Ρήματα Κανόνες

Μάρτιος 29,2023

• Αρσενικό (Α), Θυληκό (Θ), Ουδέτερο (Ο)
• Ενεργητική Φωνή (ΕΦ), Παθητική Φωνή (ΠΦ)

• Οι καταλήξεις των ρημάτων είναι σε – ου αντί για – ω που είναι στη νεοελληνική . δουλεύω = ένι δουλέγγου , τρώγω> ένι τσούνου
• Τα ρήματα στην τσακώνικη συντάσσονται με το βοηθητικό ρήμα είμαι = ένι, μόνο στον Ενεστώτα , Παρατατικό , Παρακείμενο, Υπερσυντέλικο και τον Συντελεσμένο Μέλλοντα .
• Δεν βάζουμε το βοηθητικό ένι , στον Αόριστο ,στον Μέλλοντα ( ΘΑ),στην Υποτακτική (ΝΑ), στην Προστακτική

• Στα ρήματα ,όταν απευθυνόμαστε σε γυναίκα ή όταν μιλάει γυναίκα χρησιμοποιείται στην κατάληξη αντί για – ου το – α. π.χ (Α)-κάνω>ένι ποίου , (Θ)-κάνω>ένι ποία
• ΠΕΡΙΠΟΥ κανόνας για το θηλυκό ,ΠΕΡΙΠΟΥ
• Όταν τα ρήματα τονίζονται στη λήγουσα προσθέτουμε α ,
• μιλώ > (Α)ένι νιού ,(Θ) ένι νιούα , (0) ένι νιούντα ,
• βλέπω > (Α) ένι ορού ,(Θ)ένι ορούα ,(0) ένι ορούντα
• λέγω > (Α)ένι αού , (Θ)αούα , (0) ένι αούντα ,
• Όταν τα ρήματα τονίζονται στη παραλήγουσα αφαιρούμε το ου και προσθέτουμε μόνο το α
• ακούω > (Α)ένι νοίου ,(Θ) ένι νοία ,(0) ένι νοίντα ,
• έρχομαι > (Α) ένι παρίου , (Θ) ένι παρία , (0)ένι παρίντα ,
• κάνω>  (Α) ένι ποίου , (Θ) ποία , (0)ένι ποίντα

• Ενεστώτας του ρήματος είμαι> ένι
• Εγώ είμαι > Εζού ένι
• Εσύ είσαι > Εκιού έσι
• Αυτός είναι > Έντεν’η έν’ι
• Αυτή είναι > Ένταν’η έν’ι
• Αυτό είναι > Έγκεινι έν’ι
• Εμείς είμαστε > Ενεί έμε
• Εσείς είσαστε > Εμού έτε
• Αυτοί είναι > Έντεϊ είνι
• Αυτές είναι > Έντεϊ είνι
• Αυτά είναι > ΈνταΪ είνι

• Όλα τα ρήματα κλίνονται στα τρία πρόσωπα του ενικού και στα τρία πρόσωπα του πληθυντικού. Στη γλώσσα υπάρχουν και ανώμαλα ρήματα. π.χ. έρχομαι>ένι παρίου
• Ο Παρακείμενος, Υπερσυντέλικος συντάσσονται με το βοηθητικό έχω> ένι έχου(Α)- ένι έχα (Θ) , έχω έρθει( είμαι φερμένος)>ένι έχου φερτέ , είχα έρθει> έμα έχου φερτέ, ο Συντελεσμένος Μέλλοντας είναι,θα είχα έρθει> θα έχου φερτέ
• Το βοηθητικό ρήμα είμαι = ένι, έχει μόνο Ενεστώτα,Παρατατικό Μέλοντα, Υποτακτική (και Δυνητική) . Αλλους χρόνους δεν  έχει αλλά δανείζεται από άλλα ρήματα,όπως στα αρχαία Ελληνικά το ρήμα έιμι
• Στην άρνηση του βοηθητικού ένι γίνεται αντικατάσταση του ε με ο,
• Ενεστώτας-Εγώ είμαι> Εζού ένι ,Εγώ δεν είμαι > Εζού όνι
• Παρατατικός- Εγώ ήμουν> Εζού έμα ,Εγώ δεν ήμουν > Εζού όμα

• Αρχικοί χρόνοι Ενεργητικη και Παθητικη Φωνή
• 1 -Ενεστώς
• 2 -Παρατατικός
• 3 -Μέλλων Διαρκείας
• 4 -Μέλλων Στιγμιαίος
• 5 -Αόριστος
• 6 -Παρακείμενος
• 7 -Υπερσυντέλικος
• 8 -Μέλλων Συντελεσμένος
• 9 -Υποτακτική Διαρκείας
• 10 -Υποτακτική Στιγμιαία
• 11 -Προστακτική Ενεστώς
• 12 -Προστακτική Αόριστος
• 13 -Υποθετική Ενεστώς
• 14 -Υποθετική Αόριστος
• 15 -Υποθετική Συντελεσ.
• 16 -Μετοχή Ενεστώς
• 17 -Μετοχή Αόριστος

ΚΩΣΤΆΚΗΣ, τιμωρώ, βασανίζω, παιδεύω>ένι παιδέγγου
1 ΕΦ ΕΝΕΣΤ , ένι παιδέγγου
2 ΕΦ ΠΑΡΑΤ , έμα παιδέγγου
3 ΕΦ ΜΕΛΔΡΚ , θα παιδέγγου
4 ΕΦ ΜΕΛΣΤΓ , θα παιδέψου
5 ΕΦ ΑΟΡΙΣ , – επαιδεύα
6 ΕΦ ΠΑΡΑΚ , ένι έχου-α παιδευτέ
7 ΕΦ ΥΠΕΡΣ , έμα εχου-α παιδευτέ
8 ΕΦ ΜΕΛΣΥΝ , θα έχου παιδευτέ
9 ΕΦ ΥΠΟΔΡΚ-ΕΝΕ , να παιδέγγου
10 ΕΦ ΥΠΟΣΤΓ-ΑΟΡ , να παιδέψου
11 ΕΦ ΠΡΟΣ-ΕΝΕ , παίδεμτζε
12 ΕΦ ΠΡΟΣ-ΑΟΡ , παίδεψε
13 ΕΦ ΥΠΟΘ-ΠΑΡ , θάκια παιδέγγου
14 ΕΦ ΥΠΟΘ-ΑΟΡ , θάκια παιδέψου
15 ΕΦ ΥΠΟΘ-ΣΥΝ , θάκια έχου παιδευτέ
16 ΕΦ ΜΕΤ-ΕΝΕ , παιδεγγούμενε
17 ΕΦ ΜΕΤ-ΑΟΡ , παιδευτέ

============================

ΚΩΣΤΆΚΗΣ, τιμωρούμαι, βασανίζομαι, παιδεύομαι> ένι παιδεγγούμενε

1 ΠΦ ΕΝΕΣΤ , ένι παιδεγγούμενε
2 ΠΦ ΠΑΡΑΤ , έμα παιδεγγούμενε
3 ΠΦ ΜΕΛΔΡΚ , θα παιδεγγούμα
4 ΠΦ ΜΕΛΣΤΓ , θα παιδευτού
5 ΠΦ ΑΟΡΙΣ , επαιδέμα
6 ΠΦ ΠΑΡΑΚ , ένι παιδευτέ-οί
7 ΠΦ ΥΠΕΡΣ , έμα παιδευτέ-οί
8 ΠΦ ΜΕΛΣΥΝ , θα ένι παιδευτέ-οί
9 ΠΦ ΥΠΟΔΡΚ , να παιδεγγούμα
10 ΠΦ ΥΠΟΣΤΓ , να παιδευτού
11 ΠΦ ΠΡΟΕΝΕ , παιδέμπζισου
12 ΠΦ ΠΡΟΑΟΡ , παιδέψου
13 ΠΦ ΥΠΟΘ-ΠΑΡ , θάκια παιδεγγούμα
14 ΠΦ ΥΠΟΘ-ΑΟΡ , θάκια παιδευτού
15 ΠΦ ΥΠΟΘ-ΣΥΝ , θάκια έμα παιδευτέ-οί
16 ΠΦ ΜΕΤ-ΕΝΕ , παιδεγγούμενε
17 ΠΦ ΜΕΤ-ΑΟΡ , παιδευτέ

Πίσω στην Αρχική σελίδα η  Οι Τσάκωνες 

astrosgr.com – Γιάννης Κουρόγιωργας

astrosgr.com “Αφιερώνεται στη Θυρεάτιδα Γή.

astrosgr.com/en Dedicated to Thyreatis Land.”

#astrosgrcom