκι θέου- θέα= Δεν μου είπε τι ήθελεΤσι ντ’ ενέτζε νιούμου; ( Τσι νιουμ’ ενέτζε;)= Τσι σας έφερε;Τσι ντ’ ενέτζε α’ φέγκη ντι= Τι σου έφερε ο πατέρας σου;Τσ’ έσ’ ρωτού ;= Τι ρωτάς;
Τσ’ έτε’ ρωτούντε; Τι ρωτάτε;Τσ’ έσ’ φωνιάντου; Τι φωνάζεις;
Ντ’ ενιάκα= Σε άκουσαΚαλέ ξημέρουμα
Ταχία με το καλέΔική σας η μετάφραση Από τις σημειώσεις τού δασκάλου μας κ.Γιάννη Καμβύση==========================================Ματούλα Φασιλή Admin · January 31, 2019ΧΚΦ#1) Χρήσιμες καθημερινές φράσειςΚαού ρ εκάνερε= Καλώς ήρθες
Καού ρ εκάνατε= Καλώς ήρθατε
Καού ρ εκοκιάρε= Καλώς εκόπιασες
Καού ρ εκοκιάτε= Καλώς κοπιάσετε
Καού να κοκιάσερε= Καλώς να κοπιάσεις
Καού να κοκιάσετε= Καλώς να κοπιάσετε
Καού να μόλερε= Καλώς να ‘ρθεις
Καού να μόλετε= Καλώς να ‘ρθείτε
Καού ντ’ ερέκα= Καλώς σε βρήκα
Καού ντ’ ερέκαμε νιούμου ( ή Καού νιουμ’ ερέκαμε)= Καλώς σας βρήκαμε
Καού ρ εμαζούμαϊ= Καλώς μαζεύτηκαμε.Από τις σημειώσεις του δασκάλου μας κ.Γιάννη Καμβύση=========================================θα το βαλλω αργοτερα καπουΜατούλα Φασιλή April 9, 2019″Α χώρα νάμου” # 8 ( Ο τόπος μας)Η γλώσσα των ΤσακώνωνΚαλώςΚαώς ( πτώση του λ στο νότιο ιδίωμα) Καώ ( Αποβολή του ς τελικού) Καού ( μετατροπή ω > ου) Καού ρ ( ρωτακισμός ,όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν)Εκάνα Εκάνερε* Εκάνε Εκάναμε Εκάνατε* ΕκάναϊΕκάνερε , εκάνατε β’ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο αντίστοιχα Αορίστου του ανώμαλου ρήματος ένι παρίου= έρχομαιΚαού ρ εκάνερε ( Καλώς ήρθες)Καού ρ εκάνατε ( Καλώς ήρθατε)Καού να κοκιάσερε ( Καλώς να κοπιάσεις)Καού να κοκιάσετε ( Καλώς να κοπιάσετε)Καού να μόλερε ( Καλώς να έρθεις)Καού να μόλετε (Καλώς να έρθετε)Καού ντ’ ερέκα ( Καλώς σε βρήκα)Καού ντ’ ερέκαμε νιούμου ή Καού νιούμ’ ερέκαμε ( Καλώς σας βρήκαμε)Καού ρ εμαζούμαϊ ( Κ

Πίσω στην Αρχική σελίδα η  Οι Τσάκωνες y

Πάντοτε γράφουμε ΕΛ>ΤΣ

Πίσω στην Αρχική σελίδα η  Οι Τσάκωνες y

(Αργότερα να οργανωθούν σε ενότητες )

• έγινε κάθε μέρα > ενάτε κάθε ρ αμερα
• αύριο θα τα πούμε> Ταχία θα σι αλήουμε
• Μου αρέσει να μιλάμε >Μ ‘ ένι αρέσουντα να ντι νίου
• Δε θα πεις ότι σου τα είπα εγώ>Ό θ’ αλήερε πη’ ( ότσι) ντι σ’ επέκα εζού.
• Δεν μπορώ να κοιμηθώ τόσο νωρίς>Μπα όνι πορούα να κιούψου τόσιου νωρίς
• Θέλω να δω ένα σήριαλ στην τηλεόραση>Ένι θέα να ορήνου ένα σήριαλ ταν τηλεόραση
• καμάρι μου> όρκο μι
• Και σε εσένα καλό βραδυ >Τσαι σ’ ετίου Κα αργακινά
• Καλό βράδυ> αργακινα (το λέμε πριν να σκοτεινιάσει)
• και για τον καφέ> Τσαι για το καφούτσι
• Τι κάνεις σήμερα? Α>Θ Τσ’ έσ’ ποία σάμερε ; (Τσι έσι)
• Αύριο θα πάω στο Ναύπλιο με το γυιό μου να Να πάρω το αυτοκινητο μου
• Ταχία θα ζάου με τον υζέ μι τ’ Ανάπλι να ν’ άρου το αμάξι μι
• Να μου πεις> να μ ‘ ένι αλήου
• καλώς σε βρήκα>Καού ντ’ ερέκα

• δεν είμαι > όνι , δεν θα πάω > ό θα ζάου
• Προσωπική αντωνυμία γ πρόσωπο
• Ενικος .του νι νι= τον,την,το . πληθυντικός σι = τους,τις,τα
• Αύριο Γιάννη θα τα πούμε.= Ταχία Γιάννη θα τα πούμε
• Παρακαλώ μπορώ να έχω ένα ποτήρι νερό, δύο μπύρες και ένα μπουκάλι κρασί;
• <Α-Παρακαού ένι πορού να ένι έχου ένα ποκήρι ύο , δύου μπύρε τσαι ένα γυαλί κρασί; Θ-Παρακα ένι πορα να ένι έχα ένα ποκήρι ύο , δύου μπύρε τσαι ένα γυαλί κρασί;>
• Παρακαού -α ένι, πορού- α να ένι
• έχου- α ένα ποκήρι ύο ,δύου μπύρε τσαι ένα γυαλί κρασί;

• ποσο χαίρομαι που έχουμε τοσο καλούς μαθητες, μία μόνο διόρθωση για καλό
• πόσου ένι χαιρουμένα πφη εμε έχουντε τόσου καλοί μαθητάδε…νία μόνιου διόρθωση για καλέ,
• Πολύ καλό παιδί>Πάσου καλέ καμπζί
• Πολύ> πασου,πρεσσού
• Κα μέρα
• Κα αμέρα τσαι σ’ετίου ορκο μι καλέ μήνα τσαί καλέ καουτσαίζι
• Ενι κα .Ντ’Ενι ευχαριστουα ,καλέ μήνα Καλέ να’χερε όρκο μι
• Φυσικά Αλήετέ μι,τσ’ έτε θέντε;

• Η τσακώνικη γλώσσα = Α Τσακώνικα γρούσσα.
• Η γλώσσα μας= Α γρούσσα νάμου.
• Μιλάμε Τσακώνικα = Έμε Νίουντε Τσακώνικα
• Καλημέρα = κα μέρα (Α) < Καλάν αμέρα (Β)*
• Καλημέρα σας, τι κάνετε > Κα μέρα νιούμου.Τσ’ έτε ποίντε;
• Είμαστε καλά ευχαριστώ.>Κα έμε.Ντ’ ένι ευχαριστού-α.
• Α>Α- Ευχαριστώ >ένι ευχαριστού -α (>θ)
• Θ> -Σας ευχαριστώ=Ντ’ένι ευχαζιστούα νιούμου -Παρακαλω=ντ’ εμ’παρακαού-α
• Καλώς ήρθατε = Καούρ εκάνατε -Καλώς ήρθες= Καούρ εκάνερε
• Καλώς σας βρήκα=Καού ντ’ ερέκα νιούμου
• Καλώς ήρθατε στη Κυνουρία = Καούρ εκάνατε ταν Κυνουρία
• Καλώς ήρθατε στην πατρίδα μας= Καούρ εκάνατε τα χώρα νάμου
• Καλώς σας βρήκα από την Τσακωνιά = Καού ντ’ ερέκα νιούμου από ταν Τσακωνιά
• -Τι (εσύ ) κάνεις ; > Τσ’ έσ’ ποίου ; Τσι έσι ποίου ; (Αρ)
• -Τι ( εσύ ) κάνεις ;> Τσ’ έσ’ ποία; Τσι έσι ποία; (Θλ)

• διαβάζω> Ένι σβαΐχου-α ( α για ου)
• Η γυναίκα μου τον μαύρισε στο ξύλο >Α γουναίκα μι νι εκουβανίε το καλι
• το σωστο > το σουστέ
• Να είσαστε καλά > Να έτε κα,
• Ώρα καλή > Ούρα κα

• Αύριο με το καλό>Ταχία με το καλέ
• πηγαίνω>ένι έγγου, πού πας >Κια έσ’ έγγου
• έρχομαι> ένι παρίου
• Από πού είσαι;>Από κια έσι; =
• Καλή βόλτα Ευχαριστώ να είσαι καλά>Κα πορεία,Ντ’ ένι ευχαριστούα.Να έσι κα
• και από πού έρχεσαι ;>Τσαι από κια έσ’ έγγου;

• Ταχία με το καλέ. Ταχία θα σ’ αλήουμε .
• -Μπορώ να σας ρωτήσω κάτι;> Πορού ένι να ντι ρωτήου κάτσι;
• -Φυσικά , πείτε μου τι θελετε? Φυσικά Αλήετέ μι,τσ’ έτε θέντε;
• -Πόσο μακρυά είναι η μονή της Έλωνας; >Πόσιου μακρία ένι το μονασκήρι τα Έωνη;
• -Είναι περίπου δεκαπέντε χιλιόμετρα.> Ένι γιούρε τα 15 χιλιόμετρα.
• -Πως λένε , δεξιά, αριστερά, ίσια, ψηλά, χαμηλά, πάνω ,κάτω
• δεξιά > ίσια ,αριστερά> σοβά ς > sh ,ίσια > ίσα ,ψηλά > ψεά
• χαμηλά> χαμεά,πάνω > τάνου, κάτω > κάτου
• -Παρακαλώ μπορώ να έχω ένα ποτήρι νερό, δύο μπύρες και ένα μπουκάλι κρασί;
• -Παρακαού ένι πορού να ένι έχου ένα ποκήρι ύο,δύου μπύρε τσαι ένα γυαλί κρασί;
• (Παρακαού -α ένι, πορού- α να ένι έχου- α ένα ποκήρι ύο ,δύου μπύρε τσαι ένα γυαλί κρασί;)
• -πως λένε λαδί , ξύδι, φαγητό, κρέας,ψάρι,τυρι, σαλάτα, αγγουρια. ντοματες , φρούτα “
• Λάδι > άι, ξύδι > γλυκάδι ,φαγητό > σομό ( σ> sh),κρέας > κρίε,
• ψάρι > ψάζτυρί > άρτουμα ,σαλάτα> σαλάτα ,αγγούρια> αγγούρια
• ντομάτες > ντουμάτε,ντομάτα > ντουμάτα ,φρούτα > φρούτα

• θα τα μελετησω και θα τα πουμε παλι να εισαστε καλα και καλο σαββατοκυριακο
• Θα σι μελετήου τσαι θα σ’ αλήουμε πάλι. Να έτ(θ)ε κα και καλέ Σάμπα- Τσουρακά
• Ντ’ένι ευχαζιστούα νιούμου .ντ’ ένι….>σου> Ντι , είμαι>ένι
• Σου είμαι ευχαριστημένος <Είναι δυο λέξεις .Η κτητική αντωνυμία Και το ρήμα είμαι>
• Η κτητική αντωνυμία
• Μι = (δικό) μου , Ντι = (δικό )σου, Σι = ( δικό ) του,της,του
• Νάμου= ( δικό)μας , Νιούμου = (δικό ) σας , Σου = ( δικό) τους

• Πώς το λέμε στη γλώσσα μας> Που ν’ έμ’ αούντε τα γρούσσα νάμου .
• Εγώ είμαι Τσάκωνας> Εζού ένι Τσάκωνα – Τσακώνα ( για το θηλυκό)
• Εμείς είμαστε Τσακώνοι> Ενεί έμε Τσακώνοι – Τσακώνισσε
• Εσύ πήγαινε στη δουλειά σου> Εκιού χάγκε τα δουλεία ντι
• Εσείς ελάτε εδώ> Εμού εάτε όρεγι
• Τι να σου κάνω;> Τσι να ντι ποίου
• Εσείς να έρθετε μαζί μου> Εμού να μόλετε μαζί μι
• Εσένα ,τι σου έδωσαν;> Ετίου ,τσι ντ’ εδούκαϊ;

• ακούω >Ένι νίου
• Δεν σε άκουσα> Ό ντ’ ενιάκα
• Δεν τον άκουσα> Ό νι ενιάκα
• μιλάω> Ένι νιού
• Σ ‘ εμένα το είπε> Σ ‘ ενίου νι ‘ επέτσε
• Σ’ εσένα τα είπε> Σ’ ετίου σ’ επέτσε
• Εμένα μου είπε > Ενίου μ’ επέτσε
• Εμάς μας είπε> Σ’ ενεί νάμ’ επέτσε
• Εσάς σας είπε> Σ’ εμού νιούμ’ επέτσε
• Εσένα τι σου είπε;> Ετίου τσι ντ’ επέτσε;
• Σ’ εμάς μας είπε> Σ’ ενείνανε μ’ επέτσε
• Τι σας είπαν ;> Τσι νιούμ’ επέκαϊ ;
• Για να σου πω> Για να ντ’ αλήου
• Θα σου το πω> Θα ντι ν’ αλήου
• Μου το είπε> Μι νι επέτσε
• Να μου πεις> Να μ’ αλήερε
• Να μου πείτε> Να μ’ αλήετε
• Να μου πεις >να μ ‘ ένι αλήου, μ’> μι
• Τσι να ντ’ αλήου > τι να σου πω;
• Πες μου> Άλε μι
• Πες μας> Αλήετε νάμου
• Πες μου το> Άλε μι νι
• Σου είπε> Ντ’ επέτσε
• Σου το είπε> Ντι νι επέτσε
• Να σου το πω> Να ντι ν’ αλήου
• Να σου πω> Να ντ’ αλήου
• Να σας πω> Να ντ’ αλήου νιούμου- ( Να νιούμ’ αλήου)
• Να σας πουν> Να ντ’ αλήωι νιούμου-( Να νιούμ’ αλήωι)

• Δώσε μου> Δούε μι
• Δώσε μας> Δούε νάμου
• Δώστε μου> Δείτε μι
• Δώστε μας> Δείτε νάμου ή δούετε
• Δώσε μου το> Δούε μι νι
• Να μας δώσετε> Να μι δείετε νάμου
• Να μας δώσουν>Να μι δούνι νάμου
• Να σας το δώσω> Να ντι νι δου
• Μου έδωσε> Μ’ εδούτσε
• Μας έδωσε> Μ’ εδούτσε νάμου
• Σου έδωσε> Ντ’ εδούτσε
• Σας έδωσε> Σ’ εδούτσε νιούμου
• Δεν του έδωσα> Ό νι εδούκα
• Δεν του το έδωσα> Ό νι νι εδούκα
• Θα σου δώσω> Θα ντι δου
• Θα σου το δώσω> Θα ντι νι δου
• Θα του το δώσω> Θα νι νι δου
• Μου έδωσε> Μ’ εδούτσε
• Μας έδωσε> Μ’ εδούτσε νάμου

• Σας φώναξε> Ντ’ εφωνιάε νιούμου- ( Νιούμου εφωνιάε)
• Φώναξέ του> Φώνιατσέ νι
• Τον φώναξε> Νι εφωνιάε
• Τους φώναξε> Σ’ εφωνιάε

• Τον είδες;> Νι οράτσερε;
• Την είδες;> Οράτσερέ νι;
• Το είδες;> Νι οράτσερε;
• Τους είδες;> Σ’ οράτσερε;
• Τις είδες;> Σ’ οράτσερε;
• Τα είδες;> Σ’ οράτσερε;

• “Καλημέρα σας μπορώ να ρωτήσω κάτι?
• Κα νιούμου αμέρα ένι πορού να ρωτήου κάτσι ;
• Βέβαια πείτε μου. > Βέβια αλήτε μι .
• Πόσο μακρυά είναι η παραλία Σαμπατική?
• Πόσιου μακρία ένι ο γιαλε τα Σαμπακιτσή;
• Περίπου δεκαπέντε χιλιόμετρα.> Γιούρε τθα 15 χιλιόμετρα “

• εγώ είμαι καλός άνθρωπος>Εζού ένι καλέ άθρωπο
• Kάνω ότι λες ακριβώς και ψάχνω διαβάζω διάφορα,
• Ένι ποίου ότσι μ’ επέτσε τσ’ ένι ψαφού ένι σβαΐχου διάφορα
• θα σε ρωτάω πότε πότε μην βιάζεσαι όποτε μπορείς μου απαντάς καταλαβαίνω
• Θα ντι ρωτούα κανιά βοά.Έσ’ πορούα να μ’ απαντήερε,ένι καταβαίνου
• κάνεις πολλά, ντ’ενι ευχαζιστουα, θα προσπάθησω να το διαβάσω
• Έσ’ ποία πρεσσά** ,Σ ευχαριστώ ,Θα ένι προσπαθού να νι ένι σβαΐχου .
• **Έσ’ ποία πρεσσά, σε θηλυκό
• είναι σκοτεινό και στραβό μαθαίνω και εγώ, δεν ξέρω πολλά από Η/Υ
• Ένι σκοκεινέ τσαι στραβέ τσαι ένι μαθαίνου τσ’ έχου .Όνι ξέρου πρεσσά από του Η/Υ.
• Ναι ειμαι πολὔ καλἄ, θα πἀω για ὔπνο.Καληνὔκτα.
• Ναι ,Ένι πρεσσού κα. Θα ζάου για ύπνε . Καλέ ξημέρουμα

• έσι > έσι έχου > έχεις ,για άντρα , έσι έχα > για τις γυναίκες
• κα μέρα Μ’ Ένι αρέσουντα να Ένι ορού όμορφε φωτογραφίε
• Κα μέρα τσαι σ’ετίου . Έτρου ένι σουστέ!
• εμένα>Ενίου > ,εσένα> ετίου ,
• εσένα > εκιού , εσύ > έσι
• Μ ‘ ένι αρέσουντα να ένι μαθαίνου κάτσι τσακώνικο σάμερε, μι >μου ( αρέσει)
• Εζού ενι ορού φωτογραφίε ,πρεσσού όμορφε
• πρεσσού ομορφε φωτογραφιε
• Ταχία θα σι αλήουμε
• Εκιού έσι νία κα γουναίκα
• καλή το η > α > καλά το λ φεύγει > και τά τα δύο α γίνονται ένα > κα
• γελαστέ,γελαστά,γελαστέ
• ευτυχισμένε,ευχισμένα,ευτυχισμένε
• μι> μου ,ντι > σου ,σι> του ,της ,του
• νάμου > μας ,νιούμου > σας ,σου > τους,τις
• Να μου πεις >να μ ‘ ένι αλήου, μ’> μι
• Τσι να ντ’ αλήου > τι να σου πω; ντ’ > ντι > σου
• μαθαινω> ένι μαθαίνου
• να μαθαινω> να ένι μαθαίνου ( υποτακτική)

• =========================================
• Τα παρακάτω χρειάζονται διόρθωση η επαναλαμβλανονται παραπάνω?
• και εγώ έχω>τσαι εζού έχου
• Να έσ’ έχα νία όμορφε αμέρα
• Μπα όνι πορούα
• να κιούψου τόσιου νωρίς .
• Έμε Νίουντε
• ενι εκουβανίε
• διαβάζω> Ένι σβαΐχου-α ( α για ου)
• πηγαίνω> ένι έγγου
• πού πας> Κια έσ’ έγγου
• έρχομαι< ένι παρίου
• Από πού είσαι> Από κια έσι;
• και από πού έρχεσαι ;>Τσαι από κια έσ’ έγγου;
• Πορού ένι να ντι ρωτήου κάτσι;
• Αλήετέ μι,τσ’ έτε θέντε;
• Πόσιου μακρία
• Παρακαού ένι πορού να ένι έχου
• Θα σι μελετήου τσαι θα σ’ αλήουμε πάλι.
• Πώς το λέμε στη γλώσσα μας > Που ν’ έμ’ αούντε τα γρούσσα νάμου .
• σύ πήγαινε στη δουλειά σου> Εκιού χάγκε τα δουλεία ντι
• Εσείς ελάτε εδώ> Εμού εάτε όρεγι
• Τι να σου κάνω;> Τσι να ντι ποίου
• Εσείς να έρθετε μαζί μου> Εμού να μόλετε μαζί μι
• Εσένα ,τι σου έδωσαν;> Ετίου ,τσι ντ’ εδούκαϊ;

Πίσω στην Αρχική σελίδα η  Οι Τσάκωνες y

Πίσω στην Αρχική σελίδα η  Οι Τσάκωνες y

• Α Τσακώνικα γρούσσα & Α γρούσσα νάμου.
• Μ ‘ ένι αρέσουντα να ένι μαθαίνου κάτσι τσακώνικο σάμερε
• Εμέ Νίουντε Τσακώνικα , κα μέρα , να έτε κα, να έσι κα

• Καούρ εκάνατε (εκάνερε) ταν Κυνουρία
• Καούρ εκάνατε τα χώρα νάμου , Καού ντ’ ερέκα νιούμου
• Καού ντ’ ερέκα νιούμου από ταν Τσακωνιά
• Α>Α- Ένι ευχαριστού -α (>θ)
• Α>Θ>Κα μέρα. Ντ’ένι ευχαζιστού-α νιούμου, <ντ’ενι ευχαριστού(Α)*>,
• ντ’ εμ’ παρακαού -α
• Κα μέρα νιούμου.Τσ’ έτε ποίντε;
• Κα έμε.Ντ’ ένι ευχαριστού- α.
• Ένι μαθαίνου Τσακώνικα, Ένι μαθαίνου τα γρούσσα νάμου
• Πορού ένι να ντι ρωτήου κάτσι; Εζού έσι Τσακώνα?
• πού νι έμε αούντε μ’ ένι αρέσουντα πρεσσού
• Α-Τσ’ έσ’ ποίου ; Τσι έσι ποίου ; Θ-Τσ’ έσ’ ποία; Τσι έσι ποία;
• Ούρα κα, Να έσι κα
• Α>Θ-Να έσ’ έχα νία όμορφε αμέρα
• Πάσου καλέ καμπζΙ
• Ταχία θα σι αλήουμε
• Εκιού έσι νία κα γουναίκα
• να μ ‘ ένι αλήου
• Εζού θα ζάου για ύπνε.
• καλε ξημερουμα γλυκά ονείρατα.Ταχία θα σ’ αλήουμε
• Έμε ποίντε ότσι έμε πορούντε ενι θα ντ’ οραου .Δούε μι νι
• Φυσικά Αλήετέ μι,τσ’ έτε θέντε;
• Καούρ εκάνατε το Μέανε. Τσεσ’ ποίου? Κα έσι?
• Από κια Έσι και εσ’ἐγκου
• Α-Θ)Kαλέ ξημέρουμα…..Θ-Α)Τσαι σ’ ετίου . Ταχία με το καλέ
• Α γουναίκα μι νι εκουβανίε το καλι

Πίσω στην Αρχική σελίδα η  Οι Τσάκωνες y