Από το «Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, 2015. Οδηγός για την προστατευόμενη περιοχή όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού. Φύση, Πολιτισμός, Οικοτουρισμός. Άστρος Αρκαδίας».
Πέρα Μέλανα
Τα Πέρα Μέλανα, χτισµένα στην πλαγιά του Πάρνωνα σε υψόµετρο 200 µ., απέχουν 7 χλμ. από τον Τυρό και 13 χλμ. από το Λεωνίδιο. Είναι ένα χωριό που έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός και οι περισσότεροι κάτοικοί του, μιλούν την τσακώνικη διάλεκτο. Αποτελείται από δύο συνοικίες, το Λιβάδι και τα Δερνικέϊκα. Ανάµεσα στις δύο γειτονιές είναι η εκκλησία της Παναγιάς που τιμάται τον ∆εκαπενταύγουστο.
Στα Πέρα Μέλανα το επισκέψιμο για το κοινό Λαογραφικό Μουσείο είναι στεγασμένο σε ένα πανέμορφο πετρόχτιστο παραδοσιακό κτίριο, όπου λειτουργούσε το παλιό Σχολείο του οικισμού. Το μουσείο περιλαμβάνει τοπικές τσακώνικες φορεσιές, τοπικά υφαντά, τα ονομαστά τσακώνικα ταγάρια που φτιάχνονταν με ιδιαίτερη επιδεξιότητα από τις υφάντριες στο χωριό, χαρακτηριστικές τοπικές ενδυμασίες, φωτογραφικό υλικό, παραδοσιακά αντικείμενα καθημερινής χρήσης και εργαλεία, κ.ά. Στο ιερό του Απόλλωνα Τυρίτα στην κορυφή του Προφήτη Ηλία Μελάνων αποκαλύφθηκαν τετράγωνος βωμός και αναλημματικός τοίχος του 4ου αι. π.Χ. Η λατρεία στο ιερό του Τυρίτα άρχισε τον 8ο αι. π.Χ. και ήταν πιο έντονη τον 7ο, 6ο και 5ο αι. π.Χ. με μια αναλαμπή τον 4ο αιώνα. Ο Τυρίτας ήταν πιθανότατα μια παλαιά τοπική θεότητα που βοηθούσε στην παραγωγή γάλακτος και τυριού, αλλά στο πέρασμα του χρόνου ταυτίστηκε με τον Απόλλωνα, κρατώντας το παλιό όνομα ως επίθετο. Το ιερό του γνώρισε την πιο μεγάλη ακμή απ´ όλα τα ιερά της περιοχής στην αρχαϊκή περίοδο, ίσως εξαιτίας της κεντρικής θέσης του στην Κυνουρία
astrosgr.com 