Θυληκά(Σ2=προχειρο)
- ΘΗΛΥΚΑ σε η’ η’ πλθ ε σλ 377*
- ΝΤ -ανέμη (α,ταρ,ταν,οι,τουρ) (νοτιος ΝΤ)
- ΒΤ -βροχή (α,τα,τα,οι,τι) (βορειος ΒΤ)
- ΤΠ -μύτη (α,τα,τα,οι,το) (Τυροσ Πραστος?? )
——————————————————————-
- ενικος
- ΟΝ α ανέμη α βροχή α μύτη
- ΓΕΝ ταρ ανέμη τα βροχή τα μύτη
- ΑΙΤ ταν ανέμη τα βροχή τα μύτη
- πληθ
- ΟΝ οι ανέμε οι βροχέ οι μύτε
- ΑΙΤ τουρ ανέμε τι βροχέ το μύτε
- ———————————————————-
- αγαπη>αγακη,αγακε
- αλοιφη>αλοιθη,αλοιθε
- αναγκη>ανατζη,ανατζε
- αρχη>αρχη,αρχε
- βαφη>βαθη,βαθε
- τρυπα>χουνη,(χωνη),χουνε
- λασπη>άσπη,ασπε
- βροντη>βροντη,βροντε
- τσεπη>σεπη, τσεπε
Κλίση θηλυκών
(Γραμματική Θ.Κωστάκη σελίδες 49-54)
- 1. Θηλυκά σε -α πληθυντικός – ε
- α ελία= η ελιά
- ( λ υπερωικό )
- Ονομαστ. α ελία – οι ελίε
- Γενική ταρ ελία – —-
- Αιτιατ. ταν ελία – τουρ ελίε
- Όμοια κλίνονται:
- α καρδία= καρδιά
- α πορεία= δρόμος
- α προβάτα= θηλυκό πρόβατο
- α σίντα= ρίζα
- α μουρία = μουριά ,κ.α.
- ( σ > παχύ συριστικό)
- 2. Θηλυκά σε – α,πληθ. – άδε
- α τσία= η θεία- οι τσίε( και τσιάδε)
- α γρία= η γριά – οι γρίε( γριάδε)
- 3. Θηλυκά σε-ου,πληθ.-ούδε
- α μαμού= η γιαγιά- οι μαμούδε
- α τουμαρού= η στομαρού- οι τουμαρούδε
- α δοξού= της αρέσει η δόξα
- α μαϊμού
- α χειαρού= η χειλαρού( με παχιά χείλη)
- α αλεπού κ.α.
- 4.Θηλυκά σε- ε,πληθ.- ε
- α άμπελε = το αμπέλι- οι αμπέλοι
- 5.Θηλυκά σε -ία,πληθ.- ίλε
- α καΐα- οι καΐλε =
- α ζηνία = η ζημιά- οι ζηνίλε
- α κρεψία = η κλεψιά- οι κρεψίλε
- α αμαρκία = η αμαρτία- οι αμαρκίλε
- 6. Θηλυκά σε – η,πληθ. – ήδε και – άδε
- α λάσπη – οι λασπήδε
- α νύθη = η νύφη- οι νυφάδε
- 7. Θηλυκά με χωριστή γενική
- Ονομ. α γίδα – οι γίδε
- Γεν. τα γίδα ( και τα γιδέ)–
- Αιτιατ.τα γίδα- του γίδε
- 8.Θηλυκά σε – α,πληθ. σε -αε
- Ονομ.α αχρά= η αχλαδιά – οι αχράε
- Γεν. ταρ αχρά – ——
- Αιτ. ταν αχρά -τουρ αχράε
- Όμοια κλίνονται:
- α αλιοχρά = η γκορτσιά
- α εβδιμά= η εβδομάδα
- α ασκά= το ξερό σύκο
- α ουλιά= η λυγιά
- α συντζά= η συκιά
- α τσινά= η σφήγκα
- ( τσ > άηχο δασύ )
- σηλυκο-νύχτα>νιούτ̔α , γυναίκα>γουναίκα (α-ε)
- Ενικός
- Ονομ. α νιούτ̔α ,α γουναίκα
- Γεν. τα νιουτ̔έ ,τα γουναιτσ̑ί
- Αιτ. τα νιούτ̔α ,τα γουναίτσ̑α
- Πληθυντικός
- Ονομ. οι νιούτ̔ε, οι γουναίτσ̑ε
- Αιτ. του νιούτ̔ε ,του γουναίτσ̑ε
Πηγές
Σύντομος γραμματική της Τσακώνικης Διαλέκτου (Κωστάκη – Περνό) (ΝΤ) 1933 Δειτε το σύνδεσμο παρακάτω
https://drive.google.com/file/d/0B1Tno1072T0ldXFoS0ZWYUZMenc/view?ts=63bd31be&resourcekey=0-jr_lTGRZPVPZitMJtGbcdQ
- Γιάννη Καμβύση” Για να κοντούμε τα γρούσσα νάμου “ (Για να κρατήσουμε τη γλώσσα μας) Κείμενο : Από την ομάδα, Η γλώσσα των Τσακώνων
Η κλίση των ουσιαστικών της Τσακώνικης διαλέκτου
Νίκη Παπαδάτου ,Πανεπιστήμιο Πατρών
- Βιβλιογραφία
- Δέφνερ, Μ. 1923. Λεξικόν της Τσακωνικής διαλέκτου. Αθήνα: Εστία.
- Kisilier M. & Δ. Μερτύρης. 2018. Περί της γενικής στα Τσακώνικα ουσιαστικά. Χρονικά των Τσακώνων – Τόμος Α, ΚΓ΄(2/2). Πραστός. Αρχείο Τσακωνιάς, 219-242.
- Κωστάκης, Θ. Π. 1951. Σύντομη Γραμματική της Τσακωνικής Διαλέκτου. Αθήνα: Institut Français d’ Athènes.
- Κωστάκης, Θ. Π. 1989. Λεξικό της Τσακωνικής Διαλέκτου. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.
- Κωστάκης, Θ. Π. 1999. Γραμματική της Τσακώνικης Διαλέκτου (Περιφέρεια ΛεωνιδίουΠραστού). Τόμος ΙΕ΄. Αθήνα: Σμυρνιωτάκης.
- κΛιόσης, Ν. 2007. Γλωσσικές Επαφές στην Νοτιοανατολική Πελοπόννησο. Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
- Οικονόμου, Θ.1870. Γραμματική της τσακωνικής διαλέκτου. Αθήνα: Ψυλλιακός.
- Pernot, H. 1934. Introdution al’ etude du dialecte tsakonien. Paris: Les Belles Lettres.
- Ράλλη, Α. 2005. Μορφολογία. Αθήνα: Πατάκης.
- Ράλλη Α. 2016. Η Τσακώνικη διάλεκτος. Προφορική ανακοίνωση στο Σύλλογο Αρκάδων
- Πάτρας. 18/5/2016. Πάτρα.
- Χατζιδάκις, Γ. 1907. Μεσαιωνικά και Νέα Ελληνικά, Τόμος. Β΄. Αθήνα: Σακελλαρίου
astrosgr.com 